Od wielu pokoleń oczy uważane są za fascynujący narząd. To w nich odbijają się emocje, a przez poetów nazywane były nawet “zwierciadłem duszy”. Ich wygląd i kondycja często stanowią też o atrakcyjności. W dzisiejszych czasach oczy, jak nigdy dotąd, narażone są na światło bijące z nowoczesnych urządzeń, na zanieczyszczone powietrze i zredukowaną ilość snu. Tryb życia, jaki prowadzi współczesny człowiek, nie sprzyja naszym oczom, dlatego powinniśmy, z pełną świadomością, wprowadzić zasady, które pozytywnie wpłyną na kondycję naszego wzroku.
Jak rozpoznać zmęczone oczy?
W dzisiejszych czasach zmęczone oczy nie są rzadkością. Większość z nas jest w stanie bez problemu wymienić objawy tego stanu. Suchość, pieczenie i tzw. “uczucie piasku pod powiekami” to prawdopodobnie jedne z najczęstszych symptomów zmęczonych oczu. Oprócz tego wystąpić może przekrwienie spojówek, objawiające się jako zaczerwienienie oka, ciemne cienie pod oczami (choć może to być także element naturalnej urody), opuchlizna, łzawienie i pieczenie, uczucie ciężkości powiek. W długofalowym zmęczeniu dochodzić może do nadwrażliwości na światło, uczucia “palącego oka”, trudności ze skupieniem wzroku, rozmytego obrazu, a nawet bólu głowy.
Bardzo ważne jest, aby pamiętać, że choć są to powszechne objawy, to rozpoznanie zmęczonych oczu powinniśmy połączyć z odpowiednimi przyczynami, ponieważ w innym wypadku mogą one świadczyć np.: o alergii, zapaleniu lub innych chorobach narządu wzroku, a wystąpienie wyżej wymienionych symptomów, może w pewnych przypadkach wskazywać nawet na poważne choroby ogólnoustrojowe.
Zmęczone oczy – przyczyny
Po zauważeniu u siebie zmian w obrębie oczu, powinniśmy ustalić przyczyny takiego stanu. Jeśli nasz tryb życia należy do intensywnych, to jego skutkiem mogą być piekące, czerwone i łzawiące oczy.
Do przyczyn zmęczonych oczy zaliczyć możemy:
- zbyt małą ilość snu;
- chroniczną bezsenność;
- długotrwały płacz;
- zbyt długie wpatrywanie się w ekran komputera, smartfona lub w inne urządzenia elektroniczne;
- inne sytuacje wymagające długotrwałego skupiania wzroku;
- złe oświetlenie miejsca pracy;
- przebywanie w klimatyzowanym pomieszczeniu/samochodzie;
- przebywanie w zanieczyszczonym/ zadymionym/ zapylonym środowisku;
- zbyt długie przebywanie na słońcu bez okularów słonecznych- pamiętajmy, że dobre okulary słoneczne muszą być zaopatrzone w filtr i powinny być zakupione w salonie, który jest w stanie nam to zagwarantować;
- noszenie soczewek kontaktowych;
- źle dobrane okulary (tutaj mogą pojawić się również bóle głowy);
- złą dietę i zbyt małą ilość wypijanej wody.
Osobne zagadnienie stanowi zespół suchego oka (kseroftlamia), który może być skutkiem permanentnego przemęczenia narządu wzroku. W przebiegu tej choroby dochodzi do nieprawidłowego nawilżania powierzchni oka przez film łzowy, spowodowanego zaburzeniem składu płynu lub jego niedoborem. W efekcie prowadzi to do wysychania rogówki i spojówki. Zespół suchego oka może towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym, dermatologicznym lub neurologicznym. Może być także skutkiem ubocznym laserowej korekcji wzroku, działaniem niepożądanym leków z grup: przeciwhistaminowych, przeciwarytmicznych, przeciwmigrenowych, przeciwdepresyjnych, obniżających ciśnienie krwi i antykoncepcyjnych. Zespól suchego oka może pojawiać się także u kobiet po menopauzie oraz u palaczy tytoniu.
Domowe sposoby na zmęczone oczy
W przypadku zmagania się z problemem zmęczonych oczu, warto zacząć od analizy trybu życia i postarać się wykluczyć lub ograniczyć ewentualne przyczyny takiego stanu. Zadbajmy więc o odpowiednią ilość snu, zbilansowaną dietę, bogatą w witaminy i minerały, prawidłową ilość wypijanej wody oraz pobyt na świeżym powietrzu. W sytuacji użytkowania soczewek kontaktowych, pamiętajmy, że w domu lepiej zamienić je na okulary. Warto zadbać również o nasze stanowisko pracy. Zachowanie odpowiedniej odległości od ekranu komputera/ telewizora i ograniczenie korzystania z tabletów i smartfonów to podstawa. Niezwykle ważną rolę odgrywają także przerwy w wpatrywaniu się w ekran. Zaleca się, aby co godzinę oderwać wzrok od urządzenia i dać mięśniom oka szansę na rozluźnienie. W tym czasie powinniśmy wykonać kilka prostych ćwiczeń- przenieść wzrok na dalsze przedmioty, popatrzeć na różne strony, pomrugać kilka razy.
W domu pamiętajmy o regularnym wietrzeniu pomieszczeń, możemy zaopatrzyć się również w nawilżacz powietrza. Znanymi od wielu lat sposobami na zmęczone oczy są także okłady z takich ziół jak lipa, koper włoski, rumianek czy świetlik, które powinny pomóc w redukcji cieni pod oczami. Gazę, namoczoną we wcześniej ochłodzonym naparze, kładziemy na zamknięte oczy i pozwalamy sobie na kilkunastominutowy relaks. Podobne działanie mają też okłady z zimnych plastrów ogórka czy ziemniaka. Drugim częstym problemem są opuchlizny powiek. Jeśli są one skutkiem przemęczonych oczu, możemy spróbować starej i powszechnej metody, polegającej na masażu kostką lodu. Panie powinny również zadbać o właściwie wykonany demakijaż, ponieważ resztki kosmetyków mogą stanowić czynnik drażniący dla oka.
Krople na zmęczone oczy
W związku z tym, że problem zmęczonych oczu staje się coraz częstszy, na rynku dostępne są różnego rodzaju krople nawilżające. W ich składzie możemy znaleźć takie składniki jak.: kwas hialuronowy, alkohol poliwinylowy, karbomer, karmeloza sodowa, hypromeloza czy powidon. Substancje te zapewniają ochronę przedniej części gałki ocznej (rogówki), na której powierzchni tworzą elastyczną warstwę ochronną. Fizjologicznie nasze oko nawilżane jest przez cienką warstwę płynu łzowego, produkowanego przez nasz organizm. Jeśli dochodzi do zaburzenia w składzie tego płynu lub jego nadmiernego wysychania, wtedy poleca się krople, które zapewnią substytucję naturalnej warstwy ochronnej.
Czy wiesz że: .istnieje coś takiego jak syndrom widzenia komputerowego (CVS – ang. Computer Vision Syndrome)? Typowe objawy tej jednostki stanowią: ogólne przemęczenie oczu, zespół „suchego oka”, pogorszenie widzenia (najczęściej na bliskie odległości), podrażnienie i zaczerwienienie oczu, bóle głowy, szyi i pleców. Choć CVS nie stanowi jeszcze jednostki chorobowej, to w niezwykle adekwatny sposób ukazuje szkodliwy wpływ światła ekranów na nasz wzrok.
Wskazaniem do stosowania kropel jest przemęczenie oczu, zespół suchego oka oraz pielęgnacja rogówki i spojówki, podczas gojenia się powierzchownych ran. Zalecane są również osobom noszącym soczewki kontaktowe. Preparat wkrapla się do oka, do worka spojówkowego. Można go używać codziennie. Ostatnio dużo słyszy się o konserwantach dodawanych do kropli do oczu. Na początku warto określić ich funkcję. Substancje pomocnicze, do których zaliczamy mi. in. konserwanty mają za zadanie zapewnić odpowiednią jakość produktu. Oko jest narządem wrażliwym na czynniki zewnętrzne, dlatego krople muszą spełniać odpowiednie wymogi, muszą być jałowe, a ich skład powinien być przemyślany. Jałowość substancji oznacza, że nie ma w niej zanieczyszczeń. Ta cecha zapewnia kroplom bezpieczeństwo ich stosowania i chroni nas przed namnażaniem bakterii i grzybów w preparacie, który później jest aplikowany do oka.
Konserwanty używane w kroplach do oczu to:
- BAK-chlorek benzalkoniowy;
- Polyquaternium-1 (Polyquad®)- środek konserwujący o dużych cząsteczkach (większych od BAK), według badań o zbyt dużych, aby wchodzić w interakcję z komórkami ludzkiego oka, w związku z czym jest bezpieczniejszy od BAK;
- nadboran sodu (GenAqua®, Dequest®)- wykorzystujący mechanizmy utleniania;
- SOC- stabilized Oxychloro Complex (Purite®);
- Sofzia®- roztwór zawierający chlorek cynku, boran, glikol propylenowy, sorbitol;
- PHMB- chlorowodorek poliheksametylenu biguanidyny.
Jednym z najczęściej używanych konserwantów w kroplach do oczu jest BAK, który zapewnia sterylność kropli, aczkolwiek nie jest on neutralny dla oka (po długotrwałym stosowaniu mogą występować objawy takie jak: poczucie dyskomfortu, pieczenie, uczucie ciała obcego w oku, swędzenie, łzawienie, przesuszenie oczu), dlatego zaczęto wprowadzać na rynek inne konserwanty lub krople pozbawione konserwantów. BAK, używany najczęściej w stężeniu 0,004%- 0,02%, to związek dobrze rozpuszczalny w wodzie, posiadający cechy detergentu. Związek ten zabija bakterie poprzez rozrywanie ich błon komórkowych. Efektywność tego środka zwiększa się poprzez dodatnie EDTA-kwas etylenodiaminotetraoctowy. W przypadku zespołu suchego oka lub po prostu zmęczonych oczu warto rozważyć użycie kropli bez BAK. Na rynku istnieją również krople bez konserwantów, które będą przydatne szczególnie w przypadku przewlekłego stosowania. Według badań przeprowadzonych na zwierzętach, krople bez konserwantów nie wywołują zmian w komórkach rogówki, w przeciwieństwie do tych zawierających BAK oraz nie podrażniają oka.
Pamiętajmy jednak, że jeśli cierpimy na jakieś choroby współistniejące, warto skonsultować naszą decyzję z lekarzem, bowiem pewne choroby mogą być przeciwwskazaniem do użytkowania kropli. W przypadku alergii na którykolwiek składnik preparatu, należy przerwać jego stosowanie. Nawilżające krople do oczu służą do łagodzenie objawów, a nie eliminacji przyczyny, dlatego w razie wystąpienie problemu suchych, zmęczonych oczu, postarajmy się wyeliminować lub zredukować czynnik odpowiadający za taki stan rzeczy.
Zapamiętaj: Zespół suchego oka (kseroftlamia), który może być skutkiem permanentnego przemęczenia narządu wzroku.
Będąc świadomym problemu, jaki stanowią zmęczone oczy, postarajmy się zrobić wszystko, aby uniknąć lub choć trochę ograniczyć przyczyny tego stanu. Wzrok, to bardzo ważny narząd i troska o jego kondycję powinna być stale obecna w naszej codzienności. Wieloletnie ignorowanie problemu zmęczonych oczy, może doprowadzić do powstania trwałych wad i schorzeń.
Bardzo ważne jest też, aby pamiętać, że objawy towarzyszące zmęczonym oczom, mogą również wskazywać na alergie albo na inne poważne choroby, dlatego nie należy ich bagatelizować. Po spokojnie przeprowadzonej analizie, będziemy w stanie ustalić czy potrzebujemy wizyty lekarskiej czy może czerwone, piekące oczy są wynikiem naszego trybu życia w ostatnich dniach. Pamiętajmy jednak, że jeśli stan taki utrzymuje się dłużej niż kilka dni, nie obserwujemy poprawy, a czasami wręcz zaostrzenie, to udajmy się na fachową konsultację.