Gazy u noworodka są powszechnie występującym, wręcz pożądanym objawem. Jeśli nie występują w nadmiernych ilościach lub nie towarzyszą temu inne objawy alarmujące, zwykle nie ma się czym martwić. O ich obecności w przewodzie pokarmowym, świadczy zarówno oddawanie gazów przez dziecko, jak i objaw taki, jak wzdęcia. Co jednak powinno skłonić rodzica do zgłoszenia się do lekarza? A gdy okaże się, iż powód ich wystąpienia nie jest groźny, lecz gazy są uciążliwe, co możemy z tym zrobić i jak pomóc maluchowi?
Objawy gazów u noworodka
Noworodek po urodzeniu musi przystosować się do nowych warunków. Z bezpiecznej przystani jaką był brzuch mamy musi wydostać się na świat i rozpocząć samodzielne życie. Wiąże się to często z licznymi objawami, które niekoniecznie muszą być złe, czasami wręcz są niezbędne do przystosowania się do nowych warunków, jednak mogą niepokoić niedoświadczonych rodziców. Wiele zmian przechodzi również układ pokarmowy nowo narodzonego dziecka. Wcześniej karmione poprzez pępowinę teraz musi samodzielnie zacząć połykać pokarm, trawić go i wydalać. W dodatku czasem na świat przychodzą przedwcześnie urodzone maluszki, które jeszcze trudniej przechodzą ten okres adaptacji.
Zapamiętaj: Gazy u noworodka są naturalnym, normalnym zjawiskiem.
Przede wszystkim noworodek, czyli dziecko do 28 dnia życia, musi oddać tak zwaną smółkę, czyli pierwszy stolec. Prawidłowo odbywa się to do 48 godzin po urodzeniu i od tego momentu jego przewód pokarmowy coraz lepiej radzi sobie ze swoimi obowiązkami. Czasem jednak u maleństwa może dojść do nadmiernego gromadzenia się gazu w jelitach. Może to objawić się oddawanie tychże gazów lub wzdęciem brzuszka. Tak naprawdę to zatrzymanie gazów jest objawem niepokojącym nas najbardziej, świadczy o ostrym procesie toczącym się w brzuchu (objaw rzadki u tak małych dzieci) lub wadach wrodzonych przewodu pokarmowego. Czasami dziecko w momencie, gdy doskwierają mu gazy robi się drażliwe i płaczliwe, często jednak po ich oddaniu uspokaja się, gdyż w upchane gęsto w małym brzuszku jelita mogą być bolesne, gdy nadmiernie wypełniają się gazem i ich pozbycie się przynosi ulgę.
Przyczyny gazów u noworodka
Gazy są fizjologicznym stanem nawet u tak małego dziecka. Jednak czasem mogą też, wraz z innymi objawami, stanowić wskazówkę, że toczy się jakiś proces chorobowy. Dość często spotykaną przyczyną i w zasadzie niegroźną jest przejściowa nietolerancja laktozy występująca w pierwszych tygodniach życia dziecka. W tej przypadłości wraz z gazami i wzdęciami pojawiają się wodniste, wręcz pieniste stolce. Laktoza jest składnikiem zarówno mleka matki jak i wielu sztucznych mieszanek. Inne łagodne przyczyny to nietolerancja pokarmowa – zarówno na składniki mleka modyfikowanego jak i uczulające pokarmy spożywane przez mamę karmiącą piersią. Infekcje przewodu pokarmowego są kolejną przyczyną gazów i wzdęć, im jednak towarzyszą zwykle inne objawy takie jak – biegunki, wymioty, gorączka czy nawet objawy infekcji dróg oddechowych takich jak katar czy kaszel.
Czy wiesz że: karmienie piersią nie tylko odżywia dziecko, ale zmniejsza jego szanse na późniejszy rozwój atopii, otyłości, zakażeń przewodu pokarmowego, nadciśnienia, a także innych chorób?
Duży i wzdęty brzuszek, zaparcia od samego początku, opóźnione oddanie smółki, a po dłuższym czasie nawet niedożywienie może świadczyć np. o chorobie Hirschprunga, która częściej występuje u chłopców i jest konieczna do diagnostyki u pediatry, a w dalszej kolejności u chirurga dziecięcego. Istnieje też szereg tzw. chorób czynnościowych przewodu pokarmowego, bez uchwytnej przyczyny pojawiają się objawy, a jednym z nich są gazy i wzdęcia. Mowa tu o takich jednostkach chorobowych jak na przykład wzdęcia czynnościowe. Kolka nie powinna dotyczyć noworodków – jej objawy zwykle nasilają się ok. 4-6 tygodnia życia dziecka, a rozpoznanie stawia się po pierwszym miesiącu życia, czyli dopiero u niemowląt. Podobnie aerofagia (nazywamy tak przypadłość polegającą na nadmiernym połykaniu powietrza, objawia się ona właśnie m.in. gazami), którą diagnozujemy po 2 miesięcznej obserwacji, nie można więc stwierdzić jej u dziecka bezpośrednio po urodzeniu.
Sposoby na gazy u noworodka
Same gazy nie są powodem do diagnostyki dziecka. Przy występowaniu innych dolegliwości, głównym sposobem leczenia jest wyleczenie przyczyny. W wypadku występowania samych gazów można spróbować zmodyfikować dietę dziecka lub matki, jeżeli karmi ona piersią. Z innych metod można wymienić te, które stosuje się również przy kolce np. delikatny masaż brzuszka. Niestety leki takie jak symetykon (powszechnie znany jako espumisan) nie jest zarejestrowany dla noworodków, a dopiero po pierwszym miesiącu życia dlatego nie zaleca się podawania go najmłodszym.
Dieta na gazy u noworodka
Należy pamiętać, że najlepszym pokarmem dla noworodka jest mleko matki. Jest w większości przypadków pokarmem idealnym dla maluszka, zmniejsza również ryzyko infekcji żołądkowo-jelitowych, a więc jednej z przyczyn gazów. Jego odstawienie powinno mieć miejsce tylko w wyjątkowych przypadkach. Jednym z nich jest nietolerancja laktozy, wtedy należy przejść na mieszankę bezlaktozową lub karmienie piersią uzupełniane o takie mieszanki. Podobnie w alergiach na inne produkty – mama powinna wyeliminować je ze swojej diety karmiąc piersią lub zmienić mleko modyfikowane, na takie, które uczulających substancji nie zawiera.
Gazy same w sobie nie są objawem niepokojącym, nawet u tak małych dzieci jak noworodki. Gdy jednak przedłużają się, obniżają znacząco komfort życia dziecka i towarzyszą mu inne symptomy należy zgłosić się do swojego pediatry, by podjąć kroki w celu diagnostyki tych dolegliwości, ponieważ podstawowym krokiem powinno być leczenie przyczyny gazów.
Tylko w szczególnych przypadkach powinno się rezygnować z tej możliwości, a w przypadku podejrzenia, że to może być przyczyna gazów najpierw zmodyfikować dietę matki lub wprowadzić częściowe karmienie piersią połączone z mieszankami mleka. W tej kwestii najlepiej doradzi Certyfikowany Doradca Laktacyjny.