Decyzja o rozwodzie jest zawsze trudna i wywołuje wiele emocji. Sprawa komplikuje się, jeśli małżonkowie mają dzieci. Trzeba nie tylko ustalić wszelkie szczegóły związane z opieką nad nimi, ale też przygotować je do rozwodu i życiu po nim. Dla rodziców jest to duże wyzwanie. Z kolei dla dzieci ogromne przeżycie. Choć rozwody przebiegają w różny sposób, często spokojny i pokojowy, zawsze są dla dzieci trudnym doświadczeniem.
Jak wygląda rozwód gdy są dzieci?
Rozwód jest zdecydowanie trudniejszy, kiedy są dzieci, zarówno na płaszczyźnie prawnej, jak i psychologicznej. Małżonkowie nie tylko muszą wnieść o rozwód i podział majątku. Są oni zobowiązani także do ustalenia takich kwestii jak płacenie alimentów oraz ich wysokość, sprawowanie opieki rodzicielskiej, zamieszkanie dzieci, sposób spędzania ich wakacji i świąt, a także kontakt z drugim rodzicem. Choć dwie osoby decydują się zakończyć związek, zawsze będą rodzicami, którzy powinni ustalać szczegóły związane z wychowaniem dziecka. Na ich barkach spoczywa duża odpowiedzialność. Choć czują oni wiele negatywnych emocji w związku z rozwodem, jak np. rozczarowanie czy złość, muszą mieć na uwadze również emocje dziecka. Ważne jest to, aby opiekunowie przygotowali dzieci do rozwodu, a także pomogli im przejść przez ten okres.
Kiedy rozwód rodziców jest lepszy dla dziecka?
Choć rozwód to trudne doświadczenie dla każdego dziecka, często bywa lepszym rozwiązaniem. Dzieci potrafią wyczuwać emocje rodziców i widzą, kiedy nie są oni szczęśliwi. Nierzadko są one świadkami kłótni czy tzw. cichych dni, które wywołują w nich lęk i zagubienie. Tak naprawdę dla dziecka najgorszy jest nie sam rozwód, a konflikt rodziców i ich walka ze sobą. Zdarza się, że rodzice decydują się pozostać razem „dla dobra dziecka”. Jest to jednak rodzaj poświęcenia, który stanowi dla pociechy ogromny ciężar. Może czuć się ona winna, że dwie osoby cierpią właśnie z jej powodu. Jeśli więc rodzice nie widzą szans na uzdrowienie swojego związku, rozwód jest najlepszym rozwiązaniem.
Zapamiętaj: Wychowywanie dziecka po rozwodzie bez krzywy dla niego jest dużym wyzwaniem. Wymaga to dojrzałości oraz współpracy z byłym współmałżonkiem.
Czasem rozwód jest dla dziecka rodzajem ocalenia. Mowa o związkach małżeńskich, w których jeden z partnerów stosuje przemoc domową. Nie ważne, czy dotyka ona bezpośrednio dziecka, czy nie. Już sama obserwacja, że jeden z rodziców znęca się nad drugim, jest traumatycznym przeżyciem. Dziecko doświadcza ogromnego lęku nie tylko o siebie, ale również o swojego opiekuna. Jednocześnie przyswaja nieprawidłowe wzorce rodzinne, może stać się agresywne lub silnie lękowe, a wspomnienia oraz uczucia z najwcześniejszych lat życia z pewnością będą do niego powracać w dorosłości.
Jak rozwód wpływa na dziecko?
Rozwód rodziców jest dla każdego dziecka trudnym przeżyciem. Reakcje pociech są jednak bardzo indywidualne. Zależą one nie tylko od osobowości dziecka, ale również wieku, okolicznościach, przebiegu rozwodu czy postawy samych rodziców. Badania psychologiczne pokazują, że statystycznie z rozwodem lepiej radzą sobie dziewczynki. Skala emocji może zależeć od okresu życia dziecka. Najgorzej z rozwodem radzą sobie przedszkolaki oraz nastolatkowie w wieku 15-14 lat. Z kolei lepiej ten czas przechodzą dzieci w wieku 8-14 lat. Dziecko, którego rodzice się rozwodzą, wkracza w okres żałoby. Musi się ono pogodzić z myślą, że mama i tata nie będą już razem, że zmieni się życie ich rodziny, że nie będzie miało swobodnego dostępu do obu opiekunów. Zaakceptowanie zmian wymaga czasu. Jest to dynamiczny proces, w którym pojawiają się różne emocje i zachowania. Dziecko może początkowo zaprzeczać sytuacji albo starać się rodziców pojednać. Kiedy dotrze do niego, że rozwód jest nieodwołalny, może ono reagować złością lub depresją. Przeżycie tych wszystkich emocji prowadzi w końcu do pogodzenia się z sytuacją.
Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie?
Rozmowę z dzieckiem na temat rozwodu trzeba przeprowadzić z uwzględnieniem jego wieku oraz zdolności rozumienia sytuacji. Powinna ona odbyć się w bezpiecznym dla dziecka miejscu, w przestrzeni, w której może ono wyrazić swoje emocje. Najlepiej jeśli w rozmowie uczestniczy dwoje rodziców. Niezależnie od wieku dziecka, powinni oni mówić wprost. Bardzo ważne jest to, aby porozmawiać o tym, co czuje dziecko w związku z zaistniałą sytuacją, nazwać jego emocje i wyrazić dla nich zrozumienie. Należy także zaznaczyć, że rozwód dotyczy relacji małżeńskiej, a nie rodzicielskiej. To ważne, aby dziecko wiedziało, że ma dwójkę kochających i troszczących się o niego rodziców.
Czy wiesz że: dzieci, które doświadczyły rozwodu, częściej rozwodzą się w życiu dorosłym?
Kliniczny psycholog Anna Gold Buscho zwraca uwagę na to, że już od dzieciństwa szukamy znaczenia naszych doświadczeń i budujemy dla nich określoną narrację. Również dla rozwodu rodziców. Zdarza się, że młodsze dzieci czują się winne rozwodowi, z kolei starsze dzieci mogą oskarżać jednego z opiekunów o rozpad rodziny. Ich narracja o rozwodzie jest kształtowana przez trzy czynniki:
- Sposób przekazania informacji o rozwodzie oraz wypowiedzi na temat drugiego rodzica.
- Interpretacja przez dziecko sytuacji, które widzi i których doświadcza.
- Okoliczności zewnętrzne oraz straty związane z rozwodem rodziców.
Narracja o rozstaniu rodziców zależny również od wieku dziecka, stopnia rozwoju, stylu przywiązania, temperamentu. Nie na wszystkie te czynniki wpływ mają rodzice. Ważne jednak aby skupiali się oni na tym, jak mogą kształtować sposób rozumienia pociechy o swoim rozstaniu. Choć nie da się uchronić dziecka przed stratami związanymi z rozwodem, można pomóc mu tworzyć zdrową narrację o zaistniałej sytuacji. Sposób przekazania informacji o rozwodzie ma duży wpływ na to, jak dziecko będzie postrzegało w przyszłości rozstanie rodziców.
Wychowywanie dziecka po rozwodzie bez krzywdy dla niego
Wychowywanie dziecka po rozwodzie bez krzywy dla niego jest dużym wyzwaniem. Wymaga to dojrzałości oraz współpracy z byłym współmałżonkiem. Niestety, rozwód często potęguje negatywne emocje byłych partnerów wobec siebie, co ma wpływ na dziecko. Mogą oni na przykład rywalizować o względy dziecka lub próbować zdyskredytować drugiego opiekuna w jego oczach. Bardzo ważne jest, aby rodzice potrafili być ponad swoje negatywne emocje względem eksmałżonka. Jeśli jest to trudne, mogą oni zgłosić się po pomoc do psychologa lub psychoterapeuty. W kryzysowych sytuacjach można również skorzystać z pomocy mediatora.
Rodzice powinni dokładnie przemyśleć, jak będzie wyglądać ich opieka nad dziećmi po rozwodzie. Częstotliwość i zakres kontaktów dziecka z drugim rodzicem muszą być dopasowane do pociechy. Mimo pewnych zasad, jakie opiekunowie ustalają między sobą, warto pozostać elastycznym, podążając przede wszystkim za potrzebami dziecka. Dobrze jest zadbać o życzliwe relacje z byłym mężem lub żoną, otwarcie mówić o sprawach związanych z dzieckiem, dyskutować o tym, co jest dla niego dobre i jak rozwiązywać jego problemy.
Emocje związane z rozwodem z czasem bledną. Byli małżonkowie zaczynają na nowo układać sobie życie. Zawsze jednak będą tworzyć rodzinę. Łączy ich wspólne dziecko, którym muszą się troszczyć. Empatia i odpowiednia komunikacja sprawiają, że proces wychowania dziecka może przebiegać w spokojny i odpowiedni dla niego sposób.