Codziennie reklamy firm farmaceutycznych przekonują pacjentów o coraz to częstszych niedoborach i konieczności ich uzupełnienia przez zastosowanie licznych suplementów diety. W ostatnim okresie bardzo popularne stały się preparaty, w skład których wchodzi magnez i są jednymi z najczęściej kupowanych preparatów dostępnych bez recepty. Codziennie pacjenci proszą o pomoc w wyborze najbardziej odpowiedniego dla ich potrzeb. Pytają o biodostępność, wchłanianie oraz o interakcje, zarówno z innymi lekami, które przyjmują na stałe, jak i z pożywieniem czy z używkami. Jak magnez wpływa na organizm człowieka i czy każdy pacjent powinien go suplementować?
Rola magnezu w organizmie człowieka
Magnez należy do jednego z najważniejszych mikroelementów organizmu człowieka, uczestniczącego w utrzymaniu homeostazy organizmu. Jako składnik błony komórkowej, bierze udział w utrzymaniu jej prawidłowej struktury i budowy. Jest kofaktorem ponad 300 reakcji biochemiczny w organizmie człowieka, umożliwiając prawidłowe funkcjonowanie między innymi układu nerwowego, mięśniowego czy krążenia. W związku z tym posiada ogromne znaczenie w profilaktyce wielu chorób.
Czy wiesz że: hipermagnezemia to inaczej nadmiar magnezu w organizmie?
Liczne dowody naukowe wykazują związek pomiędzy niedoborem magnezu a wzrostem ryzyka chorób o podłożu metabolicznym, do których należy cukrzyca. Wynika to z faktu, że pierwiastek bierze udział w prawidłowym metabolizmie glukozy oraz insuliny, a jego niedobór powoduje zaburzenia tolerancji glukozy. Również badania na pacjentach z cukrzycą typu 2 wykazały obniżony poziom tego pierwiastka. W tym przypadku prawidłowa suplementacja korzystnie wpływa na zmniejszenie ryzyka powikłań oraz powoduje wzrost wrażliwości tkanek na insulinę, umożliwiając obniżenie dawki zażywanych leków hipoglikemicznych.
Magnez wpływa również pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy. Jego prawidłowy poziom przyczynia się do poprawy profilu lipidowego, zmniejszając ryzyko groźnych chorób o podłożu miażdżycowym, takich jak nadciśnienie tętnicze, udar mózgu czy zawał. Magnez jest stosowany również jako wspomagające leczenia arytmii oraz zaburzeń rytmu serca. Jednak w przypadku tych chorób odradza się samodzielnego podejmowania decyzji o włączeniu magnezu. W tym wypadku najlepsza okazuje się konsultacja z lekarzem.
Ze względu na to, że ponad połowa całkowitej puli magnezu zmagazynowana jest w układzie kostnym, a ok. 45% jest składnikiem tkanek miękkich oraz mięśni, prawidłowe stężenie magnezu we krwi, które stanowi jedynie ułamek ogólnej ilości nie jest jednoznacznym dowodem na brak niedoboru magnezu w ustroju. Markerem najlepiej odzwierciedlającym jest wewnątrzkomórkowe stężenie tego pierwiastka. Jednak pacjenci najczęściej rozpoznają niedobór magnezu po charakterystycznych objawach niedoboru, bez konieczności badania jego stężenia.
Objawy niedoboru magnezu
Drżenie powiek, skurcze mięśni czy kołatanie serca – to tylko niektóre, charakterystyczne objawy niedoboru magnezu. Do pozostałych należą między innymi: zmęczenie, osłabienie, zaburzenia rytmu serca, a także nerwowość i zaburzenia nastroju. Niedobór magnezu może również powodować zwiększoną łamliwość paznokci oraz wypadanie włosów. Przewlekły niedobór może prowadzić do zaburzeń rytmu serca, arytmii komorowych oraz pojawienia się nadciśnienia tętniczego.
Aby nie doprowadzić do niedoboru magnezu, należy zadbać o jego odpowiednią zawartość w diecie. Dziennie zapotrzebowanie na magnez wynosi ok. 400 mg. Pokarmy bogate w ten pierwiastek to między innymi: kakao, gorzka czekolada, rośliny strączkowe, pestki dyni, zielone warzywa liściaste, orzechy oraz produkty pełnoziarniste. Bogatym źródłem dobrze przyswajalnego magnezu jest woda mineralna, szczególnie ta o średnim i wysokim stopniu mineralizacji. Odpowiednie nawodnienie w ciągu dnia może dostarczyć nawet 10% dziennego zapotrzebowania na ten pierwiastek.
Zanim rozpocznie się suplementację magnezem, należy odpowiednio zbilansować dietę i spróbować uzupełnić niedobór, ponieważ najczęstszą przyczyną niedoboru są błędy żywieniowe polegające na spożywaniu niewystarczającej ilości magnezu, nie dostosowanej do zapotrzebowania.
Przyczyny niedoboru magnezu
Na niedobór tego pierwiastka narażone są między innymi osoby zestresowane, uprawiające sport, a także będące na diecie. Również silny wysiłek psychiczny może spowodować zwiększoną utratę magnezu. Stąd szczególnie narażone na niedobory magnezu są dzieci w wieku intensywnego wzrostu, sportowcy, a także kobiety ciężarne.
Zapamiętaj: Niedobór magnezu może zwiększać podatność na stres, powodować skurcze łydek oraz problemy z koncentracją.
Zwiększenie podaży magnezu jest również zalecane w przypadku chorób przewlekłych takich jak niewydolność wątroby, trzustki, zaburzenia układu krążenia oraz nadczynność tarczycy. Ze względu na udział magnezu w utrzymaniu homeostazy wapnia w ustroju oraz reakcjach przemiany witaminy D, jego niedobór może prowadzić do rozwoju osteoporozy, dlatego szczególną czujność powinny zachować kobiety w okresie pomenopauzalnym. Pogorszenie stanu kości może zwiększać ryzyko złamań, a co za tym idzie unieruchomienie lub konieczność hospitalizacji.
Podsumowując, magnez jest bardzo istotnym pierwiastkiem uczestniczącym w wielu reakcjach biochemicznych organizmu. Stres, niewłaściwa dieta czy choroby przewlekłe przyczyniają się do jego zwiększonej utraty, co sprawia, że konieczna stać się może jego suplementacja. Jednak zanim sięgnie się po preparaty farmakologiczne, należy dokonać zmian w codziennej diecie i spróbować, poprzez odpowiednią modyfikację składników pokarmowych, zwiększyć jego podaż razem z posiłkami.