Kasza bulgur – rodzaje, właściwości, wartości odżywcze, indeks glikemiczny. Kasza bulgur w ciąży

Jest tradycyjnym elementem kuchni tureckiej oraz Bliskiego Wschodu. Źródła historyczne mówią o tym, że pierwsze procesy wytwarzania tego produktu rozpoczęły się już w starożytności w rejonie Anatolii (dzisiejsza Turcja). Gościła ona na talerzach Babilończyków, ludności hebrajskiej, Hetytów oraz Egiptu. Rzymianie nazywali ją “cerealis”, czyli “bogini zbiorów”. O czym mowa…? Oczywiście o kaszy bulgur. Jakie właściwości i zastosowanie posiada? Czy faktycznie jest zdrowa i warto ją wprowadzać do codziennego jadłospisu?

Co to jest kasza bulgur?

Kasze należą do grupy produktów zbożowych o dużej wartości odżywczej. Są pozyskiwane z ziaren zbóż pozbawionych częściowo lub całkowicie łuski. Surowiec, który został użyty do produkcji kaszy determinuje jej rodzaj:

  • gryka – kasza gryczana, krakowska,
  • proso – kasza jaglana,
  • pszenica – kasza manna, kuskus,
  • jęczmień – kasza jęczmienna: perłowa, pęczak, łamana,
  • kukurydza – kasza kukurydziana.

Kasza bulgur powstaje z ziaren pszenicy twardej durum o żółtym zabarwieniu (Triticum durum). Jest elementem tradycyjnej kuchni tureckiej i Bliskiego Wschodu. Istnieje ponad 250 dań, do których przygotowania używany jest bulgur. Do najbardziej znanych zaliczymy:

  • pilaw,
  • Kubba,
  • Each,
  • Mujaddara.

Pierwszą fazą produkcji kaszy bulgur jest gotowanie ziaren, a następnie poddawanie ich procesowi suszenia. W dalszych etapach przechodzi ona proces mielenia lub gniecenia. Późniejsza selekcja pozwala na podział ziaren ze względu na ich wielkość.

Kasza bulgur – rodzaje

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Wyróżniamy kilka rodzajów kaszy bulgur. Głównymi kryteriami podziału są:

  • odmiana surowca,
  • wielkość ziarna.

Do produkcji kaszy bulgur można wykorzystać różne odmiany pszenicy. Zaliczymy do nich:

  • durum (Triticum durum)
  • chlebową (Triticum aestivum),
  • łuskaną (tj. Samopszy i płaskostopiu),
  • oraz inne: jęczmień, kukurydzę i rośliny strączkowe.

Surowiec użyty do produkcji bulguru wpływa również na jego barwę. Na tej podstawie wyróżniamy żółty oraz brązowy (ciemny). Ten pozyskiwany z pszenicy durum ma barwę żółtą, natomiast ciemną zawdzięczamy pszenicy chlebowej. Pszenica durum charakteryzuje się większą zawartością glutenu, twardością oraz szklistością bielma. Jest to produkt bogaty w gluten, dlatego chorzy na celiakię powinni unikać spożywania tego produktu. W końcowych etapach produkcji dochodzi do przesiewania i klasyfikacji produktu. Ze względu na wielkość ziaren, kaszę bulgur możemy podzielić na:

  • drobnoziarnistą,
  • średnioziarnistą,
  • gruboziarnistą.

Bulgur o drobnych ziarnach wykorzystuje się zazwyczaj do przygotowywania sałatek oraz zup. Natomiast podczas przyrządzania pilawu używa się średnio- i gruboziarnisty.

Kasza bulgur – właściwości

Kasza bulgur zawiera wiele cennych składników, które korzystnie wpływają na organizm człowieka. Wspomaga proces redukcji masy ciała, poprzez obecny w niej błonnik pokarmowy. Włókna roślinne absorbują wodę oraz pęcznieją w żołądku. Rozciągając jego ściany powodują szybsze pojawienie się uczucia sytości. Błonnik pokarmowy ma działanie wielokierunkowe i ma wpływ na:

  • zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jelita grubego oraz chorób sercowo-naczyniowych,
  • zwalczanie zaparć,
  • obniżenie stężenie cholesterolu we krwi.

Bogactwo witamin i składników mineralnych w kaszy bulgur czyni ją bardzo pożądanym elementem diety:

  • witaminy z grupy B (szczególnie B5, niacyny, ryboflawiny, tiaminy oraz kwasu foliowego) pozwalają zachować układ nerwowy w dobrej kondycji. Związki te wpływają również na metabolizm tłuszczów, węglowodanów oraz białka,
  • żelazo niehemowe, które charakteryzuje się niższą biodostępnością (stopniem przyswajania z przewodu pokarmowego) niż żelazo hemowe, bierze udział w procesach krwiotwórczych. Dodatek natki pietruszki lub innego produktu zawierającego witaminę C- zwiększy przyswajanie tego pierwiastka,
  • kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu krwiotwórczego oraz ciąży, dlatego nieodpowiednia podaż może przyczynić się do powstania niedokrwistości oraz wad u płodu,
  • magnez i selen. Ten pierwszy wpływa na kurczliwość mięśni oraz reguluje ciśnienie krwi. Magnez odpowiada również za prawidłowy przebieg biosyntezy kwasów nukleinowych oraz utrzymanie struktury chromosomów w komórkach. Zatem odgrywa rolę w prewencji chorób nowotworowych. Selen odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Oprócz tego uczestniczy w procesach detoksykacji organizmu.

Kasza bulgur – wartości odżywcze

Kasza bulgur, podobnie jak pozostałe kasze, jest bardzo wartościowym produktem. Zawiera węglowodany, białko i błonnik pokarmowy. Dostarcza znaczące ilości witamin z grupy B, natomiast jest uboga w witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E, K). Stanowi dobre źródło składników mineralnych takich jak: żelazo, mangan, selen oraz magnez.

Tabela 1. Zawartość wybranych składników odżywczych w 100 g kaszy bulgur.

Składnik odżywczyZawartość w 100 g
energia342 kcal
białko12,3 g
tłuszcz1,3 g
węglowodany75,9 g
błonnik pokarmowy18,3 g
żelazo2,90 mg
wapń110 mg
foliany150 mcg
selen2 mcg
magnez164 mg
fosfor300 mg
mangan3,0 mg
niacyna3,53 mg
witamina B51,0 mg

Kasza bulgur – indeks glikemiczny

Indeks glikemiczny (IG) określa wielkość przyrostu glikemii (stężenie glukozy we krwi) po spożyciu danego produktu zawierającego 50 g węglowodanów, w porównaniu do wzrostu glikemii po spożyciu 50 g czystej glukozy. Wskaźnik ten stanowi kryterium podziału żywności na tę o niskim, średnim i wysokim IG. Im wyższy indeks glikemiczny, tym większe stężenie glukozy po spożyciu określonego produktu.

Kasza bulgur znajduje się w grupie o średnim indeksie glikemicznym. Wartość tego wskaźnika dla wspomnianego produktu wynosi 64,5. W związku z tym, osoby z cukrzycą powinny spożywać kaszę bulgur w umiarkowanych ilościach lub łączyć ją z źródłem białka oraz tłuszczu. Dodatki spowalniają “wychwyt” glukozy z przewodu pokarmowego, a w konsekwencji zmniejszają przyrost glikemii poposiłkowej (stężenie glukozy we krwi po posiłku).

Czy kasza bulgur jest zdrowa?

Nie ulega wątpliwości, że działanie kaszy bulgur ma charakter prozdrowotny, a włączenie jej do codziennego jadłospisu dla wielu może przynieść wiele korzyści. Jednak pewna grupa pacjentów powinna wyeliminować ten produkt z diety, ze względu na zawartość glutenu. Mowa tutaj o osobach chorych na celiakię. Kasza bulgur może u nich doprowadzić do zaostrzenia objawów żołądkowo-jelitowych. Badania przeprowadzone w celu określenia zawartości zanieczyszczeń w bulgurze potwierdziły obecność arsenu oraz innych pierwiastków toksycznych (Cd, Co i Pb) w tym produkcie. Należy jednak zaznaczyć, że wartości te znajdują się poniżej progu dopuszczalnego ryzyka i nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Czy wiesz że: bulgur jest jedną z najwcześniejszej „przetwarzanej żywności” w historii człowieka?  Jej spożycie sięga czasów prehistorycznych.

Kasza bulgur w ciąży

Kasza bulgur powinna być jednym z głównych składników diety kobiety ciężarnej. Zawarty w niej kwas foliowy odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego u płodu. Hipowitaminoza tego związku u kobiety ciężarnej może skutkować zaburzeniem w rozwoju łożyska, zwiększonym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych oraz przedwczesnym porodem lub poronieniem. Dodatkowo odpowiednia podaż kwasu foliowego oraz żelaza chroni przed wystąpieniem niedokrwistości, która dla kobiety ciężarnej stanowi duże zagrożenie. Okres ciąży wymaga od kobiety dobrze zbilansowanej diety, która dostarczy wszystkich składników odżywczych w odpowiedniej ilości. W początkowych etapach jadłospis musi zawierać dużo witamin i składników mineralnych. W związku z tym, że kasza bulgur jest bogatym źródłem witamin z grupy B, żelaza, magnezu oraz kwasu foliowego powinna być wprowadzona do jadłospisu kobiet ciężarnych.

Jak ugotować kaszę bulgur?

Sposób przygotowania kaszy bulgur zależy w dużej mierze od grubości ziaren. Poniższa tabela przedstawia proporcje jakie należy zastosować podczas gotowania.

Proporcje kaszy bulgur do wody podczas gotowania.

  • Drobnoziarnista – 1,5 szklanki
  • Średnioziarnista –  1,5/2 szklanki
  • Gruboziarnista – 1,5 szklanki

Kaszę należy wrzucić do gotującej się osolonej wody. Drobnoziarnisty bulgur możemy pozostawić pod przykryciem na 20 minut, aby odpowiednio wchłonął wodę i napęczniał. Natomiast gruboziarnistą odmianę należy gotować ok. 8 minut.

Zapamiętaj: Kasza bulgur zawiera wiele cennych składników, które korzystnie wpływają na organizm człowieka. Wspomaga proces redukcji masy ciała, poprzez obecny w niej błonnik pokarmowy.

Kasza bulgur powinna być istotnym składnikiem diety człowieka. Ze względu na bogactwo składników odżywczych jest polecana kobietom w ciąży i karmiącym. Jest dobry źródłem żelaza, kwasu foliowego, witamin z grupy B, magnezu oraz antyoksydantów. Oprócz tego może pomóc osobom planującym zredukować nadmierną masę ciała. Kasza bulgur zawiera błonnik pokarmowy, który pęcznieje w żołądku, powodując dłuższe uczucie sytości. W konsekwencji ilość spożywanego pokarmu jest mniejsza. Istnieją badania, które wskazują na obecność w tym produkcie związków toksycznych. Jednak ich ilość nie przekracza progu dopuszczalnego ryzyka zagrożenia zdrowia. W związku z tym kasza bulgur może być spożywana przez każdego, bez ryzyka negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Wyjątek stanowią pacjenci chorzy na celiakię.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *