Co to jest panika? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia ataków paniki

Atak paniki pojawia się nagle, jest nieprzewidywalny i obezwładniający utrudniając funkcjonowanie osobie, która zmaga się z tą przypadłością. W poniższym wpisie przyjrzyjmy się bliżej stanowi jakim są napady paniki. Zazwyczaj występują one u chorych na zaburzenie lękowe z napadami lęku (tzw. lęk paniczny). Co to jest panika, jak sobie z nią radzić oraz jak pomóc osobie z napadem paniki?

Co to jest panika?

Aby móc lepiej zrozumieć omawiane zagadnienia „rzućmy okiem” na poniższe terminy:

lęk  jest to stan emocjonalny polegający na odczuwaniu zagrożenia pomimo braku realnego zagrożenia,

lęk napadowy – to inne określenie na zaburzenie lękowe z napadami lęku (występują w nim napady paniki),

panika  pojęcie pod którym kryje się uczucie bardzo silnego i nagłego lęku,

zaburzenia lękowe– w przebiegu zaburzeń z tej grupy mogą występować napady paniki.

Napad paniki, którego objawy opisane zostały poniżej, cechuje się ostrym, nagłym początkiem, a czas jego trwania jest krótki. Uczucie paniki cechuje się wystąpieniem epizodu lęku o skrajnie wysokim nasileniu.

Objawy napadu paniki

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Przede wszystkim występuje intensywny dyskomfort a początek jest nagły. Pojawiają się:

  • odczucie nieprawidłowego / przyspieszonego bicia serca,
  • podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi,
  • przyspieszony, utrudniony oddech,
  • nadmierne napięcie i drżenie mięśniowe,
  • nadmierna potliwość, zimne dreszcze,
  • nudności, wymioty, biegunka, dolegliwości z jamy brzusznej, uczucie suchości w jamie ustnej,
  • zawroty głowy, omdlenie,
  • uczucie bólu lub ucisku w klatce piersiowej,
  • parestezje (poczucie drętwienia).

Powyższe objawy nie zawsze występują jednocześnie a ich obecność może być zmienna.

Przyczyny ataku paniki

Uważa się, że napad paniki, u osoby podatnej, może być spowodowany nieprawidłową interpretacją bodźców pochodzących z ciała. Najlepiej wyjaśnić to na następującym przykładzie: pacjent czując pracę swojego serca zakłada że jego serce jest być może chore bądź nadmiernie obciążone, w efekcie pobudza się układ nerwowy współczulny (który odpowiada za tzw. reakcję walki bądź ucieczki), skutkiem powyższego uwalniane są aminy katecholowe (m.in. adrenalina), które doprowadzają do rzeczywistego przyspieszenia akcji serca pacjenta. Powstaje w ten sposób błędne koło, które przyczynia się do rozwinięcia pełnoobjawowego napadu paniki.

Wyróżniamy szereg czynników predysponujących do wystąpienia zaburzeń lękowych, jest to m.in.:

  • nadmierne pobudzenie autonomicznego układu nerwowego,
  • zwiększone uwalnianie katecholamin,
  • czynniki genetyczne, czyli indywidualne predyspozycje,
  • czynniki ryzyka związane z jakością snu,
  • dysproporcje w niektórych układach neuroprzekaźnictwa w układzie nerwowym.

Jak sobie radzić z atakami paniki?

Jeżeli napady paniki się powtarzają powinniśmy starać się przygotować na kolejny epizod tak żeby zminimalizować nieprzyjemne doznania i jak najlepiej sobie z nim poradzić. Należy postarać się znaleźć ciche, spokojne miejsce w najbliższym otoczeniu. Spróbować na ile to możliwe oddychać regularnie i powoli. Pomóc może racjonalizacja stanu w którym się znaleźliśmy, czyli wytłumaczenie samemu sobie co się dzieje i że w rzeczywistości nie ma realnego zagrożenia. Doraźnie można zastosować lek anksjolityczny, czyli łagodzący lęk (np. z grupy benzodiazepin), wcześniej przepisany przez lekarza.

Leczenie napadu paniki

Stosuje się przede wszystkim leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI (czyli selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny m.in. fluoksetyna, sertralina, paroksetyna, escitalopram).

Czy wiesz że: ze względu na podobieństwo objawów do zawału mięśnia sercowego pacjenci z napadem paniki często trafiają początkowo na SOR?

Doraźnie w czasie napadu paniki można zastosować leczenie benzodiazepinami np. alprazolam lub klonazepam. Ważne jest uświadomienie sobie, iż leki z grupy benzodiazepin mają niestety potencjał uzależniający. Istotnym elementem leczenia zaburzeń lękowych jest również psychoterapia. Stosuje się oddziaływania psychoterapeutyczne takie jak terapię poznawczo-behawioralną oraz psychoterapię grupową i psychoedukację. Z problemem jakim są napady paniki powinniśmy się zgłosić do lekarza specjalisty psychiatry.

Jak pomóc osobie z napadem paniki?

Doświadczenie napadu paniki jest sytuacją stresującą nie tylko dla osoby go doświadczającej lecz także dla osób znajdujących się w otoczeniu. Należy zachować spokój i w miarę możliwości starać się uspokoić również osobę dotkniętą napadem paniki. Warto zalecić wolniejsze oddychanie, aby zapobiec hiperwentylacji, zaprowadzić chorego do spokojnego i cichego pomieszczenia czy w przypadku duszności zapewnić dostęp do świeżego powietrza np. poprzez uchylenie okna.

Zapamiętaj: Zaburzenie lękowe z napadami lęku występuje u ok. 3-4% populacji i jest częstsze u kobiet.

Musimy pamiętać jednak o tym, że objawy napadu paniki mogą odpowiadać poważnym stanom zagrażającym życiu, takim jak zawał mięśnia sercowego, zatorowość płucna czy zaburzenia endokrynologiczne, dlatego w przypadku wątpliwości należy zwrócić się po specjalistyczną pomoc.  

Zaburzenia lękowe są dla osób nimi dotkniętych niezwykle uciążliwe, ponieważ niejednokrotnie uniemożliwiają normalne życie, edukację, pracę czy w końcu są barierą w relacjach międzyludzkich. Ponadto lęk antycypacyjny (czyli „lęk przed lękiem”) występujący pomiędzy napadami paniki dodatkowo przyczynia się do cierpienia osób chorych, dlatego istotna jest próba podjęcia terapii i pomocy osobie z objawami zaburzenia lękowego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *