Rzeżączka jest jedną z chorób przenoszonych drogą płciową. W jej przebiegu pojawiać się może wyciek ropnej treści z cewki moczowej, czy dolegliwości bólowe podbrzusza. Choroba może także przebiegać całkowicie bezobjawowo. Jakie problemy powinny nasunąć podejrzenie zakażenia rzeżączką i dlaczego choroba ta uznawana jest za groźną?
Co to jest rzeżączka?
Kontakty seksualne umożliwiają przetrwanie ciągłości ludzkiego gatunku, czasami stanowią one po prostu źródło przyjemności, jednakże ze stosunkami płciowymi są niestety związane również i pewne zagrożenia. Mowa tutaj o tym, że „skutkiem ubocznym” kontaktów płciowych bywają zakażenia różnymi patogennymi organizmami. Część z nich doprowadza do bardzo groźnych schorzeń ogólnoustrojowych (jak to jest w przypadku wirusa HIV i wywoływanego przez niego AIDS), inne z kolei drobnoustroje stanowią przyczyny chorób przenoszonych drogą płciową (które są czasami określane jako choroby weneryczne).
Do chorób przenoszonych drogą płciową (określane skrótami STD, od sexually transmitted diseases lub STI, od sexually transmitted infections) zaliczane są różne jednostki, takie jak np. kiła, chlamydioza czy rzeżączka. Poszczególne z tych schorzeń różnią się etiologią (czyli patogenami, które stanowią przyczynę rozwoju każdej z tych chorób), objawami i przebiegiem, sposobem leczenia.
Czy wiesz że: rzeżączka to jedna z najpopularniejszych chorób przenoszonych drogą płciową?
Rzeżączka jest chorobą bakteryjną. Doprowadza do niej zakażenie Gram-ujemną bakterią z gatunku Neisseria gonorrhoeae (dwoinką rzeżączki). Rzeżączka występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Patogenną bakterią zakazić się można zarówno podczas kontaktów płciowych heteroseksualnych, jak i homoseksualnych – zagrożenie związane z możliwością zakażenia się rzeżączką pojawia się bowiem zarówno podczas stosunków waginalnych, jak i oralnych czy analnych. Ze względu na drogę zakażenia wyróżnia się kilka rodzajów zmian związanych z rzeżączką. Wśród nich wymienić można:
- rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej,
- rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy,
- rzeżączkowe zapalenie gardła,
- rzeżączkowe zapalenie odbytu i odbytnicy,
- rzeżączkowe zapalenie spojówek (problem występujący u noworodków, u których dojdzie do zakażenia dwoinką rzeżączki podczas ich porodu).
Rzeżączka – jeżeli tylko zostanie ona szybko rozpoznana i zostanie wdrożone odpowiednie leczenie tej choroby – może zostać pokonana. Choć są to sytuacje rzadkie, to przy braku terapii istnieje niestety ryzyko, że dwoinka rzeżączki doprowadzi do zapalenia stawów czy nawet do zapalenia wsierdzia czy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. To właśnie groźba wystąpienia tego rodzaju, a także innych powikłań rzeżączki sprawia, że warto jest znać objawy rzeżączki i w razie zaobserwowania ich wystąpienia, jak najpilniej udać się do lekarza.
Objawy rzeżączki
Prawdopodobnie największym problemem w przypadku rzeżączki jest to, że choroba ta może przebiegać całkowicie bezobjawowo. Taka sytuacja jest groźna nie tylko ze względu na wspomniane powyżej możliwe powikłania rzeżączki – bezobjawowy nosiciel może przecież nieświadomie doprowadzić do zarażenia dwoinką rzeżączki kolejnych osób, szczególnie dotyczy to sytuacji, kiedy chory odbywa stosunki płciowe z wieloma osobami. Objawy rzeżączki uzależnione są przede wszystkim od tego, jakiej płci jest osoba cierpiąca na tę jednostkę. W przypadku mężczyzn klasyczną dla nich postacią rzeżączki jest rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej. W jego przypadku dochodzić może do:
- dolegliwości dyzurycznych (tzn. różnych problemów, pojawiających się podczas oddawania moczu – takowymi mogą być np. zwiększona częstość mikcji, pieczenie czy pojawianie się bólu podczas oddawania moczu),
- wydostawania się wydzieliny z cewki moczowej (zwykle jest to wydzielina o charakterze ropnym),
- bolesności i tkliwości jąder.
Rzeżączkowe zapalenie szyjki macicy stanowi z kolei postać rzeżączki charakterystyczną dla przedstawicielek płci żeńskiej i w przebiegu tej jednostki objawami rzeżączki bywają:
- upławy o charakterze ropnym,
- odczuwanie pieczenia, swędzenia w obrębie pochwy,
- bóle podbrzusza,
- pieczenie i bolesność przy oddawaniu moczu.
Powyżej wymienione rodzaje rzeżączki stanowią najczęściej spotykane typy tego schorzenia. Wspomniano już wcześniej jednak o tym, że rzeżączka może zajmować również i inne narządu ludzkiego organizmu. W przypadku zajęcia struktur odbytu i odbytnicy, objawami rzeżączki mogą być m.in. znaczny świąd i pieczenie okolicy odbytu. W przebiegu rzeżączkowego zapalenia gardła pacjenci mogą z kolei doświadczać takich dolegliwości, jak zaczerwienienie i ból gardła czy wystąpienie ropnego nalotu w obrębie migdałków czy tylnej ściany gardła.
Dwoinki rzeżączki mogą prowadzić do już opisanych problemów, które wyleczyć jest stosunkowo łatwo, bakterie te mogą jednak doprowadzić i do znacznie poważniejszych zaburzeń. W przypadku rzeżączki istnieje bowiem ryzyko, że dojdzie np. do rozsiewu bakterii drogą krwionośną i przez to wystąpią wymienione już wcześniej powikłania rzeżączki. Istnieje również ryzyko, że w przebiegu tej choroby przenoszonej drogą płciową dojdzie do rozwoju ropnia jajowodu. Zakażenie rzeżączką może również stanowić przyczynę zapalenia narządów miednicy mniejszej. Jednym z poważniejszych, możliwych powikłań rzeżączki jest również bezpłodność. Wymienione zagrożenia powinny być wystarczającym dowodem na to, jak ważne jest leczenie rzeżączki – zanim jednak pacjentowi zostanie wdrożona odpowiednia dla niego terapia, najpierw konieczne jest upewnienie się, że rzeczywiście cierpi on na rzeżączkę.
Leczenie rzeżączki
Wstępem do rozpoczęcia leczenia rzeżączki jest ustalenie, że dolegliwości pacjenta spowodowane są zakażeniem dwoinką rzeżączki. W tym celu wykonywane jest badanie mikrobiologiczne – materiałem, na którym jest wykonywane to badanie, jest wymaz. Pobierany jest on z różnych okolic – w przypadku rzeżączkowego zapalenia cewki moczowej materiał pobiera się z okolicy ujścia zewnętrznego tejże struktury, przy zajęciu gardła w diagnostyce rzeżączki pobierany jest z kolei wymaz z gardła. W rozpoznawaniu schorzenia wykorzystane mogą być również badania wykrywające materiał genetyczny bakterii w próbkach pobranych od pacjentów, a także specjalne hodowle bakteryjne.
Zapamiętaj: Rzeżączka to jeden z najpowszechniejszych powodów bezpłodności u kobiet.
W razie rozpoznania u pacjenta rzeżączki, zalecane jest mu przyjęcie antybiotyków. W zależności od wyboru przez lekarza konkretnych leków, podawane są one doustnie (jak np. w przypadku azytromycyny) lub domięśniowo (tak jest z kolei w przypadku leczenia rzeżączki ceftriaksonem). Pacjentów zainteresować może to, że do wyleczenia rzeżączki wystarczające bywa nawet jednokrotne podanie antybiotyków. Zalecane jest, aby badaniom w kierunku rzeżączki poddały się również te osoby, które były lub są partnerami seksualnymi pacjenta, u którego rozpoznano tę chorobę – może się bowiem okazać, że i u nich konieczne będzie wdrożenie leczenia.
Jak zapobiec rzeżączce?
W rzeczywistości zagrożony wystąpieniem rzeżączki jest każdy człowiek, który podejmuje się aktywności seksualnej. Oczywiście możliwe jest zredukowanie ryzyka wystąpienia tego schorzenia – w tym celu można m.in. unikać kontaktów płciowych z licznymi (szczególnie nieznajomymi) partnerami, czy też pamiętać o tym, aby stosować odpowiednie zabezpieczenia (w postaci prezerwatywy). Jeżeli mimo wszystko pacjent podejrzewa, że mógł zarazić się rzeżączką, nie powinien on zwlekać. Wizyty u lekarza nie ma co odkładać na później – diagnostyka i leczenie rzeżączki tak naprawdę nie są przecież skomplikowane, a dzięki szybkiemu wdrożeniu terapii możliwe jest zarówno wyleczenie, jak i uniknięcie powikłań tej przenoszonej drogą płciową choroby.