Ilość preparatów przeznaczonych do walki z przeziębieniem i grypą dostępna w aptekach może wprawiać pacjentów w zakłopotanie. Wiele z nich to produkty bardzo mocno reklamowane. Warto jednak odrzucić natarczywe reklamy i rozsądnie zastanowić się nad dobraniem odpowiedniego preparatu pod kątem występujących objawów, chorób współtowarzyszących, przyjmowanych przewlekle leków, wieku i preferencji chorego. Należy również pamiętać o domowych sposobach, często nie mniej skutecznych i doskonale dopełniających terapię.
Leczenie grypy i przeziębienia
Aby właściwie dobrać preparat na wstępie należy się zastanowić nad najdogodniejszą postacią leku. Dla dzieci poniżej 4. roku życia należy wybrać krople, jako preparat najbardziej stężony, a więc wymagający podania najmniejszej objętości płynu.Wygodną postacią leku do podania dzieciom, które nie potrafią jeszcze połknąć tabletki są też zawiesiny czy syropy. Dobrym pomysłem są również czopki, które przed podaniem należy ogrzać w dłoniach, aby ograniczyć dyskomfort chorego. Czopki są również dobrą alternatywą dla osób, u których gorączka występuje z wymiotami, a także u osób starszych z problemami z połykaniem. W takich przypadkach można również zastosować syrop. Natomiast tabletki do połykania są wygodną propozycją dla osób przebywających poza domem, także dla chorych na cukrzycę (syropy są często słodzone) oraz dla osób z chorobą alkoholową – należy unikać syropów na bazie alkoholu.
Kolejnym krokiem jest dobranie substancji leczniczej pod kątem objawów towarzyszących chorobie. Możemy wybrać preparat złożony zawierający w składzie kilka substancji leczniczych lub lek zwalczający tylko jeden z objawów przeziębienia czy grypy.
Oprócz preparatów skoncentrowanych na leczeniu objawowym, w ostatnim czasie bardzo popularne stały się leki o działaniu przeciwwirusowym i immunostymulującym zawierające w swym składzie pranobeks inozyny (w polskich aptekach występują one pod nazwami handlowymi: Neosine, Groprinosin, Isoprinosine, Neogrip, Neotac, Pranosin oraz Eloprine). Wskazaniem do zastosowania tej substancji leczniczej są stany obniżonej odporności, w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych. Tego typu preparaty sprawdzają się również w początkowej fazie infekcji, ponieważ wówczas skracają czas jej trwania. Głównym przeciwwskazaniem do stosowania tego typu leków jest dna moczanowa, ponieważ pranobeks inozyny zwiększa stężenie kwasu moczowego w surowicy i w moczu. Nie należy również łączyć tego typu preparatów z lekami o przeciwstawnym, immunosupresyjnym, działaniu. Leki te występują w postaci tabletek do połykania, syropów, a także kropli. Mogą być stosowane u dzieci powyżej 1. roku życia, jak również u osób powyżej 65. roku życia. W odniesieniu do stosowania pranobeksu inozyny u kobiet w ciąży i w okresie laktacji brak jest stosownych badań. Kuracja trwa zazwyczaj od 5 do 14 dni, jednak należy kontynuować przyjmowanie leku przez 1–2 dni po ustąpieniu objawów. Preparat przyjmuje się w dawkach podzielonych, kilka razy dziennie, a dawka zależna jest od masy ciała chorego i stopnia nasilenia objawów. Są to preparaty dostępne w Polskich aptekach bez recepty.
W aptekach dostępne są również leki o ukierunkowanym, przeciwwirusowym działaniu na wirusy wywołujące grypę. O zastosowaniu takich leków decyduje lekarz. Wśród nich wyróżniamy leki przeciwko wirusowi grypy typu A: siarczan amantadyny oraz chlorowodorek rymantadyny (występujące pod nazwami handlowymi odpowiednio: Amantix i Rimantin). Wskazaniem do zastosowania leków z tej grupy jest wczesne leczenie grypy typu A u dzieci powyżej 1 roku życia oraz u dorosłych. Leczenie należy rozpocząć możliwie jak najwcześniej, z tego powodu tak ważne jest, by po pojawieniu się pierwszych objawów grypy, niezwłocznie udać się do lekarza w celu postawienia właściwej diagnozy i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Leki z tej grupy przyjmuje się po posiłku i stosuje się je przez 5 dni lub przez 1–2 dni od ustąpienia objawów.
Drugą grupą leków skierowanych przeciwko wirusom wywołującym grypę są preparaty przeciw wirusom grypy typu A i B m.in. oseltamiwir (dostępny pod nazwą handlową Tamiflu). Oseltamiwir może być stosowany u dzieci powyżej 1. roku życia. Są to leki, które wykazują skuteczność tylko wobec wirusów grypy, zatem stosowanie ich w przypadku infekcji grypopodobnych jest bezcelowe. Z tego też powodu o zastosowaniu leku zawsze decyduje lekarz. Leczenie preparatami z tej grupy należy rozpocząć w ciągu 2 dni od wystąpienia pierwszych objawów grypy i powinno być kontynuowane przez 5 dni. Można je stosować niezależnie od posiłków, natomiast przyjmowanie ich z posiłkiem może zmniejszyć występowanie działań niepożądanych od strony przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka). W Polsce zarejestrowane leki dostępne są w postaci kapsułek, które w razie potrzeby można otworzyć, zawartość rozpuścić w łyżeczce herbaty lub innego płynu i w tej formie podać pacjentowi [1].
Domowe sposoby na grypę i przeziębienie
W walce z infekcją warto też sięgać po popularne domowe sposoby jako uzupełnienie leczenia. Podstawowym elementem każdej kuracji jest odpoczynek. W czasie infekcji w sposób szczególny należy zadbać o dużą ilość snu, który pomaga zregenerować siły. Nie mniej ważne jest przyjmowanie dużej ilości płynów zwłaszcza, jeżeli infekcji towarzyszy gorączka, ale również w przypadku kaszlu mokrego – odpowiednie nawodnienie organizmu pomaga upłynnić zalegającą wydzielinę. Dodatkowo ciepłe napoje czy niezastąpiony domowy rosół przynoszą ulgę w bólu gardła. Ziołowe napary często mają również dodatkowe działanie lecznicze. Szczególnie cenione są napary z lipy, które wykazuje działanie przeciwzapalne i napotne.
Cenionym surowcem z powodu przeciwbakteryjnych, przeciwwirusowych i przeciwpasożytniczych i przeciwzapalnych właściwości jest imbir. Wykazuje również działanie przeciwwymiotne. Stanowi on popularny dodatek do herbaty, działając dodatkowo rozgrzewająco, ale stosowany jest również jako dodatek do sałatek [2].
Od pokoleń znany jest też czosnek, nazywany naturalnym antybiotykiem ze względu na jego działanie przeciwbakteryjne. Wykazuje również działanie przeciwwirusowe. Często jest stosowany w postaci mieszanki z mlekiem i miodem, którego dodatek decyduje o właściwościach powlekających i nawilżających mieszanki na błonę śluzową gardła. Czosnek może również stanowić dodatek do wielu potraw ubogacając przy okazji ich smak. Na ból gardła można również zastosować, prostą w przygotowaniu, płukankę z soli kuchennej wykorzystując przeciwbakteryjne działanie takiego roztworu. Należy zwrócić uwagę by sporządzony roztwór nie był zbyt gorący, aby nie poparzyć błony śluzowej gardła wrzątkiem oraz by nie był zbyt stężony – łyżeczka od herbaty na szklankę wystudzonej wody zupełnie wystarczy. Bolące gardło można również płukać naparem z szałwii lekarskiej lub tymianku [3].
Na kaszel, zarówno suchy, jak i mokry, w medycynie naturalnej stosuje się syrop z cebuli, który łatwo sporządzić w domowych warunkach. Należy drobno posiekać cebulę i zasypać ją dużą ilością cukru lub zalać miodem, a następnie odstawić na około 5 godzin. Tak powstały syrop pije się po 1 łyżce stołowej 3 razy dziennie (po posiłku) – osoba dorosła [3].
Domowym sposobem walki z katarem są inhalacje, bez użycia inhalatora, z ziół powszechnie stosowanych w kuchni np. tymianek, rozmaryn, majeranek. Do wykonania takiej inhalacji wykorzystujemy miseczkę, do której wsypujemy niewielką ilość ziół, a następnie zalewamy wrzątkiem. Wystarczy pochylić się nad miseczką i wdychać unoszącą się parę wodną wraz z olejkami eterycznymi zawartymi w ziołach kuchennych. Jest to świetny sposób aby przede nawilżyć drogi oddechowe, a także zadziałać przeciwbakteryjnie i zapobiec nadkażeniom bakteryjnym błon śluzowych. Inhalację należy prowadzić około 10 minut [3]. Ten prosty domowy sposób można również zastosować jako uzupełnienie leczenia farmakologicznego.
Często boimy się infekcji wirusowych ze względu na błędne przekonania, że infekcje wirusowe możemy leczyć wyłącznie objawowo. Jak przedstawiono powyżej, współczesna medycyna dysponuje skutecznymi lekami przeciwwirusowymi, jednak należy pamiętać, że kluczowym czynnikiem dla ich efektywności jest wczesne wdrożenie leczenia. Nie należy unikać wizyt lekarskich, wręcz przeciwnie, lekarz jest osobą, która ma wiedzę i umiejętności, dzięki którym zapewnia swoim pacjentom fachową pomoc. Kiedy mamy do czynienia z przeziębieniem, a infekcja przebiega bez wysokiej gorączki, spokojnie można poprosić o pomoc farmaceutę, ponieważ znakomita większość skutecznych preparatów w walce z przeziębieniem występuje w sprzedaży odręcznej. Domowe, dobrze wszystkim znane, sposoby walki z infekcjami są cennym dodatkiem do kuracji farmakologicznej i jak najbardziej można się nimi wspomagać.