Zespół aspiracji smółki – objawy przyczyny i sposoby leczenia

Zwykle to wcześniaki obciążone są ryzykiem powikłań i późniejszych problemów. Jednak istnieją choroby i dolegliwości, które mogą dotyczyć tych dzieci, które zbyt długo znajdowały się w łonie matki. Dlatego najważniejsza jest równowaga. Jedną z takich przypadłości, która częściej dotyka dzieci urodzone po czasie, jest zespół aspiracji smółki. Jednak nie jest to regułą, może on wystąpić również u tych urodzonych w terminie, rzadko jednak u wcześniaków.

Co to jest zespół aspiracji smółki?

Smółka jest to pierwszy stolec oddawany przez noworodka. Zespół aspiracji smółki jest to choroba związana z dostaniem się tej wydzieliny do płuc noworodka i związane z tym zaburzenia oddychania. Około 30% porodów po 42 tygodniu wiąże się z obecnością smółki w wodach płodowych, co jest jedną z przesłanek mogącą świadczyć o tym zespole. W związku z dostaniem się smółki do dróg oddechowych dziecka, dochodzi do problemów z oddychaniem – uszkodzone zostają pęcherzyki płucne i zatkane oskrzela.

Zespół aspiracji smółki – objawy

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Kryteria rozpoznania zespołu aspiracji smółki to: jej obecność w płynie owodniowym, widoczna smółka podczas odsysania wydzieliny z dróg oddechowych po porodzie oraz charakterystyczny obraz w RTG klatki piersiowej noworodka.

Zapamiętaj: Zespół aspiracji smółki jest to choroba związana z dostaniem się tej wydzieliny do płuc noworodka i związane z tym zaburzenia oddychania.

Objawy, które można dostrzec u dziecka to problemy z oddychaniem, duszność, sinica – postępują one bardzo szybko i jego stan pogarsza się. Lekarz osłuchując klatkę piersiową, słyszy nieprawidłowe furczenia i rzężenia. Również szybko pojawiają się nieprawidłowości w badaniach krwi, świadczące właśnie o nieprawidłowym natlenowaniu – maleje pH krwi, rosną poziomy enzymów wątrobowych, parametry mówiące o uszkodzeniu nerek, szybko pojawia się żółtaczka. Często towarzyszą temu również objawy zakażenia.

Zespół aspiracji smółki – przyczyny

W przypadku wystąpienia tego zespołu, zwykle płód oddaje smółkę przedwcześnie do wód płodowych przed urodzeniem lub w trakcie porodu, w związku z epizodem niedotlenienia. Niedotlenienie stymuluje dziecko do wykonywania ruchów, mających doprowadzić do wzięcia oddechu i tym samym nabiera do płuc wody płodowe wraz ze smółką.

Czy wiesz że: powikłaniem mogącym wystąpić po aspiracji smółki jest nadciśnienie płucne, które może towarzyszyć małemu pacjentowi do końca życia? Wiąże się ono z pogorszoną tolerancją wysiłku oraz dusznością. 

Do niedotlenienia może doprowadzić: nieprawidłowość łożyska, choroby matki np. rzucawka, nieprawidłowy przebieg porodu, przedłużający się lub w użyciem kleszczy. W trakcie badania KTG można wykryć taki epizod – pojawiają się wtedy zmiany tętna płodu i często gwałtowne jego spadki poniżej 100 uderzeń na minutę. KTG, czyli kardiotokografia jest jednoczasowym monitorowaniem tętna płodu oraz skurczów macicy. Może ono wykrywać nieprawidłowości, które skutkują np. niedotlenieniem dziecka. Wykonuje się je zwykle w okolicy porodu, nawet w prawidłowej ciąży, jednak szczególnie ważne jest, jeśli występują nieprawidłowości tj. brak akcji porodowej po oczekiwanym terminie, choroby matki lub w zagrożonej ciąży. Pomaga ono wykryć epizody niedotlenienia, które prowadzą do oddania smółki oraz wielu innych problemów.

Zespół aspiracji smółki – leczenie

Kluczowe jest tak naprawdę zapobieganie – szybkie odessanie wydzieliny z dróg oddechowych oraz rozpoczęcie sztucznej wentylacji, jeśli istnieje taka konieczność. Jeżeli pojawi się duszność i utrzymuje się ona, konieczne może być dłuższe leczenie poprzez różne metody wentylacji – zależnie od możliwości oddziału oraz potrzeb dziecka. Jeżeli z aspiracją smółki łączy się również nieprawidłowość w układzie krążenia (spowodowana niedotlenieniem i nie przestawieniem się układu krążenia na życie poza łonem matki) do wentylacji dołącza się tlenek azotu. Przy towarzyszących objawach infekcji konieczne może być również zastosowanie antybiotyków np. penicyliny lub leków z grupy tak zwanych aminoglikozydów.

Zespół aspiracji smółki łączy się z dużą śmiertelnością. Dlatego ważna jest dokładna obserwacja ciężarnej, wykonanie badania KTG, by uniknąć niedotlenienia, a także rozważny wybór pomiędzy porodem siłami natury, zabiegowym, bądź cesarskim cięciem. Kluczowe jest wyważenie ryzyka pomiędzy szansą na niedotlenienie (a więc i aspiracją smółki, ale także wieloma innymi powikłaniami np. dziecięcym porażeniem mózgowym), a innymi zagrożeniami.

Duże ryzyko niedotlenienia mają wcześniaki, ale także dzieci duże, których poród może się przedłużać np. dzieci matek z cukrzycą, które zwykle osiągają ponad przeciętną wagę. Zagrożenie dotyczy również dzieci urodzonych poprzez tak zwane porody zabiegowe z użyciem dodatkowych sprzętów np. próżnociągu, czy kleszczy – jest to dodatkowy stresowy bodziec, odmienny od fizjologicznego procesu porodu, który również może prowadzić do przedwczesnego oddania smółki i jej zaaspirowania do dróg oddechowych. Dlatego czasem konieczne jest wybranie porodu przez cięcie cesarskie, który niesie za sobą inne powikłania, ale umożliwia szybkie wyjęcie dziecka z łona matki i uniknięcie niedotlenienia. Nie każda aspiracja smółki musi kończyć się śmiercią lub ciężkimi powikłaniami, jednak niestety jest to często poważna komplikacja, której należy zapobiegać.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *