Gdy myślimy o infekcjach bakteryjnych, przychodzą nam do głowy zwykle choroby takie jak zapalenie płuc czy angina. Jednak bakterie tak naprawdę mogą być przyczyną zakażeń w obrębie wszystkich tkanek i narządów człowieka. Również skóra i jej przydatki są często zajmowane przez bakterie powodując nieprzyjemne objawy. W zależności od obszaru i charakterystyki infekcji mówimy o różnych jednostkach chorobowych np. czyraku czy zastrzale. Jedną z nich jest również zanokcica – nieprzyjemna i bolesna dolegliwość obejmująca paznokieć. Wymaga ona często konsultacji chirurgicznej.
Co to jest zanokcica?
Palec zdrowy – zdjęcie górne, palec z zanokcicą – zdjęcie dolne. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15327-nail-infection-paronychia
Jest to zapalenie tkanek otaczających paznokieć. Wywołują je przeważnie gronkowce np. Staphylococcus aureus, rzadziej paciorkowce i bakterie z grupy Gram-ujemnych. Może przebiegać ostro, gdy objawy pojawiają się nagle, lub narastać w czasie powoli. Jest to rodzaj ropnia zlokalizowanego pod naskórkowo i może zajmować różną powierzchnię. Dotyczy zarówno palców dłoni, jak i stóp.
Zanokcica – objawy
W obrębie palca pojawia się silny, pulsujący ból zlokalizowany w okolicy paznokcia. Nasila się on po opuszczeniu kończyny, maleje przy uniesieniu jej w górę. Skóra wokół jest czerwona i obrzęknięta. Przy ucisku paznokcia może dochodzić do wypływu treści ropnej, a czasami gromadząca się pod paznokciem ropa dostrzegalna jest gołym okiem. Zwykle zanokcicy nie towarzyszą objawy ogólne takie jak gorączka czy dreszcze. Pojawienie się ich może wskazywać na uogólnienie się procesu zapalnego np. rozwijająca się sepsą. Rzadko jednak dochodzi do tak ciężkiego przebiegu i zwykle dotyczy on osób o osłabionej odporności.
Zanokcica – przyczyny
Zanokcica powstaje zwykle w wyniku szeroko rozumianego urazu palca i paznokcia.
Czy wiesz że: powikłaniem zanokcicy może być deformacja i odbarwienie paznokcia, w rzadkich przypadkach dochodzi do jego całkowitej destrukcji?
Może być to uraz mechaniczny w wyniku uderzenia, uszkodzenia np. w pracy, ale także poprzez uraz rozumiane może być obgryzanie paznokci, wrastanie paznokcia, wycinanie skórek w sposób nieprawidłowy skażonymi narzędziami czy nieprawidłowo wykonany zabieg kosmetyczny. Również brak higieny sprzyja zanokcicy. Noszenie brudnych skarpet i butów może spowodować powstanie takiej infekcji. Narażenia na czynniki chemiczne, a także częste moczenie rąk może być jej przyczyną. Zanokcica często może powstawać u chorych leczonych przeciwciałami blokującymi receptor dla naskórkowego czynnika wzrostu stosowanymi w leczeniu przeciwnowotworowym.
Zanokcica – rodzaje
Zanokcice dzielimy ze względu na dynamikę zmian. Istnieje postać ostra, która rozwija się w ciągu kilku dni np. po urazie oraz przewlekła przy długotrwałym narażeniu na czynniki drażniące i trwa co najmniej 6 tygodni. Zanokcica przewlekła często wiąże się z nadkażeniem grzybiczym lub współwystępiwaniem innych chorób np. łuszczycy czy nowotworów. Mimo, że w przeważającej części przypadków zanokcica jest chorobą bakteryjną, możemy również rzadko spotkać jej rodzaj wirusowy wywoływany przez wirusa opryszczki, wtedy zamiast obrzękniętego zbiornika z ropą, na placu widoczne są pęcherzyki – bolesne i występujące w skupiskach, zajmujące często więcej niż jeden palec.
Zanokcica u dziecka
Dzieci szczególnie narażone są na występowanie zanokcicy ze względu na częste obgryzanie paznokci, a także ssanie palców. Dochodzi wtedy do zakażenia florą bakteryjną z jamy ustnej, a leczenie może być trudne ze względu na brak współpracy, w szczególności, gdy mowa o najmłodszych maluszkach. Również budowa paznokcia u dzieci jest odmienna niż w przypadku pacjentów dorosłych. U dzieci zanokcica objawia się tak samo jak u dorosłych, podobne jest także leczenie. Z wyboru u dzieci stosujemy antybiotyki miejscowo z kwasem fusydowym, a w postaci przewlekłej preparaty sterydów z antybiotykiem również miejscowo.
Zanokcica – leczenie
Zwykle konieczne jest nacięcie ropnia. W tym celu należy zgłosić się do poradni chirurgicznej, gdzie ambulatoryjnie można wykonać taki zabieg w trakcie jednej wizyty, bez konieczności hospitalizacji. Czasem konieczne jest usunięcie paznokcia w całości lub jego częściowe wycięcie. Wykonuje się je, gdy ropa dostała się już pod płytkę paznokciową.
Zapamiętaj: Jest to zapalenie tkanek otaczających paznokieć. Wywołują je przeważnie gronkowce np. Staphylococcus aureus, rzadziej paciorkowce i bakterie z grupy Gram-ujemnych
Następnie stosuje się okłady wysychające z płynu antyseptycznego i kilkudniowe unieruchomienie, czasem antybiotyki miejscowe. U osób z osłabionym układem immunologicznym, a także u cukrzyków stosujemy również doustną antybiotykoterapię. Antybiotyki są również często konieczne w postaci przewlekłej. W typowych postaciach wybierana jest klindamycyna lub doksycyklina, jednak w przypadku jej nieskuteczności konieczny może być posiew i leczenie zgodne z jego wynikiem.
Zanokcica może wydawać się błahą dolegliwością nie dotyczy bowiem narządów życiowo ważnych. Bywa jednak niezwykle bolesna i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Nie należy jej nigdy bagatelizować, ponieważ szybka interwencja zmniejsza szanse na powikłania, nawroty czy wywołanie infekcji ogólnoustrojowej, zwłaszcza u osób z grup ryzyka. W profilaktyce najważniejsza jest higiena, unikanie urazów w tej okolicy i ostrożność w przypadku wykonywania zabiegów manicure i pedicure. U dzieci z zanokcicą dobrym pomysłem jest zastąpienie ssania palca smoczkiem lub jak najszybsze oduczenie malucha tego typu nawyków.