Czym jest zespół Clerambaulta (erotomania)? Objawy, przyczyny, diagnostyka i leczenie

Urojenia są to nieprawidłowe treści i sądy pochodzenia chorobowego, którym towarzyszy silne poczucie oczywistości. Mają one indywidualny kontekst, są niekorygowane mimo pewnych dowodów ich fałszywości oraz zauważalnie wpływają na zachowanie pacjenta. Jednym z zaburzeń psychicznych, w przebiegu którego występują urojenia, jest zespół Clerambaulta. Kogo najczęściej dotyczy to zaburzenie i jak się ono objawia?

Czym jest zespół Clerambaulta?

Zespół Clerambaulta, szerzej znany jako erotomania, jest to stosunkowo rzadkie zaburzenie psychiczne charakteryzujące się urojeniowym przekonaniem pacjenta, że jakaś osoba o wyższym od niego statusie socjalnym, ekonomicznym lub politycznym jest w nim zakochana. Zespół ten według klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DMS-5) zaliczany jest do zaburzeń urojeniowych typu erotomanii.

Zespół Clerambaulta częściej dotyczy kobiet, męska erotomania natomiast diagnozowana jest znacznie rzadziej. Podejrzewa się, że różnice te wynikają z faktu, iż mężczyźni rzadziej zgłaszają się po pomoc do specjalisty i zaburzenie to pozostaje u nich bardzo często niezdiagnozowane. Dokładna częstość występowania erotomanii w populacji światowej nie jest znana, ale może ona występować od okresu dojrzewania aż do późnej starości i zaburzenie to nie jest związane z żadną określoną grupą wiekową, kręgiem kulturowym ani statusem społeczno-ekonomicznym.

Objawy zespołu Clerambaulta

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Dominującą cechą zespołu Clerambaulta jest to, że pacjent (zwykle kobieta) bardzo silnie wierzy, że jest kochana przez inną osobę (najczęściej płci przeciwnej), która w rzeczywistości może nawet nie wiedzieć o jej istnieniu. Obiekt uczuć jest zwykle w jakiś sposób niedostępny, nieosiągalny i wyżej usytuowany w hierarchii społecznej od pacjenta.

Osoba z zespołem Clerambaulta jest przekonana, że bez niej obiekt westchnień nie może być w pełni szczęśliwy i spełniony, a jeżeli np. mężczyzna jest zamężny, wówczas uważa jego małżeństwo za nieważne, bo to ona jest mu przeznaczona. Wszystkie, nawet zupełnie nieświadome gesty obiektu westchnień są przez chorego interpretowane jako przejaw czułości i głębokiej miłości. Jakiekolwiek negatywne zachowania ze strony ukochanego podlegają natychmiastowej racjonalizacji w umyśle chorego – stara się on sam przed sobą “wybielić” obiekt uczuć i wywyższyć go do rangi ideału. Ignorowanie i próby odtrącenia są przez pacjenta interpretowane jako chęć ukrycia nowego związku przed żoną czy też swego rodzaju “test” miłości.

W skrajnych przypadkach erotomanii, osoba chora zaczyna nagabywać i śledzić wybranka, a jego rodzinę traktuje jako potencjalnych wrogów stających na drodze do ich wspólnego szczęścia. Pacjent bezkrytycznie wierzy, że bez niego druga osoba nie jest w stanie zaznać prawdziwego szczęścia, dlatego za wszelką cenę dąży do nawiązania relacji.

Clerambault opisał kilka etapów w przebiegu naturalnym erotomanii:

  • nadzieja – początkowo pacjent gorliwie wierzy w to, że obiekt otwarcie wyzna mu swoją miłość;
  • złość – brak postępu w rozwoju znajomości, bycie ignorowanym przez obiekt westchnień powodują, że pacjent zaczyna się czuć upokorzony;
  • żal – pacjent czuje się oszukany, wykorzystany i odtrącony. Na tym etapie, złudzenie miłości może przerodzić się w chęć zemsty, co skutkuje prześladowaniem obiektu westchnień. Ostatnia
  • faza jest najdłuższa i może trwać nawet wiele lat, stopniowo pogarszając jakość życia pacjenta i upośledzając jego codzienne funkcjonowanie.

Przyczyny zespołu Clerambaulta

Przyczyny prowadzące do rozwoju zespołu Clerambaulta nie zostały jeszcze dokładnie poznane, ale podejrzewa się, że za występowanie erotomanii może odpowiadać wiele różnych czynników działających jednocześnie. Jednym z nich jest osobnicza predyspozycja, wynikająca z temperamentu i cech charakteru danej osoby, takich jak nieśmiałość, niskie poczucie własnej wartości, tendencja do introwertyzmu. Osoby mało atrakcyjne fizyczne lub przekonane o własnej nieatrakcyjności mają większe ryzyko rozwoju zespołu Clerambaulta. Do innych czynników predysponujących do rozwoju tego zaburzenia zaliczamy:

  • małe doświadczenie seksualne;
  • brak wcześniejszych związków;
  • samotny tryb życia, tendencja do wycofywania się z kontaktów społecznych;
  • niezadowalające relacje rodzinne w dzieciństwie i wczesnej dorosłości, zwłaszcza z matką.

Istnieje także hipoteza, że zespół Clerambaulta może wynikać z braku równowagi chemicznej pomiędzy neuroprzekaźnikami w mózgu (głównie między dopaminą a serotoniną).

Zapamiętaj: Erotomania, czyli zespół Clerambaulta, jest to zaburzenie psychiczne zaliczane do grupy zaburzeń urojeniowych, charakteryzujące się przekonaniem pacjenta, że jakaś osoba (zwykle o wyższym statusie społecznym) jest w nim zakochana, co nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości.

Przypuszcza się, że interakcja wyżej wymienionych czynników środowiskowych, psychologicznych i biochemicznych odpowiada za wystąpienie erotomanii u osoby predysponowanej.

Jak zdiagnozować zespół Clerambaulta?

Diagnozowaniem i leczeniem zespołu Clerambaulta zajmują się lekarze psychiatrzy. Rozpoznanie stawiane jest na podstawie spełnienia przez pacjenta przedstawionych poniżej kryteriów diagnostycznych ustanowionych przez Ellisa i Mellsopa:

  • urojeniowe przekonanie o miłości ze strony innej osoby;
  • osoba ta z reguły lokuje się wyżej niż pacjent w hierarchii społecznej;
  • chory uważa, że to potencjalny wybranek zakochał się jako pierwszy i to on poczynił pierwsze kroki w nawiązywaniu znajomości;
  • początek występowania objawów jest nagły;
  • obiekt zakochania pozostaje niezmienny;
  • pacjent wyjaśnia i racjonalizuje paradoksalne zachowania ukochanej osoby;
  • przebieg zaburzenia jest przewlekły;
  • u chorego nie występują halucynacje (omamy).

Wiele osób mylnie utożsamia erotomanię z seksoholizmem (uzależnieniem od seksu), podczas gdy w rzeczywistości są to zupełnie odmienne zaburzenia. Jak już wspomniano, erotomania zaliczana jest do grupy zaburzeń urojeniowych, zaś seksoholizm należy do uzależnień behawioralnych, które są formą zaburzeń (nałogów) niezwiązanych z przyjmowaniem substancji psychoaktywnych, a z niekontrolowanym wykonywaniem pewnych czynności. Pacjent cierpiący na erotomanię ma urojenia dotyczące zakochania się w nim innej osoby, odczuwa silną potrzebę bliskości i bycia kochanym, zaś seksoholik ma niepohamowaną potrzebę odbywania dużej ilości stosunków seksualnych, obsesyjnie interesuje się seksem i często jest uzależniony od pornografii.

*halucynacje – spostrzeżenia nieistniejących w rzeczywistości przedmiotów, którym towarzyszy błędny sąd realizujący (przekonanie, że spostrzegany przedmiot rzeczywiście istnieje).

Erotomania Internetowa – czym jest?

Różnego rodzaju aplikacje internetowe i portale społecznościowe odgrywają obecnie bardzo ważną rolę w poznawaniu nowych ludzi, w tym potencjalnych partnerów życiowych. Dla osób cierpiących na erotomanię, szeroka dostępność portali randkowych stanowi swego rodzaju pułapkę – mogą one za pośrednictwem internetu bardzo łatwo znajdować kolejnych wybranków. Często nawet pomimo braku poznania “na żywo” danego kandydata, osoba z erotomanią wierzy, że właśnie spotkała miłość swojego życia. Ma tendencję do ciągłego wysyłania wiadomości do potencjalnego partnera oraz szukania na jego temat szczegółowych informacji w internecie. Za wszelką cenę dąży do spotkania, ponieważ jest przekonana, że osoba po drugiej stronie ekranu bardzo ją kocha i tylko razem będą mogli wieść szczęśliwe życie.

Leczenie zespołu Clerambaulta

Leczenie zespołu Clerambaulta nie jest proste, jednak długotrwała terapia przynosi satysfakcjonujące efekty. W znacznej większości przypadków pacjent nie uważa się za osobę chorą, nie postrzega swojego zachowania w kategorii zaburzenia, a do wizyty u specjalisty najczęściej nakłaniają go znajomi lub członkowie rodziny. Podjęcie leczenia jest niezbędne, ponieważ objawy erotomanii mogą nasilać się w czasie i coraz bardziej utrudniać życie choremu i osobom z jego otoczenia. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie pozwala pacjentowi uniknąć wielu nieprzyjemnych sytuacji, w tym np. konfliktów z prawem, które zdarzają się, gdy osoba chora nachodzi, śledzi i nagabuje obiekt swoich uczuć.

Czy wiesz że: nazwa schorzenia pochodzi od nazwiska francuskiego psychiatry, Gatiana de Clérambaulta, który jako pierwszy zaobserwował u swoich pacjentów to zaburzenie?

Najważniejszą rolę w leczeniu erotomanii odgrywa psychoterapia, która pozwala pacjentowi zrozumieć, że jego przekonania nie znajdują odzwierciedlenia w rzeczywistości i stanowią objaw chorobowy. Dzięki psychoterapii pacjent uświadamia sobie, jakie wydarzenia z przeszłości mogły wpłynąć na rozwój tego zaburzenia i uczy się na nowo nawiązywać zdrowe relacje z innymi ludźmi.

Erotomania, czyli zespół Clerambaulta, jest to zaburzenie psychiczne zaliczane do grupy zaburzeń urojeniowych, charakteryzujące się przekonaniem pacjenta, że jakaś osoba (zwykle o wyższym statusie społecznym) jest w nim zakochana, co nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości. Znaczna większość przypadków erotomanii diagnozowana jest u kobiet, ale zaburzenie to może występować u osób obojga płci. Szczególnym rodzajem erotomanii jest erotomania internetowa. w której pacjent z urojeniowym przekonaniem wierzy, że poznana przez internet osoba jest w nim szaleńczo zakochana. Diagnozowaniem erotomanii zajmują się lekarze psychiatrzy, a leczenie polega głównie na psychoterapii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *