Gwiazdy kina, estrady, sportu i telewizji cieszą się niesamowitą popularnością. Ludzie często są nie tylko zaciekawieni ich osiągnięciami zawodowymi, ale również życiem prywatnym. Bywa, że zainteresowanie ze strony fanów na punkcie słynnej osoby jest jednak zbyt duże, wręcz obsesyjne. Mówi się wówczas o celebrofilii. Czym jest to zaburzenie i jak je leczyć?
Co to jest celebrofilia?
Celebrofilia to zaburzenie, które polega na nałogowym i obsesyjnym zainteresowaniu sławną osobą, jej działalnością i szczegółami z prywatnego życia. Obiekt uwielbienia, to na ogół ktoś znany w świecie filmu, muzyki, telewizji, internetu lub sportu – zawsze jest to osoba publiczna. Celebrofilia może przejawiać się na wiele sposobów, często ma erotyczny charakter.
Czy wiesz że: Celebrity Worship Scale to specjalnie opracowana skala, która pozwala zmierzyć poziom zainteresowania idolem?
Celebrofilia w języku angielskim, określana jest jako Celebrity Worship Syndrome (CWS). To pojęcie pojawiło się w pracach Lynn McCutcheon i jej współpracowników na początku XXI wieku. Uznaje się jednak, że terminu po raz pierwszy dla szerokiej publiczności użył dziennikarz James Chapman, który w gazecie „Daily Mail” prezentował wyniki badań Johna Maltby’ego i jego współpracowników. Skupiały się one na postawach i zachowaniach wynikających z kultu znanych osób i celebrytów. Zaburzenie nie funkcjonuje jako odrębna jednostka diagnostyczna, jest jednak zauważane i analizowane przez specjalistów z zakresu psychiatrii i psychologii klinicznej.
Celebrofilia – objawy
Zainteresowanie osobami ze świata mediów jest normalne i powszechne. Zwłaszcza nastolatkowie utożsamiają się ze słynnymi ludźmi, którzy imponują im talentem, urodą, sposobem życia czy poglądami. Problem zaczyna się, kiedy dana osoba obsesyjnie skupia się na życiu swojego idola. Pociąga to za sobą zachowania, które powinny zacząć niepokoić najbliższe otoczenie. Są nimi:
- obsesyjne zainteresowanie popularną osobą;
- spędzanie znacznej części czasu na wyszukiwanie informacji z nią związanych;
- częste sprawdzanie social media w celu ustalenia, co idol właśnie robi;
- życie prywatne i zawodowe idola jest ulubionym tematem do rozmów;
- mówienie o znanej osobie, jakby była kimś bliskim, a nawet postrzeganie jej w kategorii miłości życia;
- fantazje erotyczne, w których obiektem jest znana osoba, masturbowanie się w trakcie oglądania jej zdjęć, scen filmów, nagrań itd.;
- wydawanie oszczędności na materiały związane z daną osobą;
- uczęszczanie na wszelkie możliwe koncerty, pokazy filmowe, imprezy sportowe, które dotyczą idola lub w miejsca, gdzie może się on pojawić osobiście;
- stalking – poszukiwanie kontaktu z idolem, nagminne wysyłanie mu wiadomości, próby kontaktu, obsesyjne komentowanie zdjęć i postów w social media itd.;
- występowanie urojeń i halucynacji np. przekonanie, że idol kontaktuje się z daną osobą, przekazuje jej wiadomości np. poprzez teksty piosenek;
- prezentowanie uwielbienia, idealizacja idola, bezkrytyczne podejście do jego życia i zachowania.
Wszystkie te objawy powodują, że dana osoba wycofuje się z kontaktów społecznych, pogrążając się w swojej obsesji na punkcie idola.
Celebrofilia – przyczyny
Przyczyny celebrofilii nie są dokładnie znane, choć badania pokazują, że jest ona powiązana z zaburzeniami zdrowia psychicznego, najczęściej z depresją, a także z wysokim poziomem niepokoju oraz stresu. Mówi się również o pewnych tendencjach osobniczych, które przyczyniają się do powstawania celebrofilii. Są nimi:
- skłonność do uciekania w świat fantazji lub w dysocjację (czyli w stan odłączenia od samego siebie lub otaczającej rzeczywistości);
- skłonność do uzależnień;
- skłonność do zachowań przestępczych;
- zaburzony obraz własnego ciała;
- skłonność do zachowań o charakterze nękania (stalking);
- trudność w określeniu własnej tożsamości;
- trudność w określaniu granic między sobą a światem zewnętrznym;
- niskie kompetencje społeczne;
- skłonność do zachowań obsesyjno-kompulsywnych (czyli często i regularnie powtarzanych).
Celebrofilia często występuje u młodych osób, które mierzą się z problemem zmieniającego się obrazu ciała, budują swoją tożsamość, są narażone na stresujące sytuacje społeczne, a także są podatne na uzależnienia. Nie należy również zapominać, że na rozwój celebrofilii wpływ mają social media. Dzięki nim, sławna osoba może w szybki i prosty sposób komunikować się z fanami, zamieszczając zdjęcia, filmy, czy komentarze. Wielu osobom daje to poczucie, że są bliżej swojego idola, co może ich obsesję zwiększać.
Celebrofilia – leczenie
Nie istnieje jeden określony sposób leczenia celebrofilii. Na początku należy skupić się na procesie diagnostycznym, który wskaże na inne współwystępujące problemy lub zaburzenia.
Zapamiętaj: Przyczyny celebrofilii nie są dokładnie znane, choć badania pokazują, że jest ona powiązana z zaburzeniami zdrowia psychicznego, najczęściej z depresją, a także z wysokim poziomem niepokoju oraz stresu.
Przykładowo, jeśli celebrofilia jest powiązana z depresją, wówczas wdrożone zostanie leczenie farmakologiczne i psychoterapeutyczne. W przypadku zaburzeń osobowości główną metodę oddziaływania jest psychoterapia. Dla niektórych osób pomocny okazać może się trening w zakresie kompetencji społecznych. W ustaleniu leczenia kluczowe jest więc dotarcie do przyczyn, na gruncie których pojawiło się uwielbienie do sławnej osoby. Dopiero po ich poznaniu, można określić najlepszy dla danego pacjenta plan działania. Z pewnością w większości przypadków kluczowa będzie psychoterapia, która pozwoli na zrozumienie przyczyn obsesji oraz lepsze radzenie sobie z własnymi uczuciami, kompleksami i problemami.
Zainteresowanie życiem ludzi sławnych i bogatych jest powszechne. Nic dziwnego również w tym, że jedna z tych osób może nas w wyjątkowy sposób zaciekawiać, inspirować, a nawet zachwycać. Zdarza się jednak, że tego typu uczucia względem idola zaczynają przybierać zbyt dużą i zbyt obsesyjną formę. Należy wówczas udać się do specjalisty i zmierzyć się z przyczynami, które doprowadziły do rozwoju celebrofilii.