Organizm kobiety w okresie ciąży reaguje zmianami w funkcjonowaniu wielu narządów. Ma to przygotować ciało kobiety do dalszego rozwoju płodu oraz wydania na świat dziecka. Towarzyszą temu zmiany w stężeniu hormonów odpowiadających za metabolizm. Czasem przynoszą one niepożądane działania, do których można zaliczyć schorzenia wątroby występujące w ciąży. Jednym z nich jest cholestaza ciążowa.
Co to jest cholestaza ciążowa?
Cholestaza ciążowa to choroba występująca u kobiet ciężarnych. Najczęściej występuje w 25 – 32 tygodniu ciąży. Rzadziej objawy choroby pojawiają się przed 12 tygodniem ciąży. Schorzenie dotyczy dróg żółciowych i wątroby. Jest związane z nieprawidłowym transportem żółci przez błonę komórkową hepatocytów.
Zapamiętaj: Głównym lekiem stosowanym w przypadku cholestazy ciążowej jest kwas ursodeoksycholowy.
Hepatocyty to komórki budujące wątrobę. Odpowiadają one między innymi za produkcję żółci, która następnie przez przewody żółciowe jest transportowana do przewodu pokarmowego. Zaburzenie jej przenikania przez błonę komórkową powoduje zastój żółci w wątrobie i uszkodzenie komórek budujących ten narząd. Cholestaza ciążowa dotyczy 1-4 % kobiet, które spodziewają się dziecka.
Objawy cholestazy ciążowej
Do głównych objawów choroby należy świąd skóry. Może być on odbierany przez kobietę w formie uporczywego odczucia, które znacząco obniża samopoczucie ciężarnej. Świąd obejmuje wszystkie części ciała. Nasila się w porze nocnej. Ponadto u części chorych może współwystępować zażółcenie powłok skórnych. Pojawia się ono w okresie 2 do 4 tygodni od wystąpienia świądu. Rzadko schorzenie bywa powikłane biegunką oraz występowaniem stolców tłuszczowych.
Przyczyny cholestazy ciążowej
Przyczyn choroby należy upatrywać w nieprawidłowym transporcie żółci przez błonę komórkową hepatocytów. To specjalnie wyspecjalizowane komórki budujące wątrobę. Na zaburzenie transportu żółci wpływają zmiany zachodzące w organizmie kobiety podczas ciąży. Jednym z nich są wahania stężeń hormonów płciowych. Do drugiej grupy możemy zaliczyć predyspozycje genetyczne do wystąpienia schorzenia. Jeśli w rodzinie kobiety zdarzały się przypadki tej choroby wątroby to większe prawdopodobieństwo, że wystąpią one również podczas trwania jej ciąży. Ponadto, potwierdza to częstsza zapadalność na cholestazę ciążową wśród określonych grup etnicznych, na przykład, indian andyjskich. Większym ryzykiem wystąpienia choroby w kolejnej ciąży obarczone są kobiety, które wcześniej przechodziły cholestazę ciążową.
Jakie badania na cholestazę ciążową?
Cholestaza ciążowa przejawia się dość typowymi objawami. Mimo to w celu jej potwierdzenia wykonuje się szereg badań laboratoryjnych określających funkcje wątroby. Charakterystyczne dla tego schorzenia są podwyższone wartości kwasów żółciowych. Powstają one w wyniku przemian cholesterolu zachodzących w wątrobie. Są najbardziej czułym wskaźnikiem w rozpoznawaniu tego schorzenia u ciężarnych. Ponadto obserwuje się podwyższone stężenia aminotransferaz wątrobowych. To enzymy biorące udział w przemianach białek w wątrobie. Wydruki wyników badań laboratoryjnych zazwyczaj zawierają ich skrótowe nazwy: Alat i Aspat.
Leczenie cholestazy ciążowej
Wystąpienie objawów sugerujących cholestazę ciążową powinno skłonić brzemienną kobietę do wizyty u lekarza prowadzącego ciążę. W części przypadków wiąże się bowiem z zagrożeniem porodem przedwczesnym, a nawet śmiercią płodu. Niezbędna jest zatem fachowa opieka medyczna. Cholestaza ciążowa nie wpływa na wzrost umieralności u matek. Głównym lekiem stosowanym w przypadku cholestazy ciążowej jest kwas ursodeoksycholowy.
Czy wiesz że: cholestaza ciążowa nie stanowi znacznego zagrożenia dla ciężarnej kobiety, jednak może doprowadzić do porodu przedwczesnego lub śmierci płodu?
Leczenie farmakologiczne tym preparatem medycznym nie powoduje reakcji niepożądanych ze strony matki i płodu. Jednocześnie wpływa na ustąpienie świądu oraz obniżenie poziomu wykładników wątrobowych, takich jak kwasy żółciowe i aminotransferazy. Innym lekiem stosowanym w tej chorobie jest glikokortykosteroid – deksametazon. Oprócz znoszenia objawów cholestazy ciążowej wpływa korzystnie na dojrzewanie płuc płodu. Wykazuje się jednak mniejszą skutecznością niż kwas ursodeoksycholowy. W przypadku wystąpienia zaburzeń trawiennych, które mogą objawiać się stolcami tłuszczowymi stosuje się ponadto suplementację witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Zalicza się do nich witaminy z grup A, D, E i K. Należy nadmienić, że objawy choroby ustępują zazwyczaj bezpośrednio po porodzie.
Dzieci urodzone po cholestazie
Niestety choroba niesie podwyższone ryzyko dla płodu. Związane jest to z przewlekłą niewydolnością łożyska. Doprowadza to do zaburzenia wymiany tlenu, substancji odżywczych i przemiany materii między matką, a płodem. Może to być bezpośrednią przyczyną porodu przedwczesnego, a nawet nagłej śmierci płodu. Ryzyko obumarcia płodu jest tym wyższe im większe stężenie osiągną kwasy żółciowe we krwi ciężarnej. Predysponuje to również do niedotlenienia okołoporodowego i zgonu w trakcie porodu. Niedotlenienie okołoporodowe prowadzi zazwyczaj do niepełnosprawności dziecka. Może się ono objawiać w postaci mózgowego porażenia dziecięcego lub niepełnosprawności umysłowej. W związku z powyższym, niezbędne jest monitorowanie funkcji życiowych płodu. W razie potrzeby lekarze ginekolodzy rozważają ukończenie ciąży drogą cięcia cesarskiego.
Cholestaza ciążowa jest dość rzadką chorobą występującą w ciąży. Mimo tego może doprowadzić do nieodwracalnych konsekwencji dla dziecka. Dobrze prowadzona ciąża powinna charakteryzować się dbałością o kontrolowanie stanu matki i dziecka, przez regularne wizyty u lekarza opiekującego się kobietą w tym szczególnym czasie. Zmniejsza to ryzyko wystąpienia niepożądanych zdarzeń w trakcie ciąży oraz podczas porodu.