Ludzie często symulują, by uzyskać jakiegoś typu korzyści. Okazuje się jednak, że granica między chorobą psychiczną, a symulacją jest bardzo cienka i nie zawsze łatwa do określenia. Przykładem jest zespół Gansera, który w dużej mierze rozpoznawany jest wśród więźniów. Uważa się, że jest on reakcją na trudne wydarzenia życiowe, choć nie brakuje głosów, że zaburzenie jest pozorowane. Czym charakteryzuje się tym syndrom i jak go leczyć?
Co to jest Zespół Gansera?
W 1898 roku psychiatra Sigbert Josef Maria Ganser opisał objawy, które zauważył u więźniów oczekujących na proces w zakładzie karnym w Halle. Zwrócił on przede wszystkim uwagę na to, że zatrzymani często udzielali błędnych, choć przybliżonych odpowiedzi na proste pytania. Obecnie uważa się to za główny objaw syndromu, który określa się nazwiskiem niemieckiego lekarza. Zespół Gansera występuje rzadko i najczęściej rozpoznawany jest właśnie wśród osób oskarżonych i osądzonych. Przez Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 syndrom zaliczany jest do zaburzeń dysocjacyjnych, które charakteryzują się brakiem integracji pomiędzy tożsamością, odczuciami i ciałem. Nazywany jest czasem otępieniem rzekomym, zespołem przybliżonych odpowiedzi i psychozą więzienną.
Zespół Gansera – objawy
Jednym z podstawowych objawów jest niewiedza na temat rzeczy i zjawisk powszechnie znanych. Z drugiej strony, osoby z zespołem Gansera udzielają przybliżonych odpowiedzi na pytania, co wskazuje na to, że są one dla nich zrozumiałe. Przykładowo, na pytanie, ile to jest jeden dodać jeden, mogą odpowiedzieć trzy, na pytanie o aktualny miesiąc, podadzą ten wcześniejszy, a poproszeni, by wskazać, ile nóg ma koń, powiedzą, że pięć. Chorzy zachowują się także w bezsensowny sposób, wykonując wiele czynności na opak m.in. usiłują nalać napój do szklanki stojącej do góry dnem, włożyć spodnie na głowę lub pisać odwrotną stroną ołówka. Czasem zauważa się również takie objawy, jak omamy i halucynacje, nadmierną senność, amnezję (zanik pamięci), zaburzenia lękowe i świadomości.
Zespół Gansera – przyczyny
Przyczyny zespołu Gansera wciąż są niejasne. Syndrom zalicza się do zaburzeń dysocjacyjnych, co wskazuje na to, że jest on odpowiedzią na silny stres lub traumatyczne przeżycia. Takim typem trudnego doświadczenia może być sytuacja osadzenia w więzieniu. Są jednak osoby, które polemizują z tą tezą, wskazując na to, że zespół Gansera to zaburzenie psychotyczne lub histeryczne. Istnieje również teoria mówiąca, że dana osoba początkowo symuluje chorobę. Z czasem jednak dochodzi do rozwoju rzeczywistych objawów. Zjawisko to nazywane jest metasymulacją.
Czy wiesz że: zespół Gansera najczęściej dotyczy mężczyzn?
Wystąpienie zaburzenia często poprzedza amnezja, czyli zanik pamięci, który bywa czasem reakcją na stresujące wydarzenia. Zespół może współwystępować z takimi zaburzeniami jak schizofrenia, depresja, uzależnienie od alkoholu, a także z organicznymi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego.
Zespół Gansera – diagnostyka
Zdiagnozowanie zespołu Gansera nie jest łatwe, przede wszystkim dlatego, że występuje on bardzo rzadko. Sprawę utrudnia zmienność objawów i częste współwystępowanie innych problemów psychicznych. Zawsze istnieje także szansa, zwłaszcza jeśli chodzi o więźniów, że zaburzenie jest symulowane. Dlatego bardzo ważne jest dokładne zbadanie stanu neurologicznego i psychicznego pacjenta. Na trop tego zespołu będą naprowadzać przede wszystkim udzielane przez daną osobę błędne, ale bliskie prawy odpowiedzi na proste pytania.
Zespół Gansera – leczenie
Leczenie zespołu Gansera będzie w dużej mierze zależało od tego, czy współwystępuje on z innymi zaburzeniami psychicznymi. Syndrom często mija samoczynnie, a chorzy szybko wracają do zdrowia, na ogół nie pamiętając tego, jak się zachowywali. W takich przypadkach ważna jest obserwacja, gdyż bardzo możliwe, że w przyszłości ujawnią się inne choroby psychiczne. Zdarza się, że w ostrej fazie objawów potrzebna jest hospitalizacja, gdyż pacjent stanowi zagrożenie dla siebie lub innych osób.
Zapamiętaj: Przyczyny zespołu Gansera wciąż są niejasne. Syndrom zalicza się do zaburzeń dysocjacyjnych, co wskazuje na to, że jest on odpowiedzią na silny stres lub traumatyczne przeżycia
Jeśli wystąpienie objawów poprzedziło traumatyczne doświadczenie, wówczas zalecana jest psychoterapia, która pomoże poradzić sobie z lękiem i symptomami stresu pourazowego. W takich sytuacjach farmakologia może być stosowana jako leczenie wspierające. Zespół Gansera stanowi kliniczną jednostkę diagnostyczną. Jednocześnie wciąż trudno z całą pewnością powiedzieć coś o przyczynach tego zespołu. Sprawę komplikuje fakt, że zaburzenie występuje rzadko. Spotykając się z osobą prezentującą objawy charakterystyczne dla tego zespołu należy być więc ostrożnym, mając na uwadze, że za tego typu zachowaniami często kryją się trudne dla chorego przeżycia, do czego zawsze należy podchodzić z szacunkiem.