Zespół Korsakowa kojarzony jest z osobami uzależnionymi od alkoholu. Faktycznie, jest to grupa, wśród której to zaburzenie występuje najczęściej. Jego przyczyną jest niedobór tiaminy, czyli witaminy B1. Do charakterystycznych objawów syndromu należą niepamięć bieżących wydarzeń i konfabulacje. Na czym dokładnie polega zespół Korsakowa i jak go leczyć?
Co to jest zespół Korsakowa?
Zespół Korsakowa to neuropsychiatryczne zaburzenie, którego nazwa pochodzi od słynnego rosyjskiego psychiatry Siergieja Korsakowa. To właśnie on po raz pierwszy opisał objawy tego syndromu. Czasami można się spotkać z takim zaburzeniem jak zespół Wernickego-Korsakowa. Oznacza to, że u danej osoby występują zarówno objawy neurologiczne (encefalotopia Wernickiego), jak i psychiatryczne (syndrom Korsakowa).
Sama psychoza Korsakowa przejawia się przede wszystkim zaburzeniami pamięci bieżącej. Pacjent ma wiele pamięciowych luk dotyczących niedawnych wydarzeń, które próbuje wypełnić konfabulacjami, tzw. wspomnieniami rzekomymi. Oznacza to, że tworzony on fałszywy zbiór wspomnień i z przekonaniem opowiada o zdarzeniach, które nigdy nie miały miejsca. Za tymi symptomami stoi niedobór tiaminy (witaminy B1).
Objawy zespołu Korsakowa
Charakterystycznym objawem zespołu Korsakowa są zaburzenia pamięci, ale jedynie w zakresie bieżących wydarzeń. Co ciekawe, chory zachowuje wspomnienia z okresu sprzed choroby. Są one jednak chaotyczne i nieuporządkowane. Luki pamięciowe pacjent wypełnia różnymi konfabulacjami. Jest on przekonany o prawdziwości swoich rzekomych wspomnień. Osoba z zespołem Korsakowa ma problem z przywoływaniem i przetwarzaniem informacji, traci poczucie czasu, nie potrafi myśleć w sposób abstrakcyjny, czyli symboliczny. Innymi objawami są apatia (stan zobojętnienia i obniżenie nastroju), lęk i niepokój. Mogą także pojawić się zaburzenia czucia i kontroli ruchów, oczopląs i nierówność źrenic, drgawki, zmiany skórne. Pacjent zachowuje jednak świadomość i zdolność do logicznego myślenia, reaguje w sposób prawidłowy na polecenia.
Przyczyny zespołu Korsakowa
Przyczyną zespołu Korsakowa jest niedobór tiaminy, czyli witaminy B1. Bierze ona udział w syntezie neuroprzekaźników – związków chemicznych, które przewodzą impulsy nerwowe między neuronami, pozwalają także na przekazywanie impulsów z komórek nerwowych do komórek mięśniowych lub gruczołowych. Brak odpowiedniej ilości witaminy B1 prowadzi do nieodwracalnych zmian w mózgu. Najczęściej przyczyną niedoboru tej substancji jest uzależnienie od alkoholu, który upośledza procesy wchłaniania tej witaminy przez organizm. Zespół może wystąpić także u osób, które nieprawidłowo się odżywiają lub cierpią na zaburzenia odżywiania. Powodem może być również nowotwór żołądka i jelit.
Jak zdiagnozować zespół Korsakowa?
Diagnoza zespołu Korsakowa polega najczęściej na wywiadzie lekarskim oraz sprawdzeniu stężenia witaminy B1 w krwi lub w moczu. W niektórych przypadkach zleca się także rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową głowy. Badania mają na celu wykluczenie innych możliwych przyczyn zaburzenia, takich jak chociażby obecność guzów czy tętniaków w mózgu.
Zapamiętaj: Charakterystycznym objawem zespołu Korsakowa są zaburzenia pamięci, ale jedynie w zakresie bieżących wydarzeń. Co ciekawe, chory zachowuje wspomnienia z okresu sprzed choroby.
Leczenie zespołu Korsakowa
Leczenie zespołu Korsakowa polega na dożylnym podawaniu wysokich dawek tiaminy. Oprócz tego, stosuje się także leki: klonidynę i propranolol. Niestety, powrót do pełnego zdrowia w większości przypadków nie jest możliwy. Zmiany, do których doszło w mózgu są bowiem nieodwracalne. Bardzo ważne jest więc w jakim momencie choroby pacjent trafia na leczenie, najlepiej by stało się to po pojawieniu się pierwszych objawów. Dużą rolę odgrywa zmiana stylu życia: rezygnacja z alkoholu i dieta uboga w węglowodany, dzięki czemu zwiększyć można wchłanialność tiaminy. Na późniejszym etapie leczenia przydatna w niektórych przypadkach może okazać się psychoterapia. Rokowania zależą od konkretnej osoby i jej stanu ogólnego oraz stopnia zaawansowania choroby.
Czy wiesz że: Siergiej Korsakow uważany jest za twórcę psychiatrii sądowej w Rosji?
Skutki nieleczonego zespołu Korsakowa
Niezależnie od rokowań, zespół Korsakowa powinien być leczony. W innym razie może doprowadzić do dużych uszkodzeń mózgu, a nawet śmierci. Choć leczenie na ogół nie powoduje cofnięcia się choroby, skutecznie może łagodzić występujące objawy, a także powstrzymać rozwój zaburzenia. Dlatego ważna jest czujność ze strony otoczenia – jeśli zareaguje ono szybko, szansa na wyleczenie danej osoby rośnie. Choć stopień zaawansowania zaburzenia może być różny, leczenie w każdym przypadku jest niezbędne.
Zespół Korsakowa to bardzo niebezpieczne zaburzenie, powodujące duże i nieodwracalne zmiany w mózgu, które rzutują na procesy myślenia i codzienne funkcjonowanie. Warto mieć na uwadze, jakie są objawy choroby, co pomaga w szybkim wysłaniu danej osoby na leczenie.