Co to jest i jak wygląda badanie spirometryczne? Wyniki badań spirometrycznych a normy

Spirometria jest podstawowym i jednym z najczęściej wykonywanych badań w pulmonologii. Jej celem jest ocena funkcjonowania układu oddechowego. Czy spirometria jest bezpieczna dla pacjenta? Jak prawidłowo ocenić badanie spirometryczne? Czy jest kosztowne?

Co to jest spirometria?

Badanie to wykonywane jest w diagnostyce i ocenie zaburzeń wentylacyjnych w chorobach płuc np. przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc POChP, także w astmie oskrzelowej.

Czy wiesz że: 27 czerwca obchodzimy Polski Dzień Spirometrii?

Podczas badania możliwe jest dokonanie pomiarów objętości płuc oraz przepływów powietrza przez drogi oddechowe.  Badanie spirometryczne obejmuje wykonanie spirometrii statycznej, która polega na zapisie krzywej oddechowej podczas spokojnego oddechu lub spirometrii dynamicznej, zdecydowanie częściej wykonywanej i często utożsamianej ze spirometrią. W czasie spirometrii dynamicznej rejestrowany jest zapis zmiany przepływu powietrza i objętości płuc w czasie forsownego wydechu. 

Jak wygląda badanie spirometryczne?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Badanie wykonywane jest zwykle w pozycji siedzącej, choć może być wykonane na stojąco. Jest ono całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Do wykonania pomiarów potrzebne są urządzenia zwane spirometrami, wyposażone w głowice umożliwiające pomiary przepływu wdychanego i wydychanego powietrza. Badanie polega na oddychanie przez ustnik aparatu. Ustnik należy objąć szczelnie ustami i wykonywać instrukcje przekazywane przez technika nadzorującego prawidłowy przebieg badania. Na początku należy spokojnie oddychać, następnie, na znak, nabiera się maksymalna ilość powietrza i dokonuje głęboki i szybki wydech. Próbę zwykle powtarza się trzy razy. 

Jak przygotować się do badania spirometrycznego?

W celu uzyskania wiarygodnych wyników należy przestrzegać kilku reguł przed wykonaniem badania.

  • Należy unikać spożywania alkoholu i palenia papierosów na 24 godziny przed wykonaniem badania;
  • Należy unikać intensywnego wysiłku do pół godziny przed spirometrią;
  • W niektórych przypadkach potrzebne może być odstawienie niektórych leków stosowanych w leczeniu astmy. Informacja powinna zostać udzielona podczas ustalania terminu badania lub przez lekarza. 

Wyniki spirometrii a normy 

Powszechnie stosowanymi parametrami do oceny wyników spirometrii są: FVC (nasilona pojemność życiowa) oraz FEV1 (natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa) i PEF (szczytowy przepływ wydechowy). 

  • FVC – objętość powietrza usuniętego z płuc podczas całego wydechu.
  • FEV1 – stanowi objętość powietrza usuniętą z płuc podczas 1 sekundy wydechu.
  • PEF – czyli maksymalna prędkość przepływu powietrza jaką można uzyskać podczas wydechu. 

Spirometria pozwala ocenić czy występują zaburzenia w czynności układu oddechowego, a jeśli tak to czy mają charakter obturacji (utrudniony przepływ powietrza np. na skutek skurczu oskrzeli w przebiegu astmy), czy też restrykcji (spadek podatności płuc na rozciąganie i tym samym ich maksymalnej objętość np. na skutek włóknienia w przebiegu pylic). Miarodajnym wskaźnikiem pozwalającym ocenić charakter zaburzeń  jest wskaźnik pseudo-Tiffeneau czyli FEV1/FVC. 

Zapamiętaj: Spirometria to jedno z najważniejszych badań układu oddechowego.

Wyniki badania spirometrycznego podawane są jako wartość bezwzględna oraz % wartości należnej dla płci, wzrostu i wieku. Lepszą, obecnie coraz częściej stosowaną formą przedstawienia wyników są centyle. Są one miarą statystyczną, która określa położenie danego wyniku względem całej grupy wyników. Dla przykładu, wynik znajdujący się na 5 centylu oznacza, że w danej grupie wynik ten jest wyższy od 5% innych wyników, natomiast wynik na 95 centylu oznacza, że jest on wyższy od 95% wyników. 

Wynik badania pacjenta można uznać za prawidłowy jeśli znajduje się między 5 a 95 centyle, co odzwierciedla naturalny w każdej populacji rozrzut danej cechy, w tym wypadku wyniku badania spirometrycznego.

Spirometria a przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem do wykonania badania spirometrycznego są stany, które uniemożliwiają wykonanie intensywnego wysiłku fizycznego np. udar, odma opłucnowa, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe, stan po operacjach okulistycznych, niedawno przebyty zawał serca lub niekontrolowane i wysokie nadciśnienie tętnicze. 

Ile kosztuje spirometria?

Tak samo jak i inne badania, spirometria może być wykonana bezpłatnie na NFZ. Skierowania mogą być wystawione przez pulmonologów, alergologów, lekarzy rodzinnych, lekarzy medycyny pracy czy też internistów. W przypadku samodzielnego opłacenia badania, koszt jest uzależniony w dużym stopniu od miejsca wykonywania badań. W dużych miastach jak Warszawa, czy Kraków będzie on z pewnością większy od mniejszych miejscowości. Koszt badań waha się zazwyczaj między 35 a 70 zł. 

Podsumowując, spirometria jest bardzo często zlecanym badaniem, pozwala ocenić, jak pracuje układ oddechowy oraz pełni istotną rolę w diagnostyce różnych chorób np. astmy. Badanie jest bezpieczne, wykonuje się je przy pomocy specjalnego aparatu pod kontrola wyszkolonego technika. Normy spirometrii różnią się w zależności od płci, wieku, wzrostu pacjenta.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *