W dzisiejszych czasach wielu ludzi boryka się z różnego typu uzależnieniami. Mają one destrukcyjny wpływ nie tylko na samą osobę uzależnioną, ale również jej rodzinę i bliskich. Nieleczony nałóg prowadzi do zaniku więzi społecznych, utraty statusu zawodowego, zdrowia, a czasem nawet i śmierci. Dlatego bardzo ważne jest, by poszukać specjalistycznej pomocy. Rozwiązaniem jest psychoterapia uzależnień.
Co to jest psychoterapia uzależnień?
Psychoterapia uzależnień to proces mający na celu zainicjowanie oraz podtrzymanie zmian prowadzących do wyjścia z nałogu. Odbywa się ona w warunkach stacjonarnych (czyli w specjalnym ośrodku odwykowym) lub ambulatoryjnych (osoba regularnie przychodzi na spotkania z terapeutą). Może mieć formę zarówno pracy indywidualnej, jak i grupowej, choć często uzależnieni korzystają z obu form tej pomocy, zwłaszcza ci, którzy leczą się w zamkniętej placówce. Psychoterapia uzależnień dzieli się na poszczególne etapy, które krok po kroku pozwalają na lepsze radzenie sobie z nałogiem i powrót jednostki do społeczeństwa.
Dla kogo jest psychoterapia uzależnień?
Na psychoterapię uzależnień najczęściej trafiają osoby nadużywające alkoholu lub środków psychoaktywnych. Uzależnionym można być jednak od wielu innych rzeczy i aktywności, np. od hazardu, gier komputerowych czy zakupów. Ważnym wyznacznikiem tego, że dana osoba potrzebuje pomocy jest ilość czasu i energii jaką wkłada ona w swój nałóg. Staje się on przyczyną wycofania społecznego i zawodowego. Uzależniony obsesyjnie myśli o tym, jak kontynuować swój nałóg, często popadając w długi i ryzykując swoją reputacją społeczną.
Zapamiętaj: Do psychoterapii uzależnień nie da się kogoś zmusić. Dlatego tak ważne jest, by dana osoba posiadała motywację do leczenia.
Grupa osób uzależnionych jest bardzo zróżnicowana. Problem ten może dotyczyć nastolatka, który spędza wiele godzin dziennie przed ekranem komputera, odnoszącej sukcesy zawodowe kobiety, która nie może zasnąć bez wypicia kilku kieliszków wina, czy starszego mężczyzny, który nie umie powstrzymać się przed zakupem kolejnych przedmiotów, tracąc przy tym oszczędności swojego życia. Nałóg ma różne oblicza – najważniejsze jest, by je rozpoznać i nazwać.
Na czym polega psychoterapia uzależnień?
Psychoterapię uzależnień podzielić można na kilka etapów. Pierwszy z nich polega na zbudowaniu motywacji do leczenia. Często bowiem zdarza się, że na terapię trafia osoba, która zaprzecza, że ma problem. Jeśli uda się zdefiniować to uzależnienie, uczestnik terapii w następnej kolejności mierzy się z własną bezradnością i słabością. Jest to dobry moment, by przyjrzał się on mechanizmom uzależnienia. Kiedy sięga po alkohol? Co czuje po dokonaniu kolejnych zakupów? Przed czym ucieka, spędzając wiele godzin na graniu?
Czy wiesz że: jednym z najsłynniejszych filmów, który opowiada o osobach uzależnionych jest “Requiem dla snu”, który wyreżyserował Darren Aronofsky?
Bardzo ważne jest, by na tym etapie terapii dana osoba była w stanie abstynencji lub ograniczyła swój nałóg. Wspólnie z terapeutą może ona wówczas szukać nowych sposobów radzenia sobie z uzależnieniem. Przykładowo, może unikać ona miejsc, gdzie podawany jest alkohol lub w sytuacji napięcia i stresu zająć się aktywnością fizyczną zamiast graniem na komputerze. Dużą rolę odgrywa na tym etapie odkrywanie swoich emocji, umiejętność ich nazywania oraz regulowania. Na koniec przychodzi refleksja związana z życiem danej osoby. Jakie problemy życiowe sprawiły, że popadła ona w nałóg, z jakimi trudnościami i problemami musiała się ona borykać? Pytanie również brzmi, jakie straty na skutek nałogu poniósł uczestnik terapii oraz jak może naprawić swoje błędy, zwłaszcza jeśli chodzi o rodzinę i bliskich? Ważnym obszarem pracy są także umiejętności społeczne, które często u osób uzależnionych są zaniżone. W ich ćwiczeniu pomaga terapia grupowa, w czasie której uzależniony poznaje historie innych osób. Pozwala ona budować poczucie wspólnoty i daje przestrzeń na wzajemne udzielanie sobie wsparcia. Jest to również sposób na to, by dana osoba nauczyła się wyrażać swoje uczucia oraz poszerzyła swoją perspektywę o doświadczenia innych osób.
Kiedy psychoterapia uzależnień jest skuteczna?
Do psychoterapii uzależnień nie da się kogoś zmusić. Dlatego tak ważne jest, by dana osoba posiadała motywację do leczenia. Jeśli jej nie ma, zadaniem terapeuty jest pomoc w jej zbudowaniu. Walka z nałogiem wymaga cierpliwości, odwagi i siły ducha – uzależniony musi skonfrontować się z wieloma trudnymi emocjami i sytuacjami, a czasem z nawrotem swojej słabości. Oprócz tej postawy, duże znaczenie ma także wsparcie od osób najbliższych, dzięki czemu osoba uzależniona widzi, że ma szansę na powrót do normalnego życia.
Ile trwa psychoterapia uzależnień?
Skuteczna psychoterapia uzależnień musi potrwać co najmniej kilka miesięcy. Jej długość jednak każdorazowo jest kwestią indywidualną i zależy od różnych czynników, takich jak chociażby skala problemu, historia życia danej osoby, zaburzenia współistniejące. W pewnym sensie taka terapia może trwać nawet całe życie. Chodzi o sytuacje, kiedy to dana osoba przeszła kilkumiesięczną terapię i utrzymuje abstynencję, natomiast w jakimś okresie życia (może mieć to miejsce rok, a równie dobrze pięć lat po terapii) czuje ona dużą pokusę powrotu do nałogu. Spotkania z terapeutą mogą być bardzo pomocne, by wytrwać w swojej postawie i nie powrócić do starych nawyków.
Pokonanie uzależnienia, zwłaszcza w jego zaawansowanej formie, to bardzo duże wyzwanie. W niektórych przypadkach wymagane jest leczenie stacjonarne, który sprawia, że dana osoba jest pod kontrolą i obserwacją. Krok po kroku można jednak opanować nałóg i zacząć budować nowe życie, które przynosi radość i satysfakcję.