Myśląc o chorobach sutka większość z nas w pierwszej kolejności przyjdzie do głowy rak piersi. Bardzo dobrze, iż w naszym społeczeństwie istnieje duża świadomość tej choroby, jest to bowiem najczęstszy nowotwór w populacji kobiecej. Możemy wykrywać go wcześnie za pomocą badań przesiewowych – mammografii, wykonywaniu USG piersi czy samobadaniu. Czasem w ich trakcie tych można także wykryć inne zmiany niezłośliwe. Jedną z takich zmian łagodnych jest dysplazja.
Co to jest dysplazja sutka?
Łagodna dysplazja piersi nazywana też włóknisto-torbielowatą, bądź mastopatią to nienowotworowa i niezapalna zmiana w obrębie sutka. Może pojawiać się w jednej piersi lub obustronnie, najczęściej w obrębie zewnętrznych górnych części piersi. Ma ona w sobie cechy tkanki włókniejącej oraz torbieli. Włóknienie to zmiana tkanki gruczołowej we włóknistą, mniej aktywną metabolicznie i nie wydzielającą, która składa się z innego rodzaju włókien. Torbiele natomiast to otorebkowane przestrzenie wypełnione płynem. Dysplazja zwykle występuje u kobiet po 40. roku życia.
Dysplazja sutka – objawy
Pierwsze objawy, które mogą zaniepokoić kobietę, towarzyszące dysplazji to napięcie piersi i nadwrażliwość na dotyk. W samobadaniu może być wyczuwalny guzek lub liczne guzki, co zwykle jest powodem zgłoszenia się do lekarza. Badanie piersi może być bolesne, jeśli mamy do czynienia z mastopatią.
Czy wiesz że: istnieje rodzaj mastopatii charakterystyczny dla kobiet chorujących na cukrzycę, zwłaszcza typu I? Jest to rzadko spotykana dysplazja i różni się częściowo budową histologiczną, ale jest również zmianą łagodną.
Czasem nie występują żadne objawy, a zmiany dysplastyczne wykrywane są dopiero w badaniu USG bądź w trakcie mammografii. Nie powinny jednak nigdy dysplazji towarzyszyć takie symptomy jak wciągnięcie brodawki sutkowej, zmiana skóry podobna do skórki pomarańczowej, wyciek z brodawki czy powiększenie węzłów chłonnych, które badamy pod pachą. Te cechy świadczą zwykle o procesie złośliwym i koniecznie muszą być diagnozowane w trybie pilnym.
Dysplazja sutka – przyczyny
Nie znaleziono jednoznacznej przyczyny powstawania tego typu zmian w piersi. Jednak poszukuje się ich u podłoża hormonalnego. Zaburzenia równowagi estrogenu i progesteronu potrafią zachwiać całe funkcjonowanie organizmu. Większe znaczenie ma prawdopodobnie zbyt duże stężenie estrogenu oraz jego proporcja w stosunku do progesteronu. Hormony te wpływają też w dużym stopniu na tkanki, zwłaszcza te podatne na działanie hormonów – w obrębie piersi i narządów rozrodczych kobiety.
Dysplazja sutka – diagnostyka
Badania obrazowe pozwalają na wykrycie zmian, jednak nie dają jednoznacznej odpowiedzi o jej charakterze. Konieczna zatem jest biopsja, która rozwiewa te wątpliwości. Wykonuje się ją zwykle ambulatoryjnie. Pod kontrolą głowicy USG nakłuwa się zmianę specjalną igłą bez znieczulenia. Ukłucie nie jest bardzo bolesne i trwa dosłownie chwilę. Pobrane komórki można ocenić pod mikroskopem poszukując cech złośliwości. Jeżeli biopsja cienką igłą nie daje precyzyjnych wyników może być konieczne wycięcie chirurgiczne całej zmiany i jej zbadanie przez histopatologa. Ocenia on całą budowę guza, jego komórki, często używając specjalnych barwników. Pozwala to odpowiedzieć na pytanie czy mamy do czynienia z nowotworem złośliwym czy ze zmianą łagodną jak dysplazja sutka.
Dysplazja sutka – leczenie
W leczeniu kluczowe jest wyrównanie zaburzeń hormonalnych. Podaje się zwykle progesteron, którego wyrównany poziom w stosunku do estrogenu może złagodzić objawy. Kolejnym krokiem może być leczenie chirurgiczne. Elementy torbielowate nakłuwa się i usuwa z nich płyn. Podobnie jak w trakcie biopsji, miejsce nakłucia obserwuje się pod kontrolą głowicy USG. Zmniejszenie objętości płynu często powoduje spadek dolegliwości. Pobrany płyn jednak zawsze musi zostać przebadany, ponownie w poszukiwaniu komórek raka. Przy bardzo silnych bólach i dolegliwościach czasami pacjentki decydują się także na operacyjne usunięcie piersi. Może być ona zastąpiona protezą, tak by wizualnie nie było widać skutków zabiegu.
Zapamiętaj: Łagodna dysplazja piersi nazywana też włóknisto-torbielowatą, bądź mastopatią to nienowotworowa i niezapalna zmiana w obrębie sutka.
Dbanie o piersi i regularna kontrola powinny być obowiązkiem. Samobadanie każda kobieta powinna wykonywać raz w miesiącu, najlepiej po miesiączce. Technikę samobadania pokaże z pewnością chętnie każdy lekarz – rodzinny lub ginekolog. W Polsce tak naprawdę diagnostyką chorób piersi zajmują się chirurdzy, jednak to do ginekologa częściej wybierają się kobiety i z pewnością pokaże on również prawidłowe techniki. Dodatkowo wykonywanie badań profilaktycznych powinno w pełni zabezpieczyć kobietę przez zaawansowanym rozwojem choroby nowotworowej. Nie każda jednak zmiana w piersi to rak czy inny nowotwór złośliwy. Badania i kontrola dają jednak możliwość wykrycia każdej z nieprawidłowości, a dalsza diagnostyka wyjaśnia pochodzenie guzków czy torbieli.