Czym jest uzależnienie od hazardu? Objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Uzależnienie od hazardu to poważny problem prowadzący do utraty życiowych oszczędności i statusu społecznego, a także do zerwania więzi rodzinnych. Okazuje się, że w dobie wszech istniejącego dostępu do Internetu, wcale nie trzeba wychodzić z domu, by wpaść w sidła tego uzależnienia. Po czym poznać, że dana osoba jest już uzależniona i jak jej pomóc?

Czym jest uzależnienie od hazardu?

Uzależnienie od hazardu to odczuwany wewnętrznie przymus do podejmowania gry, w której stracić można pieniądze bądź inne dobra, podczas gdy wygrana jest dziełem przypadku bądź tzw. “szczęścia”. Osoba uzależniona nie umie przestać grać, robi to, nawet jeśli wiąże się to z dotkliwymi stratami na różnych płaszczyznach: materialnej, emocjonalnej i społecznej. Przykłady gier, o których mowa to gry na automatach (jednoręki bandyta), gry karciane (poker, blackjack), czy loterie pieniężne. 

Mówiąc o uzależnieniu od hazardu, często wskazuje się na poszczególne fazy, które prowadzą do jego rozwoju:

• Faza zwycięstw – granie okazjonalne, inwestowanie niewielkich kwot; pierwsze wygrane wzbudzają uczucie silnego podniecenia i podekscytowania.
• Faza strat – gracz podejmuje większe ryzyko, mając nadzieję na większą wygraną, typowe zachowania to pożyczanie pieniędzy, wydawanie życiowych oszczędności, zaciąganie kredytów.
• Faza desperacji – gracz zaczyna doświadczać konsekwencji swojego zachowania, ma problemy finansowe, rodzinne i zawodowe, może uciekać się do przestępstwa; zaczynają pojawiać się takie uczucia jak lęk, wyrzuty sumienia, smutek, bezradność.
• Faza utraty nadziei – gracz przestaje podejmować działania, które mogłyby rozwiązać problem, istnieje duże ryzyko występowania prób samobójczych, nadużywania alkoholu, związania się ze światem przestępczym; jest to moment, w którym niektóre osoby uzależnione dostrzegają swój problem i podejmują się leczenia.

W przypadku podjęcia leczenia mają miejsce następujące fazy:

• Faza działania – uzależniony podejmuje się prób zmiany swojego dotychczasowego życia na różnych płaszczyznach, konfrontuje się ze swoimi przykrymi emocjami i konsekwencjami, jakie musi ponieść.
• Faza utrwalenia – w życiu uzależnionego pojawią się pozytywne zmiany, buduje on satysfakcjonujące relacje społeczne, uczy się dojrzałych zachowań, lepiej radzi sobie z problemami.
• Faza zapobiegania nawrotom – uzależniony uczy się zachowań wzmacniających abstynencję, zwiększa swoją świadomość w zakresie rozpoznawania głodu hazardowego, ma świadomość istniejącego ryzyka powrotu do uzależnienia. 

Jak rozpoznać uzależnienie od hazardu?

Przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania pęcherza i dolnych dróg moczowychDowiedz się więcej >

Rozpoznanie uzależnienia od hazardu na wczesnym jego etapie wcale nie jest łatwe, ponieważ choroba często rozwija się stopniowo i z czasem nabiera coraz większej wyrazistości. Wśród objawów wymienia się:

• obsesyjne myślenie o hazardzie, zarówno o odbytych grach, jak i przyszłych, planowanie czynności związanych z hazardem,
• zaprzeczanie stwierdzeniu, że jest się uzależnionym, 
• stopniowe zwiększanie czasu i środków finansowych przeznaczanych na grę,
• przeżywanie frustracji i niepokoju, gdy koniecznie jest przerwanie gry,
• granie aż do utraty ostatnich środków pieniężnych, 
• jeden z powodów do dalszej gry to chęć odegrania się, odzyskania utraconych wcześniej pieniędzy,
• okłamywanie innych, ukrywanie swoich celów związanych z hazardem,
• wyłudzanie, fałszowanie, pożyczanie bądź kradzież pieniędzy, by zyskać środki do grania,
• nieudane próby ograniczenia czasu poświęcanego na grę,
• separacja od rodziny i znajomych, utrata więzi emocjonalnych z ludźmi,
• zaniedbywanie obowiązków zawodowych, co może skutkować utratą pracy,
• zaawansowany etap uzależnienia: depresja, myśli i próby samobójcze. 

Nie każda osoba, oddająca się grom hazardowym jest od nich uzależniona. Osoba zdrowa jest w stanie kontrolować swoje zachowanie, tzn. przerwać grę, gdy straty są zbyt duże bądź nie ma ochoty na jej kontynuację. Podejmuje się ona gry w celach rozrywkowych. 

Przyczyny uzależnienia od hazardu

Na poziomie neuronalnym uzależnienie od hazardu wynika z aktywacji konkretnej struktury mózgowej, zwanej układem nagrody, co skutkuje odczuwaniem przyjemności.

W powstawaniu uzależnienia pewną rolę odgrywają predyspozycje genetyczne, choć choroba ta ma dużo bardziej złożoną genezę. Bardzo istotne są czynniki środowiskowe i emocjonalne. Za uzależnieniem mogą stać długoletnie problemy w życiu osobistym, poczucie samotności, doświadczenie traumy, brak wsparcia na jakimś etapie życia, trudne dzieciństwo, zaniedbanie emocjonalne ze strony rodziców, zaburzenia osobowości. Gra w hazard może być sposobem odcięcia się od pewnych problemów bądź próbą poradzenia sobie z napięciem i cierpieniem. Każdy przypadek uzależnienia będzie jednak związany z nieco innym zespołem przyczyn, które złożyły się na rozwój choroby u danej osoby. 

Jak leczyć uzależnienie od hazardu?

Preparat na układ krążenia, z koenzymem Q10, wzmacniający serceSprawdź ofertę >

Kluczowym czynnikiem, decydującym o sukcesie leczenia, jest świadomość uzależnienia od hazardu i motywacja do walki z chorobą. Jeśli oba warunki są spełnione, nałogowy gracz może rozpocząć proces psychoterapii. Najczęściej stosowanym nurtem jest terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga zmienić destrukcyjne schematy myślowe, a także wzmacnia kontrolę uzależnionego nad jego zachowaniem. Pomocna jest również terapia psychodynamiczna, która poprzez głęboką pracę w obszarze wzorców rodzinnych, wewnętrznych konfliktów i trudnych doświadczeń z dzieciństwa, pozwala na zrozumienie źródeł uzależnienia oraz wprowadzenie zmian, dzięki którym lepiej radzić można sobie z osobistymi problemami. Zdarza się, że sam proces terapeutyczny nie jest wystarczający i istnieje konieczność wdrożenia leczenia farmakologicznego. 

Uzależnienie od hazardu to ciężka choroba, która doprowadza nie tylko do strat dóbr materialnych, lecz także więzi rodzinnych i pozycji społecznej. W niektórych przypadkach może także skończyć się śmiercią samobójczą. Szanse na pokonanie uzależnienia zawsze istnieją, ale tylko gdy osoba uzależniona znajdzie w sobie motywację, by podjąć się leczenia. Jednym z ważnych czynników w procesie zdrowienia będzie z pewnością wsparcie udzielone przez rodzinę i bliskich.