Przewlekłe niedokrwienie jelit (PNJ) należy do chorób stosunkowo rzadko spotykanych w codziennej praktyce lekarskiej. Objawy często są niecharakterystyczne, co może utrudniać rozpoznanie. Chorują głównie osoby starsze po 60 roku życia, kobiety 3 razy częściej niż mężczyźni. Czy zdarzyło Ci się odczuwać ból brzucha kilkanaście minut po posiłku? Jeśli jesteś osobą obciążoną miażdżycą naczyń, hipercholesterolemią lub chorobą niedokrwienną serca, to warto zapoznać się z pierwszymi objawami anginy brzusznej.
Co to jest angina brzuszna?
Objawy niedokrwienia jelit są potocznie określane „anginą brzuszną”. Choroba zwykle rozwija się powoli i podstępnie, co w efekcie prowadzi do opóźnienia jej rozpoznania. Angina brzuszna objawia się jako ból brzucha, zlokalizowany najczęściej w nadbrzuszu, rozpoczynający się zwykle 15-30 minut po posiłku i trwający około godziny.
Zapamiętaj: Angina brzuszna objawia się silnymi bólami brzucha o charakterze nawracającym.
Ból brzucha zaczyna się po posiłku dlatego że proces trawienny indukuje pracę jelit, rośnie zapotrzebowanie na tlen i składniki odżywcze a niedrożne naczynia nie są w stanie zaopatrzyć w nie ściany jelita. Niedokrwienie najczęściej dotyczy jelita cienkiego, ale zdarza się także niedokrwienie jelita grubego.
Objawy anginy brzusznej
Objawy często są niespecyficzne, dlatego należy zachować czujność diagnostyczną, zwłaszcza u pacjentów ze zdiagnozowaną miażdżycą innych naczyń. Mogą pojawić się objawy takie jak:
- ból nadbrzusza i śródbrzusza, który typowo pojawia się po posiłku, zwłaszcza obfitym, o dużej zawartości tłuszczu, trwa kilka godzin
- nudności, biegunka oraz wymioty
- unikanie jedzenia, gdyż ból brzucha nasilający się po posiłku skłania do ograniczenia przyjmowania pokarmów
- utrata masy ciała
Przyczyny anginy brzusznej?
Angina brzuszna jest spowodowana przewlekłym niedokrwieniem jelit. Przyczyną niedokrwienia jest najczęściej zwężenie lub niedrożność tętnic doprowadzających krew do jelit tj. tętnicy krezkowej górnej, pnia trzewnego lub tętnicy krezkowej dolnej. Główną przyczyną prowadzącą do zwężenia tych naczyń jest miażdżyca, obejmująca ich początkowy odcinek.
Inne rzadkie przyczyny to:
- zespół Dunbara (anomalia anatomiczna powodująca ucisk struktur przepony na naczynie zaopatrujące w krew jelita);
- dysplazja włóknisto-mięśniowa tętnic (zaburzenie budowy ściany naczyń krwionośnych);
- tętniak lub rozwarstwienie aorty;
- choroba Buergera (zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń, chorują głównie mężczyźni, palacze tytoniu);
- ucisk przez rozrastający się guz.
Czy angina brzuszna jest zaraźliwa?
Oczywiście angina brzuszna nie jest zaraźliwa.
Czy wiesz że: angina brzuszna to jeden z objawów przewlekłego niedokrwienia jelit? Mogą na nią wskazywać poposiłkowe bóle brzucha oraz utrata wagi.
Należy jednak pamiętać że silny ból brzucha, zwłaszcza u osoby starszej, obciążonej miażdżycą naczyń, hipercholesterolemią, chorobą niedokrwienną lub zaburzeniami rytmu serca może być związany z niedokrwieniem jelit. Przewlekłe niedokrwienie jelit powinniśmy różnicować z zaburzeniami czynnościowymi (np. zespołem jelita drażliwego) w których rzadko dochodzi do istotnej utraty wagi.
Leczenie anginy brzusznej
PNJ można rozpoznać na podstawie wyżej wymienionych objawów oraz radiologicznych badań obrazowych uwidaczniających zwężenie tętnic trzewnych (np. ultrasonografia dopplerowska, angiografia tomografii komputerowej lub cyfrowa angiografia subtrakcyjna). Po rozpoznaniu objawowego zwężenia można zastosować:
- rewaskularyzację operacyjną (można usunąć blaszkę miażdżycową utrudniającą przepływ przez tętnicę tzw. endarterektomia lub wytworzyć pomost tzw. bypass, który wszczepia się przed i za miejscem zwężenia aby umożliwić przepływ krwi bez przeszkód);
- przezskórną angioplastykę z założeniem stentu (zabieg polega na wprowadzeniu do zwężonego naczynia cewnika z niewielkim balonem oraz napełnieniu go w miejscu zwężenia, co pozwala poszerzyć zwężoną tętnicę).
U większości pacjentów leczenie zabiegowe pozwala na przywrócenie prawidłowego ukrwienia jelit. Jednak bardzo ważne jest, aby pacjent po zabiegu wdrożył również postępowanie niefarmakologiczne takie jak:
- wprowadzenie zdrowej diety;
- redukcję masy ciała oraz regularną aktywność fizyczną;
- zaprzestanie palenia tytoniu.
Rozpoznanie i prawidłowe postępowanie w przewlekłym niedokrwieniu jest bardzo ważne gdyż nieleczone PNJ może doprowadzić do ostrego niedokrwienia, martwicy oraz sepsy i mieć bardzo poważne konsekwencje dla chorego.