Złamaniem nogi nazywamy przerwanie ciągłości struktury jednej lub kliku kości znajdujących się w obrębie kończyny dolnej. Może nią być kość udowa, kości goleni (piszczelowa, strzałka), kości stopy czy rzepka. Gdy przerwaniu ulegnie tylko część przekroju kości mówimy raczej o pęknięciu bądź nadłamaniu kości, jednak nie zmienia to znacząco dalszego postępowania.
Stan po złamaniu nogi jest zagrożeniem zdrowia i wymaga niezwłocznej interwencji specjalisty. Dlatego ważne jest, aby wiedzieć jak najlepiej można pomóc osobie przy takim urazie.
Rodzaje złamań nogi
Podstawowym elementem diagnostycznym jest określenie która kość uległa uszkodzeniu. Następnie należy określić czy złamanie nastąpiło z przemieszczeniem kości względem siebie, ponieważ łączy się to z możliwym uszkodzeniem okolicznych naczyń, nerwów, czy torebek stawowych.
Kolejnym istotnym elementem rozróżniającym złamania jest obecność kontaktu kości z otoczeniem. Wyróżniamy tu złamania:
- zamknięte – bez kontaktu i z zachowaniem ciągłości skóry,
- otwarte – z kontaktem i przerwaniem ciągłości skóry, co grozi zakażeniem rany.
Specjalnym rodzajem złamania jest tzw. złamanie wielofragmentowe (wieloodłamkowe), gdzie kość łamie się na wiele mniejszych części. Dochodzi do nich przy dużej sile działania czynnika sprawczego np. w wypadku komunikacyjnym, bądź w przypadku złamań u osób starszych, których kości są bardzo kruche.
Do rzadszych przypadków należą złamania patologiczne w chorobach nowotworowych (w miejscu przerzutów nowotworowych) i układowych (osteoporoza, osteomalacja) oraz złamania zmęczeniowe (przeciążeniowe) powstające na skutek powtarzających się mikrourazów np. podczas ciągłego uderzania stóp o podłoże w czasie biegania.
Objawy złamania nogi
Charakterystycznym objawem jest ból nasilający się przy próbach poruszania złamaną kończyną. Kolejną zauważalną cechą jest zniekształcenie nogi i postępujący obrzęk. Do objawów niecharakterystycznych należy zblednięcie lub zaczerwienie skóry.
Warto też zwrócić uwagę czy poszkodowany ma przyspieszony oddech i czy nie stracił przytomności, co świadczy o poważnym stanie chorego.
Pierwsza pomoc
Nigdy nie próbuj nastawiać nogi sam! Grozi to powstaniem powikłań.
W przypadku złamań otwartych przed unieruchomieniem należy zatamować krwawienie i założyć jałowy opatrunek na miejsce uszkodzonej skóry.
Zgodnie z zasadą Potta przy złamaniu kości należy unieruchomić co najmniej dwa sąsiednie stawy tzn. leżące poniżej i powyżej złamanej kości. Do unieruchomienia nogi może nam posłużyć druga zdrowa kończyna. W tym celu pomiędzy obie nogi wkładamy część odzieży lub złożony koc. Złączone nogi owijamy zaczynając od stóp, aby zapobiec ruchom skrętnym złamanej nogi.
Unieruchomienie złamanej nogi zmniejsza ból i zapobiega dodatkowym uszkodzeniom okolicznych tkanek, przez co zmniejsza utratę krwi. Tak zabezpieczonego poszkodowanego należy natychmiast przetransportować do lekarza. Chorzy z uszkodzeniami wielomiejscowymi powinni być przewożeni przez wyszkolonych ratowników medycznych.
Badania przy złamaniu nogi
Najczęstsze badanie pomocnicze przy rozpoznawaniu złamań to badanie RTG. W tym celu wykonuje się zdjęcie złamanej nogi w dwóch płaszczyznach i ewentualnie porównawcze nogi zdrowej.
Niekiedy w celu oceny ubytków kostnych wykonuje się zdjęcia warstwowe w badaniu tomografii komputerowej. Do oceny tkanek miękkich okolicy urazu przydaje się badanie USG, żeby wykluczyć uszkodzenia mięśni, ścięgien, czy więzadeł.
Leczenie złamanej nogi
Leczenie złamanej nogi polega głównie na unieruchomieniu opatrunkiem gipsowym po uprzednim nastawieniu złamania. Jeśli doszło do złamania kości udowej konieczna jest operacja w której udo zostanie dodatkowo unieruchomione poprzez założenie gwoździ i płytek wewnątrz kości.
Sam czas noszenia gipsu zależy od lokalizacji i rodzaju złamania. Może wynosić od 4 tygodni do nawet 2-3 miesięcy. Aby kości szybciej się zrastały zaleca się spożywanie produktów bogatych w wapń i witaminę D.
Rehabilitacja po złamaniu nogi
Coraz częściej podkreśla się istotność wczesnego rozpoczęcia usprawniania chorego. Podczas leczenia w opatrunku unieruchamiającym należy włączyć intensywne ćwiczenia izometryczne mięśni tj. samowolne napinanie mięśni nogi.
W trakcie unieruchomienia złamanej nogi można zastosować różnego rodzaju techniki rehabilitacyjne. Wśród takich metod znajdują się: laseroterapia, fototerapia, elektroterapia, czy masaże lecznicze.
Po zdjęciu opatrunku gipsowego należy udać się do specjalisty fizjoterapii aby wprowadzić techniki manualne i dodatkowe ćwiczenia do wykonania samodzielnie w domu. Szczególnie
polecaną metodą jest samodzielne uruchamianie stawów nogi przy użyciu ciepła np. podczas gorących kąpieli. Podczas chodzenia o kulach noga nie powinna wisieć w powietrzu, kończyna powinna być stopniowo obciążana. Taka praca pozwala na szybsze doprowadzenie nogi do pełnej funkcjonalności.
Odszkodowanie za złamaną nogę
Niestety na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Po pierwsze należy ustalić kto i z jakiego tytułu ma nam wypłacić odszkodowanie. W przypadku polis NW, grupowej czy na życie wysokość świadczenia wynika z rodzaju polisy i zapisów OWU. W przypadku roszczeń dotyczących zadośćuczynienia nie ma prostego przelicznika i wycenę taką sądy przekazują biegłym, w tym przypadku ortopedom. Im uszczerbek będzie wyższy, a uraz będzie miał charakter trwały tym wyższe zadośćuczynienie zostanie przyznane.
Nie sposób zatem określić jakiej kwoty można się od ubezpieczyciela domagać. Generalnie zakres ten mieści się w przedziale od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy złotych.