Zaburzenia nerwicowe są uciążliwe zarówno dla chorego, jak i jego otoczenia. Jednym z bardziej znanych jest agorafobia, czyli mówiąc najprościej lęk przed otwartą przestrzenią. Taka definicja jednak nie wyczerpuje w 100% zagadnienia, jakim jest to zaburzenie lękowe. Przyjrzyjmy się więc temu tematowi bliżej. Jakie są główne objawy agorafobii i jak skutecznie ją leczyć?
Co to jest agorafobia?
Agorafobia jest jednym z rodzajów fobii, w której występuje przede wszystkim lęk przed otwartą przestrzenią. Ponadto lęk dotyczyć może sytuacji i miejsc z których potencjalnie trudno jest się wydostać, a więc lęk występuje w miejscach i budynkach zatłoczonych np. szkoła, kościół, kino, duży sklep czy w środkach komunikacji publicznej lub samolocie. Co więcej, osoby cierpiące na agorafobię odczuwają lęk także w związku sytuacjami i miejscami, w których udzielenie im pomocy mogłoby okazać się utrudnione w przypadku gdyby poczuły się gorzej. Mowa tutaj o lęku, który może pojawiać się podczas samotnego wyjścia z domu jak i w sytuacji bycia samemu w mieszkaniu bez innych domowników.
Objawy agorafobii
Objawy które może prezentować osoba cierpiąca na agorafobię zostały ujęte w postaci kryteriów diagnostycznych, przy pomocy których, po zbadaniu pacjenta, lekarz stawia rozpoznanie tego zaburzenia. Można je przedstawić następująco: w agorafobii występuje znaczna i stale przejawiana obawa w co najmniej dwóch z następujących sytuacji albo ich unikanie: tłum, miejsca publiczne, samotne podróżowanie, podróżowanie z dala od domu.
Ponadto towarzyszą temu objawy ze strony układu nerwowego autonomicznego takie jak:
- odczucie bicia lub ciężaru serca, albo przyspieszenie jego czynności,
- pocenie się,
- drżenie lub dygotanie,
- suchość w jamie ustnej (niespowodowana lekami ani odwodnieniem).
Objawy z zakresu klatki piersiowej i brzucha:
- utrudnione oddychanie,
- uczucie dławienia się,
- ból lub dyskomfort w klatce piersiowej,
- nudności lub nieprzyjemne doznania brzuszne.
Objawy obejmujące stan psychiczny:
- zawroty głowy, brak równowagi, wrażenie omdlewania, uczucie oszołomienia,
- poczucie nierealności przedmiotów (derealizacja) albo dystansu, czy „nierealności” samego siebie (depersonalizacja),
- obawa utraty kontroli, „zwariowania”, wyłączenia się,
- obawa śmierci.
Występują również objawy ogólne takie jak:
- uderzenia gorąca, zimne dreszcze,
- poczucie drętwienia, swędzenia.
Unikanie lub objawy lękowe oceniane są przez chorego jako nadmierne lub nieracjonalne i są przyczyną istotnego napięcia emocjonalnego. Objawy występują wyłącznie lub najczęściej w sytuacjach budzących obawę albo w następstwie rozmyślania o takich sytuacjach. Wymienione wyżej objawy oczywiście nie występują u osoby cierpiącej na agorafobię jednoczasowo, a ich liczba, czy też nasilenie mogą być zmienne.
Przebieg agorafobii
Agorafobia jest zaburzeniem o przewlekłym przebiegu. W skrajnych przypadkach z bardzo nasilonymi objawami choroba może nawet doprowadzić do całkowitego zaprzestania wychodzenia z domu. Doprowadza to do postępującej inwalidyzacji chorego, ponieważ tak poważne zaburzenie funkcjonowania przekłada się praktycznie na wszystkie aspekty codziennego życia.
Czy wiesz że: nazwa zaburzenia pochodzi z języka greckiego, w którym to agora znaczy rynek, bądź plac, czyli właśnie dużą otwartą przestrzeń?
Począwszy od niemożliwości podjęcia, bądź kontynuacji pracy zarobkowej, poprzez trudności w nauce wynikające przykładowo z lęku przed podejściem do egzaminu w sali pełnej innych studentów, czy w końcu na problemach w relacjach ze znajomymi i rodziną wynikających z potrzeby ciągłej pomocy osobie cierpiącej na agorafobię, która ma lęk przed samodzielnym wyjściem z domu.
Przyczyny agorafobii
Przyczyny agorafobii nie są poznane. Podejrzewa się że na rozwój tego zaburzenia lękowego mają wpływ różne czynniki. Mowa tutaj o między innymi o predyspozycji genetycznej czy pewnych cechach osobowości. Ponadto traumatyzujące wydarzenia mogą brać udział w rozwoju agorafobii u pacjentów, którzy je przeżyli.
Leczenie agorafobii
Podstawę leczenia agorafobii stanowi psychoterapia, głównie terapia poznawczo-behawioralna, która może korzystnie wpłynąć na pacjenta, poprzez zmianę zachowania i naukę interpretacji bodźców wywołujących lęk. W przypadku pacjentów u których objawy są mocno nasilone i wpływają negatywnie na codzienne funkcjonowanie może zajść potrzeba zastosowania farmakoterapii.
Zapamiętaj: Agorafobia dotyka nawet 5% populacji na całym świecie.
Lekarz psychiatra może zastosować leczenie lekami przeciwdepresyjnymi głównie z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny oraz tzw. anksjolitykami czyli lekami przeciwlękowymi np. benzodiazepinami. Tę ostatnią grupę leków należy jednak stosować ostrożnie pod kontrolą lekarza z uwagi na ich potencjał uzależniający. Agorafobia może zostać opanowana, dzięki skutecznemu leczeniu możliwe jest osiągnięcie pełnej remisji choroby.
Należy pamiętać, że agorafobia jest przyczyną cierpienia i pogorszenia jakości życia u pacjentów nią dotkniętych. Nie powinno się umniejszać objawom, które występują u osoby chorej, ponieważ lęk odczuwany przez osoby cierpiące na agorafobię jest jak najbardziej prawdziwy. Chorzy na agorafobię powinni szukać specjalistycznej pomocy i terapii.