Próchnica jest infekcyjną chorobą zakaźną. Badania przeprowadzone na całym świecie wykazały, że jest to najczęstsza choroba dotycząca jamy ustnej.
Przyczyny próchnicy
Na powstanie próchnicy składa się kilka przyczyn, a żadna z nich samodzielnie nie wywoła próchnicy, muszą zaistnieć razem. Są nimi: obecność płytki nazębnej, czyli osadu, który pojawia się na zębach po posiłku, podaż węglowodanów umożliwiających odżywianie bakterii, podatność powierzchni zęba i odpowiedni czas, w którym wystąpią powyższe czynniki. Bakterie bytujące w jamie ustnej, na przykład Streptococcus Mutans, fermentują dostarczone z dietą węglowodany, wytwarzając kwasy, które powodują zakwaszenie środowiska jamy ustnej. Zakwaszenie trwa od 30 minut do 60 minut. Regularnie powtarzające się zakwaszenie powoduje demineralizację powierzchni zęba, która nieleczona będzie postępować w głąb tkanek.
Jak wyleczyć próchnicę?
Leczenie polega na usunięciu zdemineralizowanych tkanek za pomocą narzędzi ręcznych (najczęściej w przypadku dzieci, gdy zdemineralizowane tkanki są bardzo miękkie) lub za pomocą wiertarki stomatologicznej. Następnie opracowany ubytek należy wypełnić odpowiednim materiałem w celu zabezpieczenia obnażonych tkanek oraz odtworzenia funkcji i estetyki zęba. Gdy proces próchnicowy zostanie uchwycony w pierwszym stadium pod postacią białej plamki, możliwe jest zatrzymanie dalszego postępu demineralizacji poprzez zabezpieczenie powierzchni lakierem fluorkowym.
Jak zapobiegać próchnicy?
Aby zapobiec próchnicy, należy uwzględnić jej przyczyny. Przede wszystkim trzeba utrzymywać właściwą higienę jamy ustnej. Powinno się szczotkować zęby po każdym posiłku przez 2 minuty. Jako dodatkowe środki higieniczne polecane są nitki dentystyczne (oczyszczają przestrzenie międzyzębowe niedostępne dla szczoteczki), szczoteczki międzyzębowe (gdy przestrzenie międzyzębowe są szerokie), płukanki oraz skrobaki do języka. Zaleca się wyeliminowanie z diety słodkich, przetworzonych produktów, które są świetną pożywką dla bakterii, a dodatkowo dzięki swojej kleistej miękkiej strukturze przykleją się do powierzchni zęba i wydłużą czas, w którym będą miały kontakt z bakteriami próchnicotwórczymi. Niezdrowe produkty można zastąpić świeżymi owocami i warzywami, które dzięki swej twardej strukturze nie osiądą na powierzchni zębów i pobudzą wydzielanie śliny, która wspomoże oczyszczanie zębów. Powierzchnię zęba możemy wzmocnić, stosując fluor pod postacią past do zębów w dawce od 1000 do 5000 ppm (górna granica powinna być stosowana przez dzieci powyżej 16 roku życia oraz osoby dorosłe), a także za pomocą płukania jamy ustnej 0,2% roztworem fluorku sodu, wcierania lakierów fluorkowych w gabinecie stomatologicznym. Ponadto w ramach profilaktyki zwłaszcza u dzieci wykonuje się lakowanie zębów. Zabieg polega na poszerzeniu bruzd na powierzchniach żujących zębów trzonowych i przedtrzonowych i wypełnieniu ich materiałem odbudowującym. Istnieje też możliwość wypełnienia bruzd bez wcześniejszego mechanicznego opracowania. Lakowanie ma na celu wyeliminowanie miejsc podatnych na zaleganie resztek pokarmowych, aby zmniejszyć ryzyko powstania próchnicy.
Każdy człowiek jest narażony na wystąpienie próchnicy. Czasami nawet jeśli przestrzega się zasad higieny i prawidłowej diety, może znaleźć się bardziej podatne, osłabione miejsce na powierzchni zęba, które zostanie zmienione próchnicowo. Szybka interwencja jest kluczowa w procesie zatrzymania lub wyleczenia próchnicy, dlatego zaleca się wizyty kontrolne, aby jak najszybciej wychwycić zaistniały problem.