Ludzkość od wieków korzysta z właściwości prozdrowotnych miodu. Pierwsze zapisy o jego zbawiennym wpływie pochodzą już z czasów starożytnych. Wielokrotnie nadawano mu symboliczne, a nawet religijne znaczenie [1,2]. Nie sposób się temu dziwić, gdyż ciężko byłoby odnaleźć inny produkt, powstający przy nakładzie tak dużej pracy. Pszczoły, aby uzyskać kilogram prawdziwego miodu, muszą zdobyć nektar z blisko siedmiu milionów kwiatów. Z czasem miód zaczął być stosowany jako środek leczniczy. Wiele osób nie wie, co to jest miód faceliowy?
Czym jest miód faceliowy?
Badania naukowe potwierdzają, iż pozytywnie wpływa na organizm człowieka [3]. Jednakże w tym zakresie znaczenie ma jakość i rodzaj miodu, jaki wybieramy. Największą popularnością cieszą się lipowe, gryczane czy wielokwiatowe. Coraz częściej sławę zyskują inne, mniej powszechne gatunki. Jednym z nich jest miód faceliowy.
Zapamiętaj: Miód faceliowy jest miodem kwiatowym, ma jasne zabarwienie i lekko kwaskowaty smak.
Miód faceliowy pozyskiwany jest z rośliny o nazwie Facelia. Pierwotnie uprawiana była ona w Kaliforni. Obecnie możemy ją spotkać także na terenie Polski. Charakterystyczną cechą rośliny są niebieskie kwiaty, układające się w skrętki [4]. Facelia uzyskała miano jednej z najbardziej miododajnych roślin. W porównaniu do innych gatunków zawartość cukrów w miodniku jest wyjątkowo wysoka (30–50%). Ponadto Facelia ma otwarte kwiaty przez całą dobę, co umożliwia zbieranie nektaru o każdej porze [5].
Miód faceliowy – właściwości
Czy warto wzbogacić swoją dietę o miód faceliowy? Czy badania naukowe potwierdzają jego prozdrowotny wpływ na organizm człowieka? Ze względu na pochodzenie, miody możemy podzielić na spadziowe, nektarowe i mieszane. Nazwa miodów nektarowych pochodzi od gatunku rośliny, z której pszczoły pozyskały pyłek. Miody spadziowe powstają natomiast z soków pędów bądź liści, a dokładniej wydzielin owadów (mszyc), które się nimi żywią. Miód faceliowy niezaprzeczalnie należy do miodów nektarowych. Okazuje się, że miody spadziowe zawierają czterokrotnie więcej składników mineralnych niż nektarowe.
Pomimo tego, miody nektarowe także wykazują działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Czynnikami wpływającymi na takie właściwości jest głównie oksydaza glukozy, apidycyna, lizozym czy inhibina. Dzięki zawartości tych związków, ich regularne spożycie koreluje ze zmniejszoną zapadalnością na infekcje sezonowe. Aktywność antybiotyczna miodów zależy także od ich odmian. W celach porównawczych w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich została przeprowadzona analiza. Według wyników badań miód faceliowy wykazuje lepszą aktywność bakteriobójczą (12,4 JA/g) niż miód akacjowy (11 JA/g). Zdecydowanie gorzej jednak wypada w porównaniu do innych gatunków tj. wielokwiatowy, lipowy, rzepakowy czy wrzosowy (16,5 -30 JA/g) [6].
Aktywność antybiotyczna miodów odmianowych.
| Odmiana miodu | aktywność bakteriobójcza (JA/g) |
| Gryczany Nektarowo-spadziowe Lipowy Spadziowe Wrzosowy Rzepakowy Akacjowy Manuka Nektarowe (inne odmiany niż w/w w tym miód faceliowy) | 30,0 29,3 24,4 23,5 23,4 18,0 11,0 18,6 12,4 |
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Bogdan K, Kędzia E, „Aktywność antybiotyczna krajowych miodów odmianowych”. P. Fitoterapii; 2, 2014, s. 67–70
Decydujący wpływ na jakość miodu mają także jego właściwości antyoksydacyjne. W niektórych rodzajach odnajdziemy związki o silnym działaniu przeciwutleniającym tj. kwas askorbinowy, karotenoidy czy tokoferole. Warto podkreślić fakt, iż antykarcynogenność miodu w największym stopniu zależy jednak od stężenia w nim związków fenolowych. Im wyższa zawartość przypadająca na kilogram, tym wykazuje on większą zdolność do utleniania wolnych rodników. Według badań najwięcej flawonoidów zawierały miody mieszane (10,2–10,19 mg/kg). Co ciekawe na drugim miejscu znalazły się miody wytworzone właśnie z kwiatów Facelii (9,5–10,19,26 mg/kg). W tej kategorii miody spadziowe wypadły zdecydowanie gorzej, gdyż wykazały najniższą zawartość fenoli (0,46–10,2mg/kg). Autorzy badania podkreślają, że należy ostrożnie podchodzić do interpretacji wyników. Ze względu na znikomą liczbę danych literaturowych dotyczących zawartości fenoli w miodach regionalnych, nie zostały określone wskaźniki polifenolowe dla poszczególnych odmian. Z tego względu następne badania mogą wykazywać dużą zmienność [7].
Miód faceliowy – zastosowanie
Miód faceliowy w porównaniu do innych miodów, charakteryzuje się wysoką zawartością związków o działaniu antynowotworowym tj. flawonoidy, karotenoidy i tokoferole. Ponadto warto wspomnieć, że jego charakterystyczną cechą jest zdolność do ochraniania i odciążania chorej wątroby. Odbywa się to m.in dzięki przemianom metabolicznym kwasu glukuronowego, który wiąże toksyczne substancje. Z tego względu doskonale nadaje się do stosowania podczas stanów chorobowych związanych np. z marskością, stłuszczeniem czy encefalopatią. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż miód ten stanowi jeden z najsilniejszych, naturalnych środków, łagodzących stany bólowe [8].
Czy wiesz że: miód faceliowy można zastosować w domowej pielęgnacji, jako składnik peelingu?
Wprowadzenie miodu faceliowego do diety w celu jej modyfikacji może okazać się dobrym rozwiązaniem. Należy jednak zwrócić uwagę na to w jakiej ilości go spożywamy. Miód faceliowy, jak każdy inny, charakteryzuje się wysoką zawartością cukrów prostych, takich jak glukoza, fruktoza czy sacharoza. Nadmierne jego spożycie predysponuje do nadwagi czy otyłości, a także może wiązać się z podwyższoną glikemią poposiłkową. Niestety obecnie nie posiadamy danych naukowych, jaka dawna miodu faceliowego może działać profilaktycznie na choroby nowotworowe.
Niezwykle istotne są jakość miodu, sposób jego przechowywania i temperatura w jakiej go podajemy. Warto sięgać po prawdziwy miód ekologiczny, pozyskany z kwiatów Facelii [9]. Ziołomiody otrzymywane w wyniku bezpośredniego karmienia pszczół sacharozą, nie przynoszą żadnych wartości odżywczych. Ponadto miód traci większość swoich walorów, jeśli zostanie poddany działaniu wysokiej temperatury, przekraczającej ok. 65 st. C. Pamiętając o przechowywaniu słodkiego „daru pszczół” w temp. 8–15 st. C, dłużej zachowamy jego wartość antyoksydacyjną i bakteriobójczą [10].