Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Choroby reumatologiczne są w większości przypadków kojarzone z wiekiem podeszłym, ale czy wiesz, że schorzenia dotyczące stawów mogą dotyczyć także dzieci i młodzieży? Najczęstszą przyczynę zapalenia stawów u dzieci, stanowi młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS). Na czym polega to schorzenia, jakie są jego objawy i sposoby leczenia?

Czym jest młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów?

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, czyli związaną z nieprawidłową reakcją układu odpornościowego człowieka, który traktuje własne komórki jako obce, uruchamiając mechanizmy obronne uszkadzające prawidłowe tkanki organizmu.

Zapamiętaj: Leczenie MIZS powinno być prowadzone w ośrodku reumatologii dziecięcej w ścisłej współpracy z lekarzem rodzinnym.

W przypadku tego schorzenia układ immunologiczny atakuje komórki tkanki łącznej, budującej ścięgna, stawy, a także błonę naczyniową oka, odpowiedzialną za odżywienie struktur narządu wzroku. Choroba jest rozpoznawana, jeśli objawy typowe dla MIZS wystąpią przed 16 rokiem życia, utrzymują się co najmniej 6 tygodni oraz wykluczy się inne przyczyny zapalenia stawów. Określenie “idiopatyczne” w nazwie choroby oznacza, że podłoże i przyczyna schorzenia jest niejasna, a objawy pojawiają się spontanicznie.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

W zależności od objawów klinicznych w pierwszych 6 miesiącach trwania choroby wyróżnia się kilka typów MIZS, do najczęstszych należą:

  • MIZS o początku nielicznostawowym, gdy zajętych chorobowo jest od 1 do 4 stawów;
  • MIZS o początku wielostawowym, gdy proces zapalny obejmuje co najmniej 5 stawów;
  • MIZS o początku uogólnionym, któremu towarzyszy gorączka, wysypka, powiększenie węzłów chłonnych i inne objawy ogólne;
  • młodzieńcze łuszczycowe zapalenie stawów, gdy zapaleniu stawów towarzyszy łuszczyca skóry lub zapalenie palców i zmiany w obrębie paznokci.

Pomimo wielu typów schorzenia istnieją cechy wspólne dla każdego z rodzajów MIZS. Do objawów mogących wystąpić w przebiegu młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów należą:

  • zapalenie stawów, które charakteryzuje obrzęk (związany z obecnością płynu w jamie stawowej i przerostem błony budującej torebkę stawową). Stawy są zwykle nadmiernie ucieplone i bolesne, ale bez zaczerwienienia. Dolegliwości stawowe często powodują ograniczenie ruchomości, prowadząc do zniekształcenia stawu i zaników mięśniowych;
  • sztywność poranna, czyli występujące po dłuższej przerwie (najczęściej po przebudzeniu) uczucie zesztywnienia, ograniczenia zdolności poruszania w stawie, dotycząca głównie kończyn górnych i karku;
  • guzki podskórne, zgrubienia występujące najczęściej na przedramionach lub na potylicy;
    zapalenie błony naczyniowej oka, które może przebiegać bezobjawowo lub z towarzyszącym światłowstrętem, zaczerwienieniem i bólem gałki ocznej.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – przyczyny

Chociaż przyczyna choroby pozostaje niejasna wiadomo, że choroba ma charakter autoimmunologiczny. Rolą układu odpornościowego człowieka jest rozpoznawanie obcych dla organizmu komórek patogenu (mikroorganizmów wywołujących chorobę) i zwalczenie ich z użyciem wielu mechanizmów obronnych. W przypadku MIZS komórki układu immunologicznego z niewiadomej przyczyny rozpoznają własne komórki jako obce i uruchamiają procesy zapalne, co prowadzi do pojawienia się dolegliwości. Do czynników mogących przyczynić się do rozwoju schorzenia zalicza się: predyspozycję genetyczną, infekcje wirusowe i bakteryjne, niekorzystne warunki psychospołeczne (nieprawidłowe relacje matka-dziecko, złe warunki mieszkaniowe, żywieniowe), urazy oraz stres.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów – leczenie

Leczenie MIZS powinno być prowadzone w ośrodku reumatologii dziecięcej w ścisłej współpracy z lekarzem rodzinnym. Wybór odpowiedniej terapii MIZS zależy od czynników, takich jak: typ MIZS, nasilenie objawów chorobowych, samopoczucia dziecka i tolerowania wybranych leków oraz wielu innych. Stosowane medykamenty mają na celu zmniejszenie procesu zapalnego toczącego się w tkankach zajętych chorobowo, w tym celu stosuje się:

  • niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), działające przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo;
  • metotreksat, substancja o działaniu hamującym układ immunologiczny;
  • dostawowe iniekcje sterydów, również wykazujące działanie immunosupresyjne;
  • sulfosalopiryzyna;
  • blokery interleukiny 1, 6 i TNF-alfa oraz cyklosporyna.

Czy wiesz że: zachorowalność na MIZS szacuje się na 2,6-20 : 100 000 osób, a choroba występuje nieco częściej u dziewczynek? 

U większości dzieci konieczna jest suplementacja wapnia i witaminy D, celem zapobiegania rozwoju osteoporozy, oraz kwasu foliowego w przypadku stosowania metotreksatu. Niezbędnym elementem terapii MIZS jest rehabilitacja, która powinna być prowadzona od początku choroby. Celem wykonywanych ćwiczeń jest zapobieganie pojawienia się przykurczów stawów i zaników mięśniowych. Czasami konieczne są także zabiegi operacyjne celem redukcji przerośniętej błony maziowej w obrębie stawu.

Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS) jest chorobą autoimmunologiczną dotyczącą dzieci i młodzieży, w przebiegu której chorzy skarżą się na bóle stawowe, sztywność poranną i ograniczenie ruchomości stawów. Dodatkowo, schorzenie może przebiegać z zapaleniem błony naczyniowej oka i obecnością guzków podskórnych, najczęściej zlokalizowanych na przedramionach i potylicy. W zależności od ilości stawów zajętych chorobowo i objawów dodatkowych wyróżnia się kilka typów MIZS. Leczenie schorzenia polega na stosowaniu leków o działaniu przeciwzapalnym i immunosupresyjnym, a także rehabilitacji, zapobiegającej zanikom mięśniowym i przykurczom w obrębie stawów.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *