Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, której towarzyszy podwyższone stężenie glukozy we krwi. Najczęstszym typem cukrzycy jest cukrzyca typu II, u której podłoża leży upośledzone wydzielanie insuliny i insulinooporność. Warto mieć świadomość, że cukrzyca nie jest jednorodną jednostką chorobową, lecz dzieli się na kilka typów. Mniej znanym typem cukrzycy jest cukrzyca typu LADA, której patogeneza i przyczyny związane są z układem immunologicznym.
Co to jest cukrzyca typu LADA?
Cukrzyca typu LADA (latent autoimmune diabetes in adults, czyli w tłumaczeniu na język polski: późno ujawniająca się cukrzyca typu I u dorosłych) jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym, która typowo charakteryzuje się powolnym przebiegiem. Zazwyczaj jest rozpoznawana u osób powyżej 35 roku życia. Ten typ cukrzycy występuje u około 5 – 10% osób z cukrzycą, u których początkowo rozpoznano cukrzycę typu 2.
Przyczyny cukrzycy typu LADA
Przyczyną choroby jest niszczenie komórek beta trzustki przez przeciwciała produkowane przez organizm, w konsekwencji czego dochodzi do upośledzenia wydzielania insuliny. Warto mieć świadomość, że to właśnie komórki beta trzustki są odpowiedzialne za produkcję insuliny – ważnego hormonu regulującego gospodarkę węglowodanową organizmu. Za niszczenie trzustki w przypadku cukrzycy typu LADA odpowiedzialne są przeciwciała skierowane przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego, skrótowo oznaczane jako przeciwciała anty-GAD.
Objawy cukrzycy typu LADA
Objawy narastają bardzo powoli, co odróżnia ten typ od cukrzycy typu I, w której to początek jest nagły i gwałtowny.
Z czasem pojawiają się objawy typowe dla cukrzycy, czyli:
- wielomocz – nazywany inaczej poliurią, co oznacza wydalanie powyżej 2500 ml moczu na dobę;
- polidypsja – czyli wzmożone pragnienie;
- suchość skóry, błon śluzowych, występujące jako cechy odwodnienia;
- osłabienie, senność;
- skłonność do zakażeń.
Cukrzyca typu LADA – diagnostyka
Oczywiście początkowo konieczne jest potwierdzenie występowania cukrzycy. W tym celu wykonuje się pomiar glikemii na czczo. Glikemia, to wskaźnik informujący nas o stężeniu glukozy we krwi. Glikemia na czczo, która uprawnia do rozpoznania cukrzycy wynosi przynajmniej 126 mg/dl (7 mmol/L). Takie badanie powinno zostać wykonane dwukrotnie. Innym sposobem diagnostyki jest wykonanie doustnego testu obciążenia glukozą. Test obciążenia glukozą wskazuje na cukrzycę, gdy w 120 minucie glikemia przekracza 200 mg/dl (11.1 mmol/L). Cukrzycę można rozpoznać także w przypadku, gdy pomiar glikemii o dowolnej porze dnia wynosi powyżej 200 mg/dl (11.1 mmol/L) i obecne są objawy cukrzycy. Warto wiedzieć, że pomiary glikemii za pomocą glukometru nie są pomiarami diagnostycznymi, ponieważ do rozpoznania cukrzycy konieczne jest pobranie krwi żylnej. Podczas badania glukometrem badaniu podlega krew włośniczkowa.
Czy wiesz że: u pacjentów z cukrzycą typu LADA mogą występować także inne choroby o podłożu autoimmunologicznym, takie jak: autoimmunologiczna choroba tarczycy, czy celiakia?
U kogo możemy podejrzewać cukrzycę typu LADA? Przede wszystkim u pacjentów bez otyłości, nadciśnienia tętniczego i dodatniego wywiadu w kierunku cukrzycy typu II. Co więcej, naszą uwagę powinno zwrócić także współwystępowanie innych chorób z kręgu autoagresji, nie tylko u pacjenta, ale także u jego bliskich krewnych. Właśnie w takich przypadkach konieczne jest oznaczenie przeciwciał przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego. Ich obecność będzie potwierdzeniem cukrzycy typu LADA.
Pomocne może być oznaczenie peptydu C, który w przypadku cukrzycy typu LADA występuje w niskim stężeniu. Związek ten powstaje w komórkach beta trzustki, podczas przekształcania proinsuliny w insulinę, a oznacza się go celem zbadania aktywności tych komórek. Wydzielanie tego peptydu można stymulować podaniem glukagonu. W cukrzycy typu LADA, mimo podania glukagonu stężenie peptydu C jest niskie, co można wykorzystać do odróżnienia tego typu cukrzycy od cukrzycy typu II. Niskie stężenie tego peptydu potwierdza upośledzone wydzielanie insuliny, towarzyszące cukrzycy typu LADA.
Leczenie cukrzycy typu LADA
Cukrzyca typu LADA jest wskazaniem do rozpoczęcia leczenia insuliną. Zalecane jest także stosowanie diety z ograniczeniem cukrów prostych.
Zapamiętaj: Przyczyną cukrzycy jest niszczenie komórek beta trzustki przez przeciwciała produkowane przez organizm, w konsekwencji czego dochodzi do upośledzenia wydzielania insuliny.
Warto wiedzieć, że u pacjentów z cukrzycą LADA, u których dodatkowo występuje nadwaga lub otyłość, korzystne jest stosowanie leku – metforminy w skojarzeniu z insuliną. Metformina pozwala bowiem na zmniejszenie masy ciała i ma działanie kardioprotekcyjne, czyli ochronne w stosunku do układu sercowo – naczyniowego. Należy pamiętać o aktywności fizycznej i utrzymaniu odpowiedniej masy ciała, co zapobiega pogorszeniu przebiegu choroby.
Cukrzyca LADA – rokowania
Osoby z cukrzycą typu LADA, w porównaniu do pacjentów z cukrzycą typu II, charakteryzują się podobną częstością występowania przewlekłych powikłań, takich jak:
- retinopatia, czyli uszkodzenie narządu wzroku;
- neuropatia, czyli uszkodzenia układu nerwowego;
- nefropatia – czyli uszkodzenie nerek.
Z tego względu, leczenie cukrzycy typu LADA powinno odbywać się w poradni diabetologicznej. Regularna kontrola glikemii zmniejsza ryzyko powikłań oraz tempo ich rozwoju. Ważna jest również kontrola okulistyczna, która powinna odbywać się regularnie, by odpowiednio szybko wyłapywać zmiany chorobowe dotyczące narządu wzroku.
W każdym typie cukrzycy kluczowym elementem jest rozpoczęcie odpowiedniego leczenia i regularna kontrola glikemii. Odpowiednie kontrolowanie choroby pozwala na zapobieganie groźnym powikłaniom, które istotnie obniżają jakość życia. Zdiagnozowanie typu cukrzycy daje szansę na szybkie wprowadzenie odpowiedniego leczenia, dlatego tak ważna jest odpowiednia i ukierunkowana diagnostyka tego schorzenia.