Co to jest stan przedrzucawkowy i rzucawka w ciąży? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Rzucawka jest stanem zagrożenia życia kobiety w ciąży, charakteryzującym się wystąpieniem drgawek i utratą przytomności. Na jej wystąpienie narażone są szczególnie ciężarne, u których stwierdzono stan przedrzucawkowy (nadciśnienie tętnicze z towarzyszącym białkomoczem), a także ciężarne z cukrzycą, chorobami nerek i niektórymi chorobami autoimmunologicznymi.

Co to jest stan przedrzucawkowy?

Stan przedrzucawkowy (preeklampsja) to zespół objawów charakteryzujących się podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi (≥ 140 / 90 mm Hg) stwierdzonym po 20. tygodniu ciąży (u kobiet z uprzednio prawidłowym ciśnieniem) i białkomoczem (≥ 0,3 g białka w 24 godzinnej zbiórce moczu). Stan ten wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań (poród przedwczesny, odklejanie się łożyska) i stanowi istotne zagrożenie dla życia matki (ryzyko wystąpienia zawału serca, niewydolności nerek) i płodu.

Co to jest rzucawka ciążowa?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Rzucawka ciążowa (eklampsja) to wystąpienie napadu drgawek toniczno – klonicznych (objawiających się przez skurcz mięśni całego ciała, niekiedy ślinotok i utratę świadomości), śpiączki lub obu tych objawów jednocześnie u kobiety ciężarnej (zwykle po 20. tygodniu trwania ciąży lub w pierwszych dwóch dobach połogu).

Czy wiesz że: najpoważniejszym powikłaniem rzucawki jest trwałe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, w tym udar mózgu?

Rozpoznanie rzucawki stawia się po wykluczeniu innych przyczyn drgawek (m.in. padaczki, tężyczki, tężca, guzów mózgu, mocznicy). Najczęściej dotyczy pacjentek ze stanem przedrzucawkowym (powikłanie około 1% przypadków stanu przedrzucawkowego), jednak w ostatnich latach opisano przypadki, w których nie stwierdzono nadciśnienia tętniczego, czy białkomoczu, a drgawki występowały przed końcem 20. tygodnia ciąży lub powyżej drugiej doby połogu. Zatem rzucawka nie musi być poprzedzona wcześniejszym występowaniem stanu przedrzucawkowego. Szacuje się, że eklampsja dotyczy 4 – 6 przypadków na 10 000 żywych urodzeń i zależy od stopnia rozwoju ekonomicznego kraju.

Objawy rzucawki

Do wczesnych objawów eklampsji zalicza się uporczywe bóle głowy, upośledzenie widzenia, mroczki, nadwrażliwość na światło, a także ból w nadbrzuszu. Później pojawiają się drgawki i utrata przytomności.

Zapamiętaj: Etiopatogeneza (czyli przyczyny i przebieg choroby) rzucawki, jak i stanu przedrzucawkowego, nie jest w pełni poznana.

W najcięższych przypadkach może rozwinąć się ślepota korowa (upośledzenie rozpoznawania obrazów w wyniku uszkodzenia kory wzrokowej, znajdującej się w płatach potylicznych mózgu). W badaniu tomografii komputerowej (TK) oraz spektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego (NMR) stwierdza się wtedy obrzęk płatów potylicznych oraz rozsiane zmiany niedokrwienno – krwotoczne. Obrzęk mózgu jest prawdopodobnie powodowany uogólnioną dysfunkcją śródbłonka naczyniowego (pojedynczej warstwy komórek, wyścielających naczynia krwionośne; komórki śródbłonka uczestniczą w wielu procesach fizjologicznych, m. in. biorą udział w kaskadzie krzepnięcia krwi i regulacji ciśnienia tętniczego).

Przyczyny rzucawki

Etiopatogeneza (czyli przyczyny i przebieg choroby) rzucawki, jak i stanu przedrzucawkowego, nie jest w pełni poznana. Proponowane hipotezy, dotyczące przyczyn występowania drgawek zakładają patologiczną odpowiedź naczyń krwionośnych (w szczególności naczyń mózgowych) na podwyższone ciśnienie tętnicze. Prowadzi ona w konsekwencji do niedokrwienia, obrzęku mózgu i wyzwolenia aktywności drgawkowej.

Leczenie rzucawki

Postępowanie doraźne w przypadku wystąpienia drgawek rzucawkowych obejmuje:

  • ułożenie pacjentki na boku, w celu zabezpieczenia jej przed urazem i uduszenia wymiocinami;
  • podaż tlenu przez maskę (w uzasadnionych przypadkach intubacja);
  • przerwanie napadu drgawkowego i zapobieganie jego ponownemu wystąpieniu, przez podanie siarczanu magnezu (lek przeciwdrgawkowy pierwszego rzutu w rzucawce ciążowej);
  • podaż leków hipotensyjnych (obniżających ciśnienie tętnicze krwi) w przypadku ciężkiego nadciśnienia (> 160 / 100 mm Hg);
  • ocenę wydolności nerek i nawodnienia pacjentki. Leczeniem przyczynowym rzucawki, pozwalającym na szybkie ustąpienie objawów jest rozwiązanie ciąży. Decyzję o jego podjęciu, podejmuje się oceniając ryzyko zgonu matki lub poważnych powikłań dla jej zdrowia. Następnie bierze się pod uwagę wiek ciąży i ryzyko dla płodu. Dla ciąż < 32 tygodnia, rekomendowane jest cesarskie cięcie.

Stan przedrzucawkowy wikła od 2 – 15 % wszystkich ciąż. Ocenia się, że rocznie na świecie stan przedrzucawkowy i rzucawka odpowiedzialne są za około 14 % zgonów u kobiet w ciąży. W krajach rozwiniętych, w związku z opieką okołoporodową, ryzyko zgonu matki zostało ograniczone, jednak choroba ta jest główną przyczyną jatrogennego (tzn. będącego następstwem postępowania leczniczego) porodu przedwczesnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *