Co to jest HIV, jego objawy, możliwości zarażenia oraz badania na HIV

Wirus HIV to prawdziwy zabójca układu immunologicznego. Sukces w działaniu zapewnia mu obecność dwóch specjalnych enzymów – odwrotnej transkryptazy oraz integrazy. Niestety, wciąż nie dysponujemy lekiem, który mógłby całkowicie wyeliminować wirusa HIV z organizmu zarażonych nim pacjentów.

Co to jest HIV?

HIV (ang. human immunodeficiency virus) to wirus zespołu nabytego niedoboru odporności. Należy on do rodziny Retroviridae (retrowirusy) i możemy wyróżnić jego dwa podtypy genetyczne: HIV-1 i HIV-2 (ich sekwencje aminokwasowe są w 40–60% homologiczne). HIV-1 szerzy się głównie w Europie oraz Ameryce Północnej, natomiast HIV-2 w Afryce Zachodniej, przy czym infekcyjność wirusa HIV-2 jest kilkukrotnie mniejsza niż HIV-1.

HIV atakuje komórki posiadające na swojej powierzchni antygen CD4, głównie limfocyty T-pomocnicze (Th), ale także makrofagi czy komórki mikrogleju. Dzięki obecności specjalnego enzymu – odwrotnej transkryptazy – wiriony HIV dokonują transkrypcji (przepisania) swojego RNA na DNA gospodarza i dzięki kolejnemu enzymowi – integrazie – wbudowują nowo powstały materiał genetyczny w chromosom komórki gospodarza. To właśnie m.in. z tego powodu walka z HIV jest tak trudna. Ponadto, HIV-1 cechuje się dużą zmiennością antygenową (błędy w działaniu odwrotnej transkryptazy), co utrudnia organizmowi walkę z wirusem. Celem ataku wirusa HIV jest układ immunologiczny – jego stopniowe wyniszczenie pozbawia osobę zakażoną naturalnej obrony, co w ostatniej fazie doprowadza do rozwoju AIDS – zespołu nabytego niedoboru odporności.

Objawy HIV

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Zarażenie wirusem HIV przebiega w kilku fazach, które następują jedna po drugiej:

  • faza inkubacji – w fazie tej wirus przedostaje się do organizmu i zaczyna się namnażać; po kilkunastu dniach od zarażenia pojawiają się objawy grypopodobne (kaszel, duszność, nadmierna potliwość, osłabienie, stany gorączkowe i podgorączkowe, biegunki, powiększone węzły chłonne, infekcje grzybicze przewodu pokarmowego), które mogą utrzymywać się od kilku dni do kilku miesięcy,
  • faza utajenia – w fazie tej początkowo występujące objawy ustępują (mechanizmy odpornościowe organizmu), jednakże wirus dalej namnaża się, osłabiając coraz bardziej układ immunologiczny gospodarza; faza ta może trwać kilka lat,
  • faza przetrwałego uogólnionego powiększenia węzłów chłonnych – dla fazy tej charakterystyczne jest zatrzymywanie wirusa w węzłach chłonnych, co powoduje ich powiększenie (komórki dendrytyczne węzłów chłonnych zatrzymują zainfekowane limfocyty CD4 oraz wolne wirusy); w fazie tej mogą również wystąpić wysypki skórne,
  • faza AIDS – w fazie tej układ immunologiczny osoby zakażonej jest bardzo osłabiony, co stwarza idealne warunki do rozwoju nowotworów oraz bardzo łatwego zapadania na wszelkiego rodzaju infekcje; pierwsze objawy AIDS są podobne jak w fazie inkubacji przy zarażeniu HIV, dodatkowo pojawiają się tzw. choroby wskaźnikowe AIDS, takie jak mięsak Kaposiego, zapalenie płuc, opryszczka czy HIV-demencja, częste są także nawracające zakażenia drożdżakowe układu oddechowego.

    Czy wiesz że: codziennie 2-3 osoby dowiadują się, że są nosicielami wirusa HIV?

Szacuje się, że od momentu zarażenia HIV do wystąpienia pierwszych objawów AIDS upływa około 10 lat, przy czym okres ten skraca się, gdy do zarażenia doszło drogą przetoczenia krwi.

Jak można zarazić się HIV

Wirusem HIV można zarazić się poprzez kontakt zakażonej krwi, preejakulatu (wydzielina wydobywająca się z penisa podczas silnego pobudzenia seksualnego), spermy lub wydzieliny pochwowej z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi organizmu, co w praktyce pozwala nam wyróżnić następujące drogi zarażenia:

  • kontakty seksualne – posiadanie wielu partnerów seksualnych o niejasnym statusie serologicznym (nie wiadomo, czy osoba jest nosicielem wirusa HIV czy też nie), stosunek płciowy (zarówno pochwowy, jak i analny czy oralny) bez użycia prezerwatywy; ryzyko zarażenia podnosi współistnienie chorób przenoszonych drogą płciową, które uszkadzają tkanki i błony śluzowe, przez co droga wniknięcia wirusa do organizmu jest łatwiejsza,
  • inny niż kontakty seksualne kontakt z zakażoną krwią – przyjmowanie narkotyków drogą dożylną, wykonanie zabiegu kosmetycznego lub medycznego narzędziami niedokładnie odkażonymi, przetoczenie zakażonej krwi lub preparatów krwiopochodnych,
  • droga wertykalna z matki na dziecko – przeniesienie wirusa podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią; każda kobieta ciężarna powinna wykonać test na HIV dwukrotnie – pierwszy raz do 10. tygodnia, drugi raz w 33.–37. tygodniu ciąży (badanie potwierdzające); w przypadku stwierdzenia wirusa HIV w organizmie kobiety ciężarnej, można bez przeszkód wdrożyć leczenie antyretrowirusowe, które daje blisko 100% szansę na urodzenie zdrowego dziecka.

Należy zaznaczyć, iż stężenie wirusa w wydzielinach ustrojowych takich jak łzy, pot czy ślina jest na tyle małe, że ryzyko transmisji wirusa poprzez ten materiał w codziennych kontaktach jest praktycznie bliskie zeru (oczywiście pod warunkiem, że w płynach tych nie znajduje się domieszka krwi lub innego, wymienionego wcześniej materiału o dużej infekcyjności).

Badanie na HIV

Test przesiewowy na HIV wykonywany jest metodą ELISA i wykrywa on przeciwciała skierowane przeciwko wirusowi (anty-HIV 1 oraz anty-HIV 2), przy czym organizm musi mieć czas na wytworzenie odpowiedniej ilości przeciwciał; z tego powodu od momentu potencjalnego zarażenia do wykonania testu przesiewowego powinno minąć co najmniej 12 tygodni (tzw. okienko serologiczne). W przypadku dodatniego wyniku pierwszego testu, wykonuje się drugi test potwierdzający zarażenie (metodą Western-blot – potwierdzenie obecności w badanej surowicy przeciwciał poprzez reakcję z wyizolowanymi antygenami wirusa HIV). Dopiero pozytywny wynik drugiego testu pozwala uznać pacjenta za zarażonego wirusem HIV. Testy takie można wykonać anonimowo i bezpłatnie w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD) na terenie całej Polski.

Zapamiętaj: Wirus HIV może nie dawać objawów nawet przez 10 lat od momentu zarażenia?

Szacuje się, że w Polsce około 21 tysięcy osób jest zarażonych wirusem HIV, przy czym rzeczywista liczba chorych może być dużo większa. Najlepszą metodą profilaktyki jest unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych oraz zwracanie uwagi na sterylność wykonywanych zabiegów kosmetycznych i medycznych. Warto także raz na jakiś czas wykonać bezpłatny test na HIV, gdyż odpowiednio szybkie wdrożenie farmakoterapii pozwala znacznie opóźnić rozwój AIDS oraz daje szansę na całkowicie normalne życie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *