Co to są elektrowstrząsy i czy mogą pomóc w leczeniu depresji?

Dla większej części społeczeństwa elektrowstrząsy są kontrowersyjne i przerażające. Zwykle kojarzone są z filmem “lot nad kukułczym gniazdem” oraz niekontrolowanymi napadami drgawek, szczękościskiem, a nawet łamaniem kości. Jednak w rzeczywistości elektrowstrząsy tak nie wyglądają. Czym są elektrowstrząsy? Kiedy są wskazane?

Co to są elektrowstrząsy?

Elektrowstrząsy (EW) są jedną z najskuteczniejszych i najbezpieczniejszych metod leczenia w psychiatrii. Polegają one na wywołaniu napadu drgawkowego u znieczulonego i zwiotczonego pacjenta. Leki zwiotczające powodują relaksację mięśni. Dzięki nim pacjent poddany elektrowstrząsom nie “rzuca się” po stole zabiegowym, gdyż mięśnie są w stanie rozluźnienia. Terapia ta wykorzystuje krótkotrwałe impulsy prądu. Samo wyładowanie prądu trwa kilka sekund. Terapia elektrowstrząsowa wykonywana jest w seriach po 8-12 zabiegów. Aż 75% pacjentów nie wykazuje żadnych powikłań po zabiegach, a 25% prezentuje łagodne działania niepożądane- ból głowy, łagodne bóle mięśniowe, czy krótkotrwałe zaburzenia pamięci.

Czy wiesz że: lekarz Klemens Maleszewski był pionierem terapii elektrowstrząsowej w Polsce?

Elektrowstrząsy wykorzystywane są głównie do leczenia depresji. Mogą być również stosowane w przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej oraz w lekoopornych maniach. Dodatkowo elektrowstrząsy wykonywane są u pacjentów z katatonią psychotyczną, psychozą schizofreniczną i zaburzeniami schizoafektywnymi. Nie wykorzystujemy tej terapii w leczeniu otępień, uzależnień, zaburzeń lękowych, zaburzeń snu, dysfunkcji seksualnych oraz zaburzeń osobowości.

Jak wygląda zabieg elektrowstrząsów?

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Zabieg wykonywany jest w specjalistycznej sali do elektrowstrząsów, znajdującej się najczęściej w szpitalu. Do wykonania zabiegu potrzebny jest psychiatra, który wykona wyładowanie, anestezjolog, który znieczuli i zwiotczy pacjenta oraz pielęgniarka, która przygotuje pacjenta do zabiegu. Pacjent po położeniu się na stole zabiegowym, zakładany ma wenflon potrzebny do podawania leków, elektrody EKG do monitorowania pracy serca oraz specjalistyczne elektrody do monitorowania czynności mózgu. Następnie anestezjolog podaje dożylnie leki znieczulające i zwiotczające mięśnie. W tym momencie pacjent wentylowany jest mechanicznie czystym tlenem. Nie ma konieczności intubacji (założenie rurki intubacyjnej do krtani pacjenta, celem udrożnienia dróg oddechowych). Rurkę wprowadza się najczęściej przez usta pacjenta, gdyż jest to krótkotrwały zabieg. Często wykorzystywana jest rurka ustno-gardłowa do udrożnienia dróg oddechowych. Jest ona łatwiejsza w użyciu i przy tak krótkim znieczuleniu jest idealnym rozwiązaniem. Zabezpiecza się również zęby i język, bandażem albo specjalnym przyrządem, aby nie doszło do ich uszkodzenia. Następnie lekarz rozpoczyna wyładowanie, które trwa kilka sekund. Jest ono możliwe dzięki specjalnym elektrodom, które są przyklejane do skroni albo czoła. Ułożenie dwuskroniowe, dwuczołowe albo jednostronne jest zależne od stanu pacjenta i efektu jaki chcemy osiągnąć. Częściej wykorzystywane jest ustawienie elektrod z dwóch stron. Po wyładowaniu, pacjent wentylowany jest do momentu wybudzenia. Po odzyskaniu przytomności, zwykle wybudzanie trwa kilka minut, pacjent przenoszony jest na salę pozabiegową, gdzie obserwowany jest 30-45 minut. Obserwacja polega na monitorowaniu pracy serca oraz obserwacji wizualnej pacjenta. Pacjent nie pamięta zabiegu ani nie odczuwa bólu. Efekty w poprawie zdrowia pacjenta można zaobserwować już po pierwszym zabiegu.

Jak przygotować się do elektrowstrząsów?

Aby lekarz psychiatra zakwalifikował do terapii elektrowstrząsowej musi wykonać szereg badań. Najczęściej jest to EKG, badanie czynnościowe mózgu – EEG, badanie laboratoryjne krwi oraz dokładny wywiad lekarski i ocena uzębienia pacjenta. Pacjent powinien być do zabiegu na czczo. Konieczna jest również jego świadoma zgoda. Bezpośrednio przed znieczuleniem pacjent również nie powinien palić. Ważne jest, aby lekarz wytłumaczył cel oraz przebieg terapii. Pomocne są filmy informacyjne dla pacjentów oraz ulotki. Lekarz również poinstruuje, które leki pacjent powinien odstawić przed zabiegiem, a które nie mają wpływu na terapię.

Elektrowstrząsy w depresji

Depresja to powszechna choroba psychiatryczna, która może dotknąć każdego z nas. Nie jest oznaką słabości. Jej podstawową formą leczenia są leki antydepresyjne. W opornej na leczenie farmakologiczne depresji pomocne są elektrowstrząsy. Elektrowstrząsy mogą być również stosowane jako pierwszy rzut leczenia depresji jeżeli we wcześniejszych epizodach depresji leki nie były skuteczne. W sytuacjach ostrych i nagłych, takich jak na przykład próby samobójcze, skuteczność elektrowstrząsów sięga nawet 80%. Szybkie efekty terapeutyczne pozwalają uniknąć samobójstw. Elektrowstrząsy mogą być również terapią pierwszego rzutu u osób starszych, u osób, które źle tolerują leki oraz u ciężarnych i kobiet w połogu.

Przeciwwskazania do elektrowstrząsów

Kwalifikując do elektrowstrząsów lekarz powinien bardzo szczegółowo zapoznać się z historią choroby pacjenta. Pomimo tego, że elektrowstrząsy są bezpieczne, to nie mogą być wykonywane u każdego pacjenta. Przeciwwskazaniami do tej terapii jest:

  • zawał serca w ciągu ostatnich 3 miesięcy,
  • tętniak aorty,
  • ciężkie wady zastawkowe serca,
  • udar mózgu w ciągu ostatnich 4 tygodni,
  • nowotwór wewnątrzczaszkowy,
  • niewyrównana niewydolność serca,
  • niewyrównana cukrzycę,
  • ciężkie choroby płuc,
  • niestabilna dusznica bolesna.

Warto również pamiętać, że wymagana do wykonania elektrowstrząsów jest świadoma zgoda pacjenta.

Zapamiętaj: Elektrowstrząsy to bezpieczna i bardzo skuteczna metoda leczenia depresji.

Pierwsze próby używania prądu do leczenia chorób psychiatrycznych sięgają 1861 roku. Kiedyś przerażające i bolesne, dziś bezpieczne i skuteczne. Pomimo dużej skuteczności i bezpieczeństwa, elektrowstrząsy nadal nie są używane tak często jak być powinny. Oby złe skojarzenia i stereotypy, nie powodowały rezygnacji z tej metody.

2 komentarze do “Co to są elektrowstrząsy i czy mogą pomóc w leczeniu depresji?

  1. Byłem 48 dni w szpitalu P. Na samym wstępie zapowiedziałem lekarzom że nie chce być leczony elektrowstrząsami, bo jestem informatykiem i zapomnienie pewnych informacji może mnie kosztować trudności w pracy. Za to znajomy z łózka szpitalnego po elektrowstrząsach zapomniał że mu zmarła Mama, czyli z tymi zabiegami jest coś nie tak.
    A jak działa się elektrycznością na nośnik pamięci, to dokonuje się zapisu, czego? Czy kasowania, czego? (Czy może dokonuje się odczytu pewnych informacji ;-).)

  2. Jaka jest cena jednego zabiegu, serii, całego leczenia. Nie mogę znaleźć tej info w sieci, a pacjenci opowiadają kosmiczne kwoty. Czy to czasami nie jest wyciąganie pieniędzy od ubezpieczalni, czyli z kieszeni ubezpieczających się, poddają mnie dużej wątpliwości zasadność takiego leczenia, to jest jak kasowanie pamięci pacjenta że chciał skończyć z sob. Bo lekarze nie umieją tego celu osiągnąć farmakologicznie, czy przez psychoterapię.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *