Opuncja figowa – właściwości, zastosowanie, działania niepożądane. Opuncja figowa w ciąży i dla dzieci

W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęca się badaniu produktów naturalnych, które mogą przeciwdziałać szkodliwemu wpływowi toksycznych związków pochodzących ze środowiska na organizm człowieka, a także zapobiegać rozwojowi wielu chorób. Dzięki temu różne rodzaje owoców i warzyw zostały uznane za cenne źródła substancji odżywczych. Ciekawą rośliną jest opuncja figowa, która kojarzy się z typowym meksykańskim krajobrazem. Czy wiesz, że była ona stosowana przez tamtejszych dawnych mieszkańców nie tylko ze względu na walory smakowe, ale również na właściwości lecznicze?

Co to jest opuncja figowa?

Opuncja figowa (Opuntia ficus indica) zwana jest inaczej figą indyjską lub figą kaktusową i należy do rodziny kaktusów (Cactaceae). Co ciekawe sukulent ten może osiągać wielkość nawet 5 metrów. Odznacza się dużą zdolnością przystosowania się do ekstremalnych warunków środowiskowych takich jak susza, wysoka temperatura, promieniowanie UV czy słaba jakość gleby. Opuncja figowa pochodzi z Meksyku i jest uprawiana na wielu obszarach o ciepłym klimacie np. w całej Ameryce i środkowej części Morza Śródziemnego. Jej owoc, znany jako gruszka kaktusowa, to owalna, wydłużona jagoda, z grubą owocnią, soczystym miąższem ze znaczną liczbą nasion i półtwardą skórką z kolcami. Owocnia i miąższ jadalny mogą mieć różne kolory, takie jak zielony, zielonkawo-biały, kanarkowożółty, cytrynowy, czerwony, wiśniowo-czerwony lub purpurowy. Pomimo, że opuncja posiada kolce to jest ona bardzo smacznym i zdrowym źródłem pożywienia, a wszystkie części rośliny tj. owoce, kwiaty i liście są jadalne. Co ciekawe kolce to w rzeczywistości zmodyfikowane liście, które twardnieją wraz z wiekiem. Część użytkową owocu stanowi skórka (48–52%) i miąższ (48–52%). Owoce ze względu na ich wysoką atrakcyjność organoleptyczną i wysoką zawartość cukru spożywa się zarówno w postaci surowej, jak i przetworzonej. Mogą być one stosowane w postaci soku, miąższu z wyciśniętych owoców, olejku i gumy. Dodatkowo może występować w postaci nalewki oraz jako dodatek do żywności. Ponadto liście (cladode) w kuchni meksykańskiej są gotowane lub opalane. Owoce opuncji figowej prawdopodobnie po raz pierwszy dotarły do ​​Europy podczas wyprawy Krzysztofa Kolumba, stąd nazwa ficus-indica (figa indyjska). W krajach o ograniczonych zasobach wodnych, jest ona doskonałym surowcem dla przemysłu rolniczego i ma wysoką wartość odżywczą, leczniczą i przemysłową. Roślinę tą możemy spotkać na rynku w formie olejku na skórę, kapsułek, tabletek, soku oraz całych owoców i innych jej części.

Właściwości opuncji figowej

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Owoce opuncji figowej zawierają dużo wody, bo około 93%. Dodatkowo w ich skład wchodzą cukry: glukoza i fruktoza, błonnik pokarmowy oraz mała zawartość tłuszczu i białka. Owoce te są również bogatym źródłem witamin C, B1, B2, A i E, minerałów, takich jak wapń, potas, magnez, żelazo i fosfor. Dzięki temu korzystnie wpływają na pracę układu odpornościowego. Zarówno skórka jak i miazga charakteryzują się dużą zawartością polifenoli, flawonoidów i betalain. Z tego powodu opuncja figowa ma właściwości antyoksydacyjne, dzięki którym chroni komórki przed uszkodzeniami przez czynniki zewnętrzne. Betalainy to pigmenty rozpuszczalne w wodzie. W gruszkach kaktusowych obecne są dwie pochodne tych związków: betacyjanina, odpowiedzialna za ich czerwono-fioletowy kolor i betaksantyna, która odpowiada za ich żółto-pomarańczowy kolor.

Wyniki aktualnych badań sugerują, że ekstrakty ze skórki owocu opuncji figowej mają również właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Jednak mechanizmy zachodzące w organizmie, które miałyby wynikać z tych korzyści zdrowotnych nie są jeszcze w pełni poznane. Dodatkowo przeprowadzono badania surowca Mucosave® z ekstraktem z liści opuncji figowej, oliwki europejskiej, których zadaniem była ocena ich działania w leczeniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych oraz w refluksowej chorobie przełyku (GERD). Wykazano, że ten preparat ma właściwości mukoadhezyjne. Inaczej mówiąc powleka on błonę śluzową ochronną warstwą, dzięki czemu łagodzi drażniące działanie kwasu solnego obecnego w żołądku. W badaniu wzięło udział 118 osób z umiarkowaną chorobą refluksową. Zarówno przed rozpoczęciem badania jak i po jego zakończeniu wypełniali oni kwestionariusz GERD-HRQoL (GERD-Health-Related Quality of Life) oceniający jakość życia u osób z GERD oraz kwestionariusz GSAS (GERD Symptom Assessment Scale) – skalę oceny nasilenia objawów choroby refluksowej przełyku. Okazało się, że dolegliwości zostały obniżone odpowiednio o 56,5% i 59,1%, w porównaniu z placebo. Liczba epizodów zgagi występującej w ciągu tygodnia została znacznie zmniejszona dzięki przyjmowaniu preparatu zawierającego Mucosave®. Co ciekawe, dzięki temu, że zawiera naturalne związki występujące w żywności, nie powoduje on żadnych działań niepożądanych lub jest ich mniej niż dla leków syntetycznych stosowanych obecnie w medycynie klinicznej. Podczas badania nie wykryto żadnych potencjalnych skutków ubocznych.

Właściwości kosmetyczne opuncji figowej

Opuncja figowa naturalnie występuje w warunkach pustynnych. Dzięki jej specjalnej budowie może chłonąć i magazynować wodę w swoim wnętrzu, co pozwala jej na przetrwanie suszy. Dodatkowo musi być odporna na promieniowanie UV. Właściwości te zaciekawiły naukowców, gdyż działałyby one korzystnie na naszą skórę. Opuncja figowa może być stosowana w formie olejku tworzonego z jej nasion. Jest on niezwykle bogaty w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe oraz naturalną witaminę E będącą przeciwutleniaczem, co sprawia, że chroni komórki przed uszkodzeniami i hamuje starzenie się skóry. Dodatkowo jest bogata w aminokwasy, które stymulują produkcję kolagenu, dzięki czemu niweluje pojawiające się zmarszczki. Zawiera również witaminę K, która rozjaśnia cienie pod oczami, a także poprawia elastyczność skóry. Wykazano, że nadaje skórze blask i miękkość jednocześnie nie wywołując efektu jej świecenia. Olejek z nasion tego sukulenta może być stosowany przy każdym typie skóry. Ze względu na swoje właściwości łagodzące jest szczególnie wskazany dla osób z cerą skłonną do trądziku, suchą, wrażliwą, a nawet ze stanem zapalnym. Można go stosować codziennie i łączyć z innymi kosmetykami.

Zastosowanie opuncji figowej

W meksykańskiej i chińskiej medycynie ludowej miazga z owoców opuncji figowej stosowana jest w celu przyspieszenia gojenia się ran, oparzeń, wrzodów, leczenia dolegliwości żołądkowo-jelitowych, miażdżycy oraz zapobieganiu i kontrolowaniu leczenia cukrzycy. Natomiast świeże mięsiste łodygi są dobrym źródłem błonnika, który przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu. Owoce, nawet spożywane w niewielkich ilościach, dają uczucie sytości. Efekt ten sprzyja redukcji wagi. Stąd też spożywanie gruszki kaktusowej wpływa pozytywnie na masę ciała i zmniejsza ryzyko chorób serca. Co więcej uważano, że mają one również działanie antybakteryjne. Okład ze skórki owocu opuncji stosowano na czyraki, czyli zapalenie okołomieszkowe wywołane najczęściej przez gronkowca złocistego. Badano również działanie opuncji figowej w chorobach układu krążenia. Obiecujące okazały się jej właściwości przeciwmiażdżycowe wynikające z obniżenia poziomu cholesterolu, który odkłada się w ścianach tętnic. Może wpłynąć to na spowolnienie niszczenia naczyń i rozwój między innymi nadciśnienia tętniczego. Jednak potrzeba dalszych badań, aby to potwierdzić. Co ciekawe w 2020 roku zostało opublikowane badanie prowadzone przez naukowców z Polski i Algierii dotyczące wzbogacenia makaronu z pszenicy durum, 3% ekstraktem z liści opuncji. Wykazano, że dzięki temu zawiera on w sobie wiele cennych polisacharydów, a także związków fitochemicznych, takich jak kwasy fenolowe i flawonoidy. Dzięki temu uzyskano produkt o właściwościach przeciwutleniających, stanowiący zdrowy element diety przyczyniający się do zapobiegania związanym wraz z wiekiem zaburzeniom metabolicznym, hiperglikemii czy utrzymaniu prawidłowej wagi ciała.

Działania niepożądane opuncji figowej

Do tej pory nie stwierdzono poważnych działań niepożądanych wynikających ze spożycia opuncji figowej. Należy jedynie zwrócić uwagę na to, aby nie stosować jej w dużej ilościach np. nie jeść za dużo owoców opuncji, ponieważ może spowodować to bóle głowy, biegunki, nudności i wzdęcia. Ze względu na to że może wpływać na metabolizm cukru nie powinno się stosować tej rośliny łącznie z przyjmowaniem leków na cukrzycę gdyż może to spowodować hipoglikemię.

Czy wiesz że: istnieje zasadnicza różnica między udomowioną opuncją figową (Opuntia ficus-indica), a dzikim gatunkiem opuncji figowej, którą konsumowała większość rdzennych mieszkańców Meksyku? Zarówno niedojrzałe jak i dojrzałe owoce tego dzikiego kaktusa mogą mieć bardzo małe kolce, które powodują zapalenie języka i gardła. Należy więc je ostrożnie usunąć przed spożyciem, lub kupić odmianę uprawną, która ich nie posiada.

Toksyczność opuncji figowej stosowanej na skórę nie została jeszcze przebadana w taki sposób, aby można było ją jednoznacznie wykluczyć. Dotychczas jednak nie wykazano działań niepożądanych po stosowaniu miejscowym. Warto jednak pamiętać, że osoby uczulone na opuncję figową nie powinny ani jej spożywać ani nakładać w formie olejku na skórę.

Opuncja figowa w ciąży

Dieta kobiety w ciąży powinna zawierać wszystkie składniki odżywcze w odpowiednich proporcjach. Chociaż opuncja figowa ma pewne korzystne właściwości, nie mamy wystarczających informacji, aby uzasadnić, czy można ją bezpiecznie stosować w czasie ciąży. Z tego powodu wskazane jest skonsultowanie się z lekarzem w tej kwestii.

Opuncja figowa dla dzieci

Niestety nie przeprowadzono badań naukowych, które wskazywałoby bezpieczeństwo spożywania opuncji figowej przez dzieci. Należy wziąć pod uwagę wyżej wymienione działania niepożądane, które mogą wystąpić m.in. po zjedzeniu jej owoców, a także możliwość wystąpienia interakcji z lekami, które dziecko przyjmuje. Z tego powodu stosowanie produktów pochodzących z opuncji w tej grupie wiekowej należy dokładnie rozważyć, a w przypadku zaobserwowania niepokojących objawów po ich spożyciu czy nałożeniu na skórę zgłosić się do lekarza.

Zapamiętaj: Opuncja figowa naturalnie występuje w warunkach pustynnych. Dzięki jej specjalnej budowie może chłonąć i magazynować wodę w swoim wnętrzu, co pozwala jej na przetrwanie suszy. Dodatkowo musi być odporna na promieniowanie UV.

Opuncja figowa prezentuje wiele ciekawych właściwości, które mogą mieć korzystny wpływ na organizm człowieka. Niestety, ilość dostępnych badań naukowych na temat tej rośliny jest niewystarczająca by wszystkie je potwierdzić. Ponadto należy pamiętać, że spożycie jej owoców powinno stanowić element zrównoważonej diety, a nie główny jej składnik. Jak w przypadku wielu innych produktów, spożywana w nadmiarze może spowodować wystąpienie działań niepożądanych.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *