Kim jest i co leczy internista? Internista a lekarz rodzinny. Kiedy zgłosić się do internisty?

Współczesna medycyna ze względu na ogrom wiedzy, którą obejmuje dzieli się na liczne specjalizacje lekarskie. Do najważniejszych i najczęściej spotykanych w kontaktach pacjenta z Ochroną Zdrowia należy interna. Jakie działania należą do kompetencji specjalisty chorób wewnętrznych? Które choroby leczone są przez internistę? W razie występowania jakich dolegliwości powinienem zgłosić się do lekarza tej specjalności? 

Kim jest internista? 

Lekarz internista (specjalista chorób wewnętrznych ) to wykwalifikowany lekarz specjalizujący się w zapobieganiu, diagnozowaniu i leczeniu chorób dotyczących układów i narządów wewnętrznych ludzkiego ciała. Internista zajmuje się chorobami praktycznie wszystkich organów, które nie wymagają leczenia inwazyjnego (chirurgicznego ), a jego grupa pacjentów obejmuje osoby dorosłe. W swojej pracy specjalista chorób wewnętrznych korzysta z bogatego asortymentu narzędzi diagnostycznych obejmujących badania laboratoryjne (np. morfologia krwi obwodowej, badanie ogólne moczu, badanie poziomów specyficznych substancji i hormonów w osoczu krwi), badania radiologiczne (badanie RTG, tomografia komputerowa, ultrasonografia, rezonans magnetyczny), osobiste badanie fizykalne i wywiad zebrany od chorego.

Zapamiętaj: Internista specjalizuje się w leczeniu chorób wewnętrznych.

Po ustaleniu przyczyny doświadczanych przez pacjenta objawów, lekarz przystępuje do wydania odpowiednich zaleceń dotyczących zmiany trybu życia lub diety w celu złagodzenia odczuwanych dolegliwości i ustalenia odpowiedniej terapii farmakologicznej (leczenia za pomocą leków), często po konsultacji z lekarzami innej specjalności. Miejscem pracy lekarzy internistów są głównie szpitalne oddziały chorób wewnętrznych, lecz lekarza tej specjalizacji spotkać możemy również w odpowiedniej poradni chorób wewnętrznych oraz zakładzie leczniczym udzielających usług z zakresu Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Oprócz dziedziny zajmującej się wszystkimi chorobami narządów wewnętrznych zwanej interną ogólną, istnieją podspecjalizacje, które skupiają się na konkretnych układach i narządach ciała. Należą do nich : 

  • Kardiologia – dziedzina nauki skupiona na schorzeniach obejmujących serce oraz naczynia krwionośne (tętnice i żyły);
  • Nefrologia – zajmująca się chorobami nerek i układu moczowego;
  • Pulmonologia – dotycząca chorób płuc i układu oddechowego;
  • Gastrologia – lecząca dolegliwości ze strony układu pokarmowego, które nie wymagają interwencji chirurga;
  • Endokrynologia – obejmująca przypadłości ze strony narządów wydzielających hormony np. tarczycy, przysadki mózgowej lub nadnerczy; 
  • Reumatologia – w obszarze zainteresowania tej podspecjalizacji znajdują się choroby autoimmunologiczne, czyli takie w których układ odpornościowy pacjenta zwraca się przeciwko komórkom własnego ciała. Dolegliwości często obejmują stawy, skórę oraz narządy wewnętrzne;
  • Hematologia – dział chorób wewnętrznych opisujący nieprawidłowości mające związek z komórkami krwi i szpikiem kostnym. 

Czas zdobywania specjalizacji w dziedzinie chorób wewnętrznych wynosi dla lekarza po rocznym stażu podyplomowym 5 lat. Obecnie istnieje możliwość wyboru podspecjalizacji interny jako głównej ścieżki rozwoju również zaraz po zakończeniu stażu, umożliwiło to wprowadzenie tzw. kształcenia modułowego. W ramach tego programu wszyscy lekarze zdobywający tytuł specjalisty zarówno w internie, jak i w jej podspecjalnościach przez 3 lata doskonalą swoje umiejętności w ramach modułu podstawowego skupionego na podstawowych zdolnościach i wiedzy niezbędnej każdemu lekarzowi interniście. Następnie przez 2 kolejne lata kontynuują edukację w module specjalistycznym. 

Kształcący się w ramach interny ogólnej uczy się korzystać z zaawansowanych metod diagnostyki i niesienia pomocy krytycznie chorym pacjentom internistycznym, u których nierzadko współistnieje kilka chorób dotyczących narządów wewnętrznych. Natomiast rezydent, który wybrał podspecjalizację chorób wewnętrznych przez 2 lata modułu specjalistycznego zapoznaje się z chorobami, oraz metodami diagnostyki i leczenia charakterystycznymi dla układu, którym zajmuje się jego przyszła dziedzina medyczna.

Istnieje również możliwość podjęcia edukacji celem zdobycia podspecjalizacji po ukończeniu całego szkolenia z interny ogólnej, w takiej sytuacji lekarz może tytułować się specjalistą danej podspecjalności po kolejnych 2 latach szkolenia.

Jakie choroby leczy internista? 

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Specjalista interny posiada kluczowy wpływ na populację, ze względu na swój udział w profilaktyce, diagnozowaniu i leczeniu schorzeń przewlekłych zaliczanych do chorób cywilizacyjnych, które każdego roku są przyczyną wielu przedwczesnych zgonów i spadku jakości życia osób na całym świecie. Do najważniejszych patologii ze strony poszczególnych układów, których leczenie należy do zadań specjalisty chorób wewnętrznych możemy zaliczyć: 

  • choroby układu krążenia – choroba niedokrwienna serca (w tym zawał), niewydolność serca, zaburzenia rytmu serca, wrodzone i nabyte wady zastawek, żylna choroba zakrzepowo- zatorowa, przewlekła niewydolność zastawek żylnych, zaburzenia lipidowe;
  • choroby układu moczowego – zakażenia układu moczowego, przewlekła choroba nerek, ostre uszkodzenie nerek, kamica nerkowa, nowotwory układu moczowego;
  • choroby płuc i układu oddechowego – zapalenie płuc i oskrzeli, gruźlica, przewlekła obturacyjna choroba płuc i astma, nowotwory płuc;
  • choroby układu pokarmowego – choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, celiakia, choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespól jelita drażliwego, choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych ostre i przewlekłe zapalenie trzustki, nowotwory układu pokarmowego;
  • choroby narządów wydzielania wewnętrznego – nadczynność i niedoczynność tarczycy, choroby autoimmunologiczne tarczycy (choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa), nadczynność i niedoczynność przytarczyc, schorzenia nadnerczy (w tym choroba Addisona i Zespół Conna ), moczówka i niedoczynność przysadki, cukrzyca;
  • choroby reumatyczne – reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń, dna moczanowa, twardzina układowa, zapalenia naczyń;
  • hematologia – niedokrwistość, białaczki, czerwienica prawdziwa, chłoniaki, szpiczak plazmocytowy, skazy krwotoczne.

Internista a lekarz rodzinny

Mimo wspólnego udziału w zaspokojeniu podstawowych potrzeb pacjentów w obrębie dostępu do opieki zdrowotnej lekarz internista i lekarz rodzinny to specjaliści różnych dziedzin medycyny. Lekarz rodzinny powinien posiadać obszerną wiedzę dotyczącą zdrowia człowieka, również z zakresu położnictwa, pediatrii, geriatrii lub niewielkich zabiegów chirurgicznych, w celu zapewnienia populacji pacjentów nad którymi sprawuję opiekę profesjonalnej pomocy we wszystkich stanach zagrożenia zdrowia. Lekarz chorób wewnętrznych również powinien posiadać rozległą wiedzę, lecz w codziennej praktyce doświadczenie i kwalifikacje zdobywa głównie w zakresie leczenia chorób konkretnego układu lub narządu (ze względu na posiadaną podspecjalizację, zainteresowania naukowe, lub przekrój wiekowy chorych stanowiących grupę pacjentów oddziału w którym pracuje).

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym lekarze obu specjalizacji mogą udzielać świadczeń zdrowotnych w Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Według założeń systemu ochrony zdrowia w Polsce lekarzem pierwszego kontaktu, który diagnozuje i leczy często spotykane, nie wzbudzające trudności w rozpoznaniu choroby (np. przeziębienie lub dolegliwości żołądkowo-jelitowe), powinien być lekarz rodzinny. Specjalista medycyny rodzinnej w razie wątpliwości w zakresie diagnostyki lub leczenia może wystawić skierowanie do lekarza innej dziedziny, w tym specjalisty chorób wewnętrznych, który wykonuje wysoce zaawansowane badania laboratoryjne lub radiologiczne i w razie potrzeby podejmuje decyzję o przyjęciu chorego do szpitala celem obserwacji stanu zdrowia.

Czy wiesz że: w przeciwieństwie do internisty lekarz rodzinny zajmuje się leczeniem chorych ze wszystkich grup wiekowych, w tym dzieci?

Oprócz wysokich kwalifikacji w zakresie czynności medycznych, lekarz POZ jest zobowiązany rozwijać umiejętności nawiązywania pozytywnej relacji z pacjentem, gdyż zdolność wzajemnego zrozumienia i komunikacji znacznie ułatwiają zadanie sprawowania opieki zdrowotnej często nad kilkoma pokoleniami pacjentów w ramach jednej rodziny. Warto podkreślić, że specjalności te różnią się ścieżką edukacyjną i istnieją obecnie jako dwie niezależne dziedziny medycyny. Kształcenie w zakresie interny trwa 5 lat i preferowanym przez lekarzy okresem na podjęcie edukacji jest czas zaraz po ukończeniu stażu podyplomowego. Natomiast specjalizację w ramach medycyny rodzinnej może rozpocząć zarówno lekarz zaraz po stażu ( wtedy szkolenie trwa 5 lat ), jak i lekarz posiadający już specjalność w dziedzinie interny, pediatrii, ginekologii, chirurgii, medycyny pracy ( w takim przypadku szkolenie trwa kolejne 3 lata ). Edukacja rezydenta interny skupia się głównie wokół pracy w ramach Oddziału szpitalnego, natomiast rezydent medycyny rodzinnej dużą część czasu trwania szkolenia spędza w wybranym zakładzie świadczącym usługi medyczne z zakresu POZ.

Kiedy udać się do internisty? 

Lekarz internista jest jednym ze specjalistów uprawnionych od pracy jako lekarz pierwszego kontaktu w ramach POZ, gdzie pełni rolę podobną do lekarza rodzinnego. Do lekarza internisty w ramach świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej powinniśmy się udać w przypadku każdego pogorszenia stanu zdrowia, które wzbudza nasze obawy. Do typowych objawów stanowiących podstawę do wizyty w POZ należą m.in. : 

  • utrzymujący się, silny ból brzucha, przewlekłe wymioty lub biegunka, zmiana barwy moczu lub stolca (np. stolce o barwie ceglastej, stolce czarne, mocz koloru ciemnego piwa );
  • utrzymująca się gorączka;
  • długo trwający kaszel, szczególnie o zmiennym charakterze, duszność – zmniejszenie tolerancji wysiłku, szybsze męczenie się, uczucie kołatania serca;
  • nowo powstałe zmiany skórne, szczególnie jeśli towarzyszą im inne dolegliwości;
  • nawracające i uporczywe bóle głowy;
  • dolegliwości bólowe gardła, nieżyt nosa (katar), które utrudniają codzienne funkcjonowanie, – długotrwałe powiększenie węzłów chłonnych;
  • ból ucha, zaburzenia słyszenia związane ze stanem zapalnym;
  • zwiększone pragnienie, zmiana częstotliwości i ilości oddawanego moczu, pieczenie lub ból w trakcie oddawania moczu.

W ramach świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia do lekarza specjalisty oraz lekarzy zajmujących się podspecjalizacjami interny, w celu uzyskania porady specjalistycznej wymagane jest skierowanie do odpowiedniej Poradni Specjalistycznej lub oddziału szpitalnego. Skierowanie takie może być wystawione m.in. przez lekarza pierwszego kontaktu w razie potrzeby rozszerzenia diagnostyki lub wykonania specjalistycznych badań nie zawartych w pakiecie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej. Lekarz internista stanowi ważne ogniwo systemu ochrony zdrowia, szczególnie w zakresie leczenia chorób przewlekłych i zapobiegania ich powikłaniom. Należy pamiętać że jest to wysoce wykwalifikowany specjalista, posiadający rozległą wiedzę w obrębie swojej dziedziny medycyny. Wizyta u lekarza tej specjalności w założeniach powinna stanowić kolejny krok w procesie diagnostyki skomplikowanych schorzeń narządów wewnętrznych, zaraz po wstępnej ocenie i leczeniu ze strony lekarza rodzinnego. Jednak ze względu na deficyt lekarzy w Polsce i postanowienia ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej często nadal udzielają oni świadczeń w ramach pracy w roli lekarza pierwszego kontaktu. 

Podsumowując, mimo że istnienie rozbudowanego podziału zakresu wykształcenia i kwalifikacji lekarzy na specjalizację i podspecjalizację może okazać się mylące i nieść ze sobą wiele wątpliwości, szczególnie w przypadku osób niezwiązanych zawodowo z medycyną, wydaje się on zasadny w obecnych czasach. Szybki rozwój metod diagnostycznych i leczniczych wymusza na lekarzach wczesny wybór medycznych zainteresowaniach i szczegółowe kształcenie się w jednym wybranym kierunku. Warto orientować się jakimi przypadłościami zajmuje się dany specjalista, szczególnie dotyczy to lekarza chorób wewnętrznych, w związku z tym że choroby układu krążenia i układu oddechowego należą do najczęstszych chorób przewlekłych i są w pierwszej trójce przyczyny zgonu w Europie. Świadomość pacjenta dotycząca zasad funkcjonowania Opieki Zdrowotnej w Polsce, oraz ogólne pojęcie do jakiego specjalisty powinien zgłosić się w przypadku wystąpienia danych dolegliwości znacznie skraca proces diagnostyki i umożliwia szybsze uzyskanie odpowiedniej pomocy medycznej. 

Słownik pojęć:

Lekarz rodzinny – lekarz specjalista, który ukończył 5 letnie kształcenie specjalizacyjne z medycyny rodzinnej. Jego wiedza obejmuje podstawy wielu innych innych dziedzin medycyny jak: pediatria, ginekologia, geriatria, a grupę pacjentów stanowią osoby w każdym wieku i niezależnie od płci. 

Lekarz POZ – lekarz posiadający specjalizację z medycyny rodzinnej lub w trakcie tej specjalizacji, specjalizację z pediatrii lub specjalizację z chorób wewnętrznych. Warunkiem posiadania statusu lekarza POZ jest również podpisanie z NFZ umowy na udzielanie usług medycznych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

Lekarz pierwszego kontaktu – lekarz z listy lekarzy POZ wybrany przez pacjenta w ramach dobrowolnej deklaracji, który zobowiązany jest do zapewnienia pacjentowi podstawowych świadczeń medycznych tzn. niesienia pomocy w każdym przypadku pogorszenia stanu zdrowia, prowadzenia podstawowej diagnostyki, dbania o stan zdrowia oraz w razie potrzeby wprowadzenia i kontynuacji leczenia farmakologicznego. W razie wątpliwości diagnostycznych, lub konieczności przeprowadzenia diagnostyki wykraczającej poza zakres podstawowej opieki zdrowotnej, uprawniony do wystawienia skierowania do lekarza innej specjalności lub leczenia szpitalnego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *