Przewód tętniczy zwany również przewodem Botalla występuje w życiu płodowym, a następnie zanika. Jest to naczynie łączące aortę z tętnicą płucną płodu. Podczas życia płodowego płuca nie pełnią swojej roli i nie działają. Dzięki przewodowi krew z prawej komory, omija płuca i płynie aortą do naszego organizmu. A jeżeli przewód nie zaniknie? Czy można z nim żyć w dorosłym życiu?
Co to jest przetrwały przewód tętniczy?
Przewód tętniczy w ciągu kilkudziesięciu godzin po urodzeniu ulega zamknięciu, a w jego miejscu powstaje więzadło tętnicze. Dzieje się to dzięki spadkowi substancji rozszerzających naczynia – prostaglandyn oraz wzrostowi utlenowania krwi, spowodowanej rozpoczęciem oddychania przez dziecko. W szczególnych sytuacjach nie dochodzi do zaniku przewodu.
Fizjologia układu krążenia
Układ krążenia w fizjologicznych warunkach zbudowany jest z serca oraz tętnic i żył. Tętnice to naczynia wychodzące z serca, a żyły wchodzące do serca. Układ krążenia składa się z dwóch obiegów- małego i dużego. Obieg mały, czyli krążenie płucne wyprowadza krew z serca do płuc, gdzie dochodzi do utlenowania krwi, a następnie żyłami krew wraca do serca. Duży obieg, czyli obwodowy ma na celu doprowadzenia krwi z serca do narządów wewnętrznych, gdzie dochodzi do oddania tlenu do tkanek, a następnie powrotu odtlenowanej krwi do serca.
Przetrwały przewód tętniczy – objawy
Charakterystycznym objawem przetrwałego przewodu tętniczego jest szmer słyszalny przez lekarza podczas osłuchiwania klatki piersiowej noworodka. Jest to szmer skurczowo-rozkurczowy, najlepiej słyszalny w lewej okolicy podobojczykowej. W zależności od wielkości przetrwałego przewodu szmer może być jedynym objawem albo mogą towarzyszyć mu inne. W przypadku małego przewodu dodatkowo oprócz szmeru, występuje duża różnica pomiędzy ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym- ciśnienie rozkurczowe jest bardzo niskie. Jeżeli przewód jest duży może dojść do niewydolności krążenia dziecka i upośledzenia rozwoju fizycznego.
Przetrwały przewód tętniczy – przyczyny
Przetrwały przewód występuje najczęściej u wcześniaków, czyli dzieci urodzonych przed czasem. Jest to spowodowane ich małą masą i częstymi problemami oddechowymi. Może występować jako część wady złożonej albo jako wada izolowana. Wada ta jest spowodowana mniejszą wrażliwością na substancję zamykające przewód. Im mniejsza masa urodzeniowa noworodka tym większe prawdopodobieństwo, że nie dojdzie do zamknięcia przewodu.
Przetrwały przewód tętniczy – powikłania
Przetrwały przewód powoduje, że więcej krwi płynie do krążenia płucnego, dlatego, że następuje przeciek krwi, która normalnie aortą popłynęłaby na obwód, a teraz płynie do naczyń płucnych i do płuc. Dochodzi do obciążenie płucnego krążenia wraz z przerostem lewej części serca. Następstwem tego jest zaburzenie wymiany gazowej w pęcherzykach płucnych i rozwinięcie się zaburzeń oddychania. Zmniejszone ciśnienie rozkurczowe powoduje, że zmniejszony jest przepływ przez naczynia wieńcowe – naczynia odżywcze serca oraz naczynia systemowe naszego organizmu. W konsekwencji doprowadzając do niedokrwienia serca oraz narządów.
Czy wiesz że: w medycznym żargonie przetrwały przewód tętniczy określa się skrótem PDA (łac. patent ductus arteriosus)?
Przetrwały przewód tętniczy – leczenie
Wykrycie przetrwałego przewodu Botalla zawsze jest wskazaniem do jego zamknięcia, bez względu na wiek pacjenta. U wcześniaków stosuje się próbę farmakologicznego zamknięcia przewodu, przed skierowaniem na zabieg. Zabieg polega na włożeniu do przewodu specjalnej sprężynki, która ma spowodować jego zamknięcie. Sprężynka wprowadzana jest do przewodu cewnikami przez naczynia obwodowe- najczęściej tętnicy udowej. W razie niepowodzenia wskazana jest interwencja chirurgiczna, polegająca na zamknięciu przewodu z dostępu przezklatkowego. Preferowanym leczeniem niefarmakologicznym jest zabieg, gdyż jest mniej inwazyjny, niż operacja chirurgiczna.
Zapamiętaj: Ciśnienie skurczowe to wartość wyższa, nad kreską ułamkową, a ciśnienie rozkurczowe jest niższe i znajduje się pod kreską ułamkową (120/80 mmHg).
Przetrwały przewód tętniczy to poważna wada serca, która jest jedną z najczęstszy wrodzonych wad serca. Aby potwierdzić jej rozpoznanie należy wykonać badanie echokardiograficzne. Badanie to nie tylko pomoże w rozpoznaniu ale również różnicowaniu z innymi wadami serca.