Szczepienia kojarzą nam się głównie z dziećmi. Wielu z nas zapomina, że będą dorosłym również warto się szczepić! Na co powinien zaszczepić się dorosły i senior? Czy w Polsce są dostępne szczepienia darmowe dla dorosłych? Czy są obowiązkowe?
Obowiązek szczepień w Polsce
Obowiązek szczepień w Polsce obejmuje tylko dzieci i młodzież do 19 roku życia. Zawarte są one w corocznym kalendarzu szczepień. Są one bezpłatne oraz obowiązkowe. Eksperci określają również szczepienia zalecane dla dzieci. Są one nieobowiązkowe i niestety płatne. Lekarze co roku walczą, aby lista szczepień bezpłatnych się powiększała oraz obejmowała coraz większą liczbę osób. W Polsce nie ma obowiązkowych szczepień dla dorosłych. Występuje jednak lista szczepionek zalecanych dla osób w wybranych grupach wiekowych oraz z chorobami przewlekłymi.
Jakie szczepienia dla dorosłych i seniorów?
Szczepienia zalecane dla dorosłych i seniorów są takie same. Większość wymienionych poniżej szczepień zalecanych jest dla każdej osoby dorosłej. W szczególności osobom z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, choroby serca, astma czy POChP- przewlekła obturacyjna choroba płuc. Każda infekcja, a na pewno poważna choroba zakaźna przeciwko której się szczepimy niesie za sobą nieodwracalne konsekwencje dla naszego organizmu. Może spowodować dekompensacje, czyli zachwianie dobrze prowadzonej do tej pory choroby przewlekłej. Diabetycy często po chorobie zakaźnej nie są w stanie wrócić do poziomu glukozy sprzed choroby. Osoby z przewlekłymi chorobami układu oddechowego- astmą czy POChP, gorzej znoszą infekcje tego układu. Oprócz objawów choroby zakaźnej, dochodzi do pogorszenia i nasilenia objawów choroby przewlekłej. Często takie zaostrzenia kończą się hospitalizacją i poważnym leczeniem. Powikłania po chorobach zakaźnych często dotykają układu krążenia. Jeżeli dorosły, choruje już na chorobę przewlekłą serca, może się ona zaostrzyć i pogorszyć.
Należy pamiętać, że przed każdym szczepieniem zostaje zebrany dokładny wywiad lekarski oraz badanie. Każda sytuacja chorobowa jest inna i lekarza jednorazowo decyduje, czy można dorosłego zaszczepić, czy nie. Podczas takiej wizyty szczepiennej mamy możliwość zadawania pytania na temat szczepień. Skorzystajmy z tej możliwości.
Szczepienie przeciwko grypie
Do zalecanych szczepień dla dorosłych należą szczepienia przeciwko grypie. Szczepienie przeciwko grypie należy przyjmować co roku. W każdym roku wirus grypy mutuje i powstaje nowa szczepionka. Sezon kiedy w Polsce należy zaszczepić się na grypę to okres wrzesień- grudzień. Szczyt zachorowań na grypę przypada na miesiące styczeń-marzec. Jednakże nigdy nie jest za późno, aby się zaszczepić. Szczepionka nie jest bezpłatna dla wszystkich. W wielu gminach występują programy, które obejmują pacjentów 65+ albo 75+. Wtedy szczepionki przeciwko grypie są darmowe. Od 1 września szczepienia przeciwko grypie są w połowie refundowane dla dorosłych, do 65 roku życia z chorobami współistniejącymi np. z chorobami metabolicznymi, kardiologicznymi, oddechowymi, po transplantacjach, dla dorosłych od 65 roku życia do 75 roku życia oraz dla kobiet w ciąży. Szczepienia na grypę są zalecane wszystkim, a w szczególności osobom z chorobami przewlekłymi i obniżoną odpornością.
Szczepienia przeciwko pneumokokom
Pneumokoki (Streptococcus pneumoniae) to bakterie, które powodują w naszym organizmie poważne choroby, atakując głównie układ oddechowy. Są najczęstszą przyczyną bakteryjnego pozaszpitalnego zapalenia płuc, zapalenia ucha środkowego oraz zapalenia zatok. Najgroźniejsza postać infekcji pneumokokowej, czyli inwazyjna choroba pneumokokowa ma śmiertelność na poziomie 50%. Szczepienie przeciwko pneumokokom jest zalecane wszystkim dorosłym, a w szczególności z chorobami przewlekłymi, takimi jak cukrzyca, choroby serca oraz astma i POChP.
Szczepienie przeciwko WZW typu B
Szczepienie to od 1996 roku jest obowiązkowe dla wszystkich dzieci urodzonych w Polsce. WZW typu B to poważna choroba wątroby. Jest jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych tego narządu. Wirus HBV (wirus zapalenia wątroby typu B) jest nawet 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV. Do zakażenia głównie dochodzi przez kontakt z zakażoną krwią, stosunek płciowy z osobą chorą oraz podczas porodu drogami natury matki z WZW typu B. Szczepienie zalecane jest wszystkim dorosłym (jeżeli nie byli zaszczepieni w dzieciństwie), a w szczególności osobom przed zabiegami chirurgicznymi, osobom z ryzykownym stylem życia oraz z chorobami przewlekłymi. Szczepienie wykonywane jest w systemie 3 dawkowym.
Szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu
Kleszcze kojarzą nam się głównie z boreliozą. Jednak te małe stworzonka mogą również przenosić poważną chorobę jaką jest kleszczowe zapalenie mózgu. Zachorowanie na tę chorobę może mieć poważne konsekwencje dla naszego zdrowia. Do powikłań kleszczowego zapalenia mózgowego zaliczamy: trwałe niedowłady i objawy neurologiczne, uszkodzenie słuchu, zaburzenia psychiczne, w tym nerwica, depresja, a także zaburzenia pamięci. Szczepienie przeciwko tej chorobie odzwierzęcej zalecane jest głównie osobom mieszkającym w terenach lesistych, przebywających często w lasach i parkach oraz leśnikom. Szczepienie składa się z 3 dawek oraz podawanie dawek przypominających pierwszą po 3 latach a następne co 5 lat.
Szczepienie przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi
Szczepienie znajduje się w kalendarz szczepień obowiązkowych. Jednakże zaleca się aby powtarzać to szczepienie co 10 lat. Ostatnia obowiązkowa i bezpłatna dawka jest podawana w 19 r.ż. Pamiętajmy o pojedynczej dawce przypominającej. Każda z tych chorób to poważne schorzenie, które ciągnie za sobą poważne konsekwencje. Niestety dawki przypominające są płatne.
Czy wiesz że: szczepiąc się nie chronisz tylko siebie, ale i osoby z twojego otoczenia? Nazywa się to odporność zbiorowiskowa.
Szczepienie przeciwko ospie wietrznej
Szczepienie to zalecane jest każdej osobie dorosłej, która nie była szczepiona albo nie przeszła ospy w dzieciństwie. Szczepienie odbywa się w systemie dwu dawkowym. Odstęp pomiędzy nimi powinien wynosić powyżej 6 tygodni. Ospa jest chorobą zakaźną i jej przechorowanie w życiu dorosłym jest groźniejsze niż w dzieciństwie. Jest to szczepionka żywa, dlatego przeciwwskazana jest u kobiet w ciąży. Skuteczność tej szczepionki jest bardzo wysoka, przekracza nawet 95%. W Polsce niestety nie ma jeszcze szczepionki przeciwko półpraśćcowi. Mamy nadzieję, że już niedługo będzie i w naszym kraju.
Szczepienie przeciwko WZW typu A
Zalecane są również szczepienia przeciwko WZW typu A. Wirus ten nazywany wirusem brudnych rąk powoduje “żółtaczkę pokarmową”. Jest chorobą bardzo zakaźną i przenoszoną przez brudne ręce, zanieczyszczoną wodę i niemyte owoce i warzywa. Jest ostrą chorobą o szczególnie groźnym przebiegu u dorosłych, często wymagający hospitalizacji. Szczepionka składa się z dwóch dawek i nie wymaga dawek przypominających.
Czy szczepionki dla dorosłych są bezpieczne?
Badania nad szczepionkami są bardzo skomplikowane. Na każdym etapie sprawdza się skuteczność oraz bezpieczeństwo danej szczepionkina coraz większej liczbie ochotników. Każde działanie niepożądane jest szczegółowo badane i sprawdzane. Także po wprowadzeniu szczepionki na rynek prowadzi się szczegółowe rejestry niepożądanych działań poszczepiennych. Kontrola bezpieczeństwa jest pełniona przez Europejską Agencję Leków (EMA) oraz jej krajowy odpowiedniki (w Polsce – Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych).
Zapamiętaj: Warto się szczepić niezależnie od wieku.
Dlaczego warto się szczepić niezależnie od wieku?
Zdecydowanie warto się szczepić niezależnie od wieku. Szczepienia to najlepszy do tej pory sposób aby uniknąć chorób zakaźnych. Dzięki szczepieniom udało nam się wyeliminować poważne choroby i jeżeli nadal będziemy szczepić większość populacji, kolejne choroby znikną. Przewaga korzyści nad ryzykiem jest ogromna. Przechorowanie jakiejkolwiek choroby wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań, hospitalizacją i uciążliwym leczeniem. Szczepienia nas przed tym chronią.
W 1980 roku WHO ogłosiło, że dzięki szczepieniom ospa prawdziwa została wyeradykowana. Ospa prawdziwa określana jest jako jedna z największych plag ludzkości. Szczepienia to najlepszy sposób profilaktyki przed chorobami zakaźnymi. Pamiętajmy, że powtarzane mity na temat szczepień, to nadal mity. Niestety bardzo groźne. Czytając o szczepieniach polegajmy tylko na sprawdzonych i naukowych źródłach (linki w bibliografii).