Przełyk to część przewodu pokarmowego, która łączy gardło z żołądkiem. Jego długość wynosi około 20 cm. Jedną z chorób, które dotykają przełyk jest eozynofilowe zapalenie przełyku. Jak się objawia i jakie są możliwości leczenia tego schorzenia?
Co to jest eozynofilowe zapalenie przełyku?
Eozynofilowe zapalenie przełyku (w skrócie EZP) to przewlekłe schorzenie przełyku, które wynika z nacieków eozynofili w ścianie tego odcinka przewodu pokarmowego. Eozynofile, to komórki należące do grupy białych krwinek. Ich główną funkcją jest zwalczanie infekcji pasożytniczych i udział w reakcjach alergicznych. Choroba ta często towarzyszy alergiom pokarmowym i częściej dotyczy mężczyzn. Choroba ta występuje na całym świecie, częstość EZP w Stanach Zjednoczonych określa się na 2 na 100 000 osób. W badaniu endoskopowym choroba objawia się charakterystyczną trachealizacją przełyku. Oznacza to, że przełyk zaczyna przypominać tchawicę – błona śluzowa przełyku tworzy charakterystyczne pierścienie, co upodabnia przełyk do tchawicy. Widoczne będzie to także na zdjęciu kontrastowym przełyku.
Ryc 1. Przełyk dotknięty EZP. Widoczna trachealizacja.
Źródło obrazu: Runder / CC BY (https://creativecommons.org/licenses/by/2.0), https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eosinophilic_esophagitis-barium_swallow.jpg
Eozynofilowe zapalenie przełyku – objawy
Objawy zależą przede wszystkim od wieku osoby dotkniętej tym schorzeniem. Typowe objawy dotyczące osób dorosłych, to przede wszystkim:
- dysfagia, czyli trudności z połykaniem pokarmu;
- epizody uwięźnięcia kęsów pokarmu;
- bóle w nadbrzuszu;
- charakterystyczne popijanie pokarmów stałych dużą ilością płynów.
Eozynofilowe zapalenie przełyku może także powodować zamostkowy ból w klatce piersiowej. Co więcej, mogą dołączyć się objawy choroby refluksowej przełyku – czyli zgaga oraz uczucie pieczenia za mostkiem.
Eozynofilowe zapalenie przełyku – przyczyny
Przyczyną schorzenia są nacieki eozynofilów w ścianie przełyku. W badaniu histologicznym wycinków pobranych podczas endoskopii stwierdza się obecność eozynofilów w nabłonku i pozostałych warstwach ściany przełyku. Znamienne dla choroby jest stwierdzenie przynajmniej 15 eozynofili w polu widzenia dużym powiększeniu (ocena pod mikroskopem). Uważa się, że do wystąpienia choroby przyczyniają się zarówno czynniki genetyczne, jak i immunologiczne. Zauważono, że schorzenie to często towarzyszy typowo alergicznym jednostkom chorobowym, takim jak: astma, alergiczny nieżyt nosa i atopowe zapalenie skóry. Etiopatogeneza eozynofilowego zapalenia przełyku jest ciągle nie do końca jasna, ale uważa się, że jedną z możliwych przyczyn jest zaburzenie integralności komórek nabłonka oraz działanie na niego kwasu solnego.
Eozynofilowe zapalenie przełyku – leczenie
W leczeniu tego schorzenia dużą rolę odgrywa dieta. Powinno się wyeliminować 6 najczęstszych źródeł alergenów pokarmowych, czyli: mleko, jaja, ryby/skorupiaki, orzechy/orzeszki ziemne, soję i pszenicę. Jest to tak zwana dieta empiryczna hipoalergenowa. Można ją zastosować, gdy nie znamy historii alergicznej danego pacjenta.
Zapamiętaj: Eozynofilowe zapalenie przełyku (w skrócie EZP) to przewlekłe schorzenie przełyku, które wynika z nacieków eozynofili w ścianie tego odcinka przewodu pokarmowego.
Jeśli jednak znamy produkty, na które dany pacjent wykazuje alergie (zostały wykonane odpowiednie badania alergiczne), to należy wyeliminować tylko te produkty. Wtedy mówimy o celowanej diecie hipoalergicznej – ponieważ już znamy nietolerowane produkty. Zastosowanie znajduje także dieta elementarna – jest to dieta przemysłowa pozbawiona alergenów i odpowiednio zbilansowana. Zalecana tylko w razie nieskuteczności innych diet.
W leczeniu farmakologicznym zastosowanie znajdują:
- inhibitory pompy protonowej (IPP) – zmniejszają one wydzielanie kwasu solnego w żołądku i ograniczają jego niekorzystny wpływ na przełyk. Do tego typu leków należy między innymi omeprazol;
- glikokortykosteroidy stosowane w postaci wziewnej – sterydy ograniczają procesy zapalne w ścianie przełyku. Poucza się pacjenta aby podczas inhalacji połykał lek, co zmniejsza jego ilość dostającą się do płuc, gdyż zależy nam w tym przypadku na dostaniu się leku do przełyku.
Eozynofilowe zapalenie przełyku u dzieci
U dzieci choroba objawia się trudnościami w karmieniu oraz nieprawidłowymi przyrostami masy ciała. Może również dochodzić do tego zaburzenie wzrastania. Objawy obserwowane u dzieci starszych są tożsame z objawami występującymi u osób dorosłych. Mogą wystąpić także wymioty, cofanie się treści pokarmowej do jamy ustnej, nudności, ból w nadbrzuszu, ból w klatce piersiowej, zgaga, czy uczucie ucisku w gardle.
Czy wiesz że: eozynofilowe zapalenie może dotyczyć także żołądka i jelit?
U dzieci dominuje przede wszystkim leczenie za pomocą diety. Modyfikacja diety jest bardziej skuteczna w leczenia choroby u dzieci, niż u osób dorosłych. W badaniach wykazano, że bardzo często prowadzi ona do ustąpienia nieprawidłowości zarówno klinicznych, jak i histologicznych. Zastosowanie znajduje także leczenie za pomocą miejscowych sterydów.
Leczeniem eozynofilowego zapalenia przełyku zajmuje się lekarz gastrolog. Warto jak najszybciej podjąć odpowiednie leczenie, ponieważ nieleczone EZP może prowadzić do powikłań pod postacią zwłóknienia oraz zwężenia przełyku. Tego typu powikłania wymagają leczenia interwencyjnego, dlatego warto kontrolować chorobę i nie dopuścić do rozwoju powikłań.