Zapalenie narządów miednicy mniejszej – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Zapalenie narządów miednicy mniejszej, określane dawniej, jako zapalenie przydatków (jajowodów i jajników) jest chorobą dotykającą głównie młode kobiety, aktywne seksualnie. Ból podbrzusza, występujący w środku cyklu menstruacyjnego lub po stosunku płciowym może być jego objawem. Jakie są przyczyny i objawy stanu zapalnego narządów miednicy mniejszej? Czy jest to groźna przypadłość i jak się ją leczy?

Co to jest zapalenie narządów miednicy mniejszej?

Zapalenie narządów miednicy mniejszej (PID – pelvic inflammatory disease) to zespół objawów klinicznych, powstających na skutek zmian zapalnych, wywołanych zakażeniem górnych dróg rodnych: macicy, jajowodów, jajników i otrzewnej miednicy mniejszej (warstwy komórek wyścielających ściany miednicy oraz okrywających położone w niej narządy, wydzielających płyn surowiczy). Termin ten (PID) zastąpił stosowany wcześniej – zapalenie przydatków, ze względu na jego nieprecyzyjność. Nie wyodrębnia się bowiem zapalenia jajników i jajowodów, jako oddzielnych jednostek chorobowych, gdyż stan zapalny w obrębie miednicy mniejszej, łatwo rozprzestrzenia się między narządami.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej – przyczyny

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Najczęściej PID jest efektem wstępującego zakażenia bakteryjnego. Oznacza to, że droga rozprzestrzeniania się bakterii wiedzie z dolnego odcinka dróg rodnych (z pochwy, poprzez kanał szyjki macicy) do odcinka górnego (błony śluzowej macicy, jajowodów, jajników). Możliwe są również zakażenia zstępujące (drogą krwi, z istniejących w organizmie ognisk zapalnych np. w gruźlicy, błonicy, zapaleniu wyrostka robaczkowego) oraz zakażenia pooperacyjne. Za zakażenia wstępujące odpowiadają patogeny przenoszone drogą płciową:

  • Chlamydia trachomatis;
  • Neisseria gonorrhoeae (dwoinka rzeżączki);
  • Mycoplasma genitalium;
  • endogenne (stanowiące własną florę bakteryjną pacjentki) bakterie beztlenowe (Bacteroides spp., Peptostreptococcus spp., Prevotella spp.) i tlenowe (E. coli, Gardnerella vaginalis, paciorkowce niehemolizujące, gronkowce koagulazo – ujemne). Zakażenia endogenne (oportunistyczne) dotykają pacjentów z obniżoną odpornością. W takiej sytuacji własna flora bakteryjna, niechorobotwórcza w warunkach prawidłowych, staje się przyczyną infekcji (np. w przypadku AIDS, chorób autoimmunologicznych, leczenia immunosupresyjnego, antybiotykoterapii).

W przeważającej większości przypadków PID ma etiologię mieszaną, tzn. wywołują je kombinacje wyżej wymienionych drobnoustrojów. Rozwojowi zakażenia sprzyjają sytuacje, w których dochodzi do poszerzenia światła kanału szyjki macicy. Należą do nich:

  • poród;
  • poronienie;
  • łyżeczkowanie jamy macicy (abrazja, czyli zabieg mechanicznego złuszczania tkanek błony śluzowej macicy);
  • założenie wkładki wewnątrzmacicznej;
  • seksualne w czasie menstruacji.

Umożliwia to, przedostawanie się bakterii do wyższych pięter dróg rodnych.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej – objawy

Najczęstszymi objawami, występującymi u pacjentek z PID są:

  • ból oraz tkliwość podbrzusza;
  • temperatura > 38°C;
  • ból podczas stosunku seksualnego;
  • upławy;
  • nieregularne krwawienia z pochwy.

Zapamiętaj: Najczęściej PID jest efektem wstępującego zakażenia bakteryjnego.

Rozpoznanie zapalenia narządów miednicy mniejszej jest trudne, ze względu na szeroką rozpiętość obrazu klinicznego. Znaczna część chorych nie prezentuje objawów lub występują u nich objawy nieswoiste (objawy nie będące przypisane danej chorobie, mogące towarzyszyć różnym schorzeniom).

Zapalenie narządów miednicy mniejszej – diagnostyka

Diagnostyka PID obejmuje:

  • przedmiotowe badanie lekarskie (lekarz ocenia wydzielinę z pochwy i szyjki macicy oraz sprawdza tkliwość i bolesność szyjki macicy oraz przydatków (jajowody, jajniki) w czasie palpacji (dotyku);
  • badania dodatkowe (liczba białych krwinek obwodowych (WBC), białko C – reaktywne (CRP), wskaźnik opadania erytrocytów (OB), badania mikrobiologiczne) – których podwyższone wyniki towarzyszą zapaleniu.

Badanie ultrasonograficzne (USG) jest mało przydatne w diagnostyce PID, jednak umożliwia jego różnicowanie z ciążą ektopową (pozamaciczną). Stuprocentowe potwierdzenie rozpoznania zapalenia narządów miednicy mniejszej można uzyskać, pobierając wymaz z otrzewnej miednicy mniejszej w zabiegu laparoskopowym (polegającym na wprowadzeniu wziernika przez powłoki jamy brzusznej). Jednak ograniczeniem badania jest jego koszt i inwazyjny charakter. W toku diagnostyki PID różnicowane jest z:

  • zapaleniem wyrostka robaczkowego;
  • ciążą pozamaciczną;
  • skrętem jajników;
  • endometriozą;
  • zapaleniem żołądka i jelit.

Zapalenie narządów miednicy mniejszej – leczenie

W leczeniu zapalenia narządów miednicy mniejszej stosuje się terapię przeciwdrobnoustrojową, antybiotykami o szerokim spektrum działania (aktywnymi w stosunku do względnie dużej liczby różnych rodzajów drobnoustrojów – jest to ważne, gdy podejrzewane jest zakażenie florą mieszaną).

Czy wiesz że: ciąża praktycznie wyklucza wystąpienie zapalenie narządów miednicy mniejszej (w związku z zamknięciem szyjki macicy)?

Wszystkie schematy leczenia PID obejmują aktywnością Neisseria gonorrhoeae i Chlamydia trachomatis, ponieważ nawet ujemny wynik badania mikrobiologicznego nie wyklucza obecności tych bakterii. W zależności od stopnia nasilenia choroby, prowadzi się leczenie ambulatoryjne (antybiotyki podawane są doustnie lub domięśniowo) lub szpitalne (antybiotyki podawane są dożylnie). Pomocniczo podawane są także leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Cel leczenia PID zakłada zwalczenie zakażenia bakteryjnego i towarzyszących mu objawów, a także zapobieganie jego długoterminowym następstwom, czyli niepłodności, ciąży pozamacicznej i przewlekłym stanom bólowym miednicy.

Ze względu na poważne następstwa zapalenia narządów miednicy mniejszej, nie należy bagatelizować objawów chorobowych i zwlekać z konsultacją lekarską. Ważne jest skrupulatne przestrzeganie zaleceń ginekologa dotyczących przyjmowania leków oraz rekonwalescencji. Skuteczność antybiotykoterapii zależy m.in. od zastosowanej dawki leku, częstości jego przyjmowania, czasu trwania terapii.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *