W medycynie możemy spotkać się z różnymi objawami, które są wynikiem powstałych w organizmie nieprawidłowości. Jednym z nich są palce pałeczkowate. Z jakiego powodu one powstają i czy można je wyleczyć?
Co to są palce pałeczkowate?
Palce pałeczkowate powstają w wyniku proliferacji, tj. nadmiernego rozwoju komórek tkanki łącznej na grzbietowej powierzchni dalszych paliczków palców rąk, rzadziej stóp. W wyniku tego procesu dochodzi do utraty prawidłowego kąta między paznokciem a łożyskiem paznokcia. Powoduje to charakterystyczne uniesienie płytek paznokci, które dodatkowo mogą przyjąć kształt szkiełka zegarkowego.
Jak rozpoznać palce pałeczkowate? Objawy
Rozwój palców pałeczkowatych zwykle jest stopniowy. Wielu pacjentów nie zdaje sobie sprawy z jego obecności. Jednak niektórzy mogą zgłaszać obrzęk dystalnej części palców, obustronny lub jednostronny. Czasami obejmuje on pojedynczy palec. Objaw ten zazwyczaj jest bezbolesny i jedynie w bardzo rzadkich przypadkach może się wiązać z takimi dolegliwościami.
Zapamiętaj: Nie jest dostępne żadne specyficzne leczenie palców pałeczkowatych.
Przyczyny palców pałeczkowatych
Specyficzny mechanizm powstania palców pałeczkowatych jest nieznany. Wielu badaczy zgadza się, że do ich utworzenia przyczynia się rozszerzenie naczyń krwionośnych w dystalnej części palców, które powoduje zwiększony przepływ krwi. Może być to wynikiem substancji rozszerzających naczynia krwionośne, mechanizmu nerwowego, odpowiedzi na niedobór tlenu we krwi, predyspozycji genetycznych lub kombinacji powyższych czynników. Wzrost niedotlenienia np. w chorobach płuc może aktywować miejscowe substancje rozszerzające naczynia krwionośne, w konsekwencji zwiększając przepływ krwi do dystalnej części palców. Palce pałeczkowate mogą być idiopatyczne, czyli o nieznanej etiologii lub wtórne do patologii występujących w różnych układach narządów.
Przyczyny wtórnego powstawania palców pałeczkowatych obejmują:
● Choroby płuc np. raka płuc, mukowiscydozę, chorobę śródmiąższową płuc, idiopatyczne zwłóknienie płuc, sarkoidozę, choroby opłucnej, torbiele płuc, przerzuty nowotworowe do płuc, czy zespół Eisenmengera, czyli ciężką postać tętniczego nadciśnienia płucnego
● Choroby serca m.in. sinicze wrodzone wady serca i bakteryjne zapalenie wsierdzia.
● Choroby przewodu pokarmowego np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, chorobę Crohna, pierwotną żółciowa marskość wątroby, marskość wątroby, zespół wątrobowo-płucny.
● Choroby skóry np. rogowacenie dłoniowo-podeszwowe
● Nowotwory złośliwe np. rak tarczycy, rak grasicy, choroba Hodgkina.
Palce pałeczkowate – test
Palce pałeczkowate można rozpoznać, złączając ze sobą palce wskazujące. Jeśli zaobserwujemy zanik okienka między paznokciami, świadczy to o ich występowaniu. Jest to tak zwany objaw Shamrotha.
Ryc. 1: a: prawidłowe palce, b: palce pałeczkowate
Źródło
Jak leczyć palce pałeczkowate?
Nie jest dostępne żadne specyficzne leczenie palców pałeczkowatych. Dostępne terapie dotyczą choroby podstawowej, w wyniku której doszło do ich rozwinięcia. Jej leczenie może zmniejszyć lub cofnąć rozwój palców pałeczkowatych, jeśli zostanie przeprowadzone odpowiednio wcześnie. Po wystąpieniu znacznych przewlekłych zmian w tkankach, w tym zwiększonego odkładania kolagenu, odwrócenie zmian jest mało prawdopodobne. Nie wykonuje się również żadnych zabiegów chirurgicznych w tym zakresie. Oczywiście oprócz leczenia choroby podstawowej takiego jak np. usunięcie guza u pacjentów z rakiem płuca.
Palce pałeczkowate u dzieci
Palce pałeczkowate nie występują tylko u dorosłych. Mogą pojawić się również u dzieci, co jest wynikiem m.in. chorób serca, czy płuc. Najczęściej kojarzone są z mukowiscydozą, w której dochodzi do nadprodukcji gęstego i trudnego do odkrztuszenia śluzu. Dochodzi do zaburzeń m.in. w układzie pokarmowym i oddechowym. Palce są niedostatecznie dotlenione ze względu na obniżenie sprawności płuc.
Czy wiesz że: w przypadku palców pałeczkowatych kąt między łożyskiem paznokcia a paznokciem wynosi ≥180°?
Ponieważ palce pałeczkowate to objaw kliniczny, nie jest on sam w sobie przyczyną powstania patologii w organizmie, ale jej skutkiem. Odpowiednio wcześnie wprowadzone leczenie często sprawia, że wygląd palców się normalizuje. W przypadku wystąpienia znacznych i przewlekłych zmian w tkankach, w tym zwiększonego odkładania się kolagenu, to odwrócenie tego stanu jest mało prawdopodobne.