Co to jest zespół Aspergera, jego objawy i leczenie

Całościowe zaburzenia rozwoju to kategoria diagnostyczna, która charakteryzuje się zaburzeniami rozwoju relacji społecznych, komunikacji, funkcji poznawczych i zachowania. Ujawniają się one najczęściej w okresie dziecięcym. Do grupy tej należy między innymi autyzm dziecięcy. Innym zaburzeniem, zbliżonym do autyzmu, ale o lżejszym przebiegu i lepszej prognozie jest zespół Aspergera.

Co to jest zespół Aspergera?

Jak już wspomniano we wstępie, zespół Aspergera jest jednostką chorobową z kręgu całościowych zaburzeń rozwoju. W przeciwieństwie do autyzmu dziecięcego nieprawidłowości rozwojowe mogą być dostrzegalne dopiero w okresie przedszkolnym lub szkoły podstawowej. Cechą charakterystyczną jest występowanie trudności w nawiązywaniu kontaktów społecznych i zamknięcie we własnym świecie, bez towarzyszących im zaburzeń rozwoju mowy i obniżenia zdolności intelektualnych. Występowanie zespołu Aspergera szacuje się jako 1 na 10 tysięcy i statystycznie dziewięciokrotnie częściej dotyczy chłopców niż dziewczynek. Podobnie jak w przypadku autyzmu dziecięcego, przyczyny zespołu Aspergera nie są znane, choć ważną rolę mogą odgrywać uwarunkowania genetyczne i nadmierne skupienie rodziców na rozwoju intelektualnym dziecka z pominięciem rozwoju emocjonalnego.

Objawy zespołu Aspergera

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Podobnie jak w przypadku autyzmu, główne objawy zespołu Aspergera dotyczą zaburzeń w komunikacji z innymi ludźmi. Dzieci z tym rozpoznaniem zdają się nie zwracać uwagi na otoczenie, mają problem z nawiązywaniem kontaktu wzrokowego z rozmówcą – albo go unikają, albo wpatrują się stale w twarz rozmówcy. Występują również trudności w rozpoznawaniu emocji i poprawnej interpretacji mimiki. Może się też wydawać, że dzieci z zespołem Aspergera są skupione wyłącznie na sobie i nie dbają o potrzeby innych, niektóre jednak starają się nawiązać znajomości.

W zakresie zaburzeń zachowania, tak jak i w autyzmie, mogą wystąpić stereotypowe zachowania, zabawy i manieryzmy ruchowe. Charakterystyczna dla zespołu Aspergera jest natomiast niezgrabność ruchowa. Występuje też skłonność do obsesji i kompulsji, ale mniej nasilona niż w autyzmie.

Jak już wspomniałem osoby z zespołem Aspergera nie mają istotnego opóźnienia w rozwoju zdolności językowych. Jednym z kryteriów odróżniających właśnie zespół Aspergera od autyzmu dziecięcego jest wypowiadanie pierwszych słów przed 2. rokiem życia i nabycie umiejętności wyrażania komunikatów językowych przed 3. rokiem życia. Mowa dzieci z zespołem Aspergera nie jest jednak wolna od specyficznych dla tego zaburzenia cech. Dzieci przede wszystkim nie używają zdrobnień, mowa bardziej przypomina mowę osób dorosłych. Często obserwuje się skłonność do echolalii (powtarzania słów lub zwrotów wypowiedzianych przez innych), odwracanie zaimków (mówią o sobie w II osobie, a zwracają się do innych per „ja”). Ponadto występuje skłonność do wymyślania własnych słów do opisu rzeczywistości (tak zwanych neologizmów). Problemem jest również rozumienie aspektu emocjonalnego mowy drugiej osoby i interpretacja żartów oraz przenośni – dzieci wszystko odbierają dosłownie. Cechy te sprawiają, że osoby z zespołem Aspergera są odbierane przez rówieśników jako dziwne, co skutkuje konfliktami i naśmiewaniem się z chorych. Może to prowadzić do problemów emocjonalnych w okresie dojrzewania.

Rozwój intelektualny i prognoza długoterminowa

W zakresie funkcji poznawczych nie obserwuje się zaburzeń. Iloraz inteligencji chorych z zespołem Aspergera jest zwykle na prawidłowym poziomie, poza tym osoby te mogą mieć wąskie i specyficzne dla siebie dziedziny, którymi się interesują i na tym polu mogą odnosić znaczne sukcesy. Zazwyczaj nie ma problemów z podejmowaniem aktywności zawodowej i samodzielnej egzystencji. Diagnoza „zespołu Aspergera” nie oznacza również, że chory nie będzie w stanie wchodzić w związki i założyć rodziny, jednak ze względu na swoje specyficzne cechy relacja ta może być „trudna” dla obu stron. Najważniejsze jest jednak zrozumienie charakterystyki tej jednostki diagnostycznej i odpowiednie podejście do partnera z tym rozpoznaniem.

Leczenie zespołu Aspergera

W związku z niewyjaśnionymi dotąd w sposób jednoznaczny przyczynami wystąpienia zespołu Aspergera nie istnieje obecnie ani leczenie przyczynowe tego zaburzenia, ani swoista profilaktyka. Odpowiednie oddziaływania terapeutyczne uzupełnione czasami o farmakoterapię są jednak w stanie zapewnić osobom z zespołem Aspergera prawidłowe funkcjonowanie w społeczeństwie i realizację swych potrzeb zawodowych i rodzinnych.

Najważniejsza w tej jednostce chorobowej jest odpowiednia opieka pedagogiczna i psychologiczna, która powinna się rozpocząć już w momencie postawienia diagnozy. Dzieci poddawane są między innymi treningowi umiejętności społecznych i wyrażania emocji. Czasami jest też potrzebna psychoedukacja rodziny chorego, w celu oswojenia się ze specyfiką tego zaburzenia i wypracowania odpowiedniego podejścia wychowawczego. Farmakoterapia może być włączana krótkookresowo w celu redukcji lęku czy opanowania zachowań obsesyjno-kompulsywnych. Według najnowszych badań skuteczność w zespole Aspergera ma rysperydon, atypowy lek przeciwpsychotyczny, który redukuje drażliwość i zachowania agresywne.

Podsumowanie

Zespół Aspergera należy do grupy całościowych zaburzeń rozwoju. W przeciwieństwie do typowego przedstawiciela tej grupy, autyzmu dziecięcego, w zespole Aspergera nie występują zaburzenia rozwoju mowy i funkcji poznawczych. Pacjenci są skupieni na sobie i mają problemy z nawiązywaniem relacji z innymi, jednak odpowiednie oddziaływania psychoterapeutyczne i edukacyjne dają duże szanse na poprawne funkcjonowanie w społeczeństwie zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *