Szczepienia kojarzą nam się z prewencją przeciwko chorobom zakaźnym. Jednak tak naprawdę uodpornić możemy się także na inne rzeczy np. w przypadku alergików można w podobny sposób odczulić ich na dany alergen np. roztocza czy rośliny pylące. Alergia to plaga naszych czasów i coraz więcej osób poważnie cierpi z jej powodu borykając się z katarem siennym, alergicznym zapaleniem spojówek czy problemami skórnymi. Wtedy z pomocną może przyjść immunoterapia alergenowa.
Co to jest immunoterapia alergenowa?
Immunoterapia alergenowa to powszechnie znane tzw. odczulanie. Jest to jedyne skuteczne znane leczenie przyczynowe. Inne sposoby – takie jak leki doustne przeciwhistaminowe, sterydy donosowe, w maści czy w kroplach do oczu są jedynie leczeniem objawowym, nie usuwają źródła choroby. W trakcie immunoterapii stopniowo podawane są różne dawki alergenu w postaci wstrzyknięcia lub tabletki podjęzykowej, umożliwia to niejako przyzwyczajenie się organizmu do danej substancji i końcowo zredukowania objawów alergii. Szczepionki są popularniejszą formą, gdyż są one częściowo refundowane. Natomiast tabletki oszczędzają czasu, są łatwiejsze do podania dziecku, jednak ze względu na cenę nadal są rzadziej wybierane. Ich skuteczność często obniża konieczność codziennego pilnowania by zażyć lek, pomijanie dawek jest niekorzystne. Terapia alergenowa taka trwa kilka lat i wymaga dobrej współpracy pacjenta zarówno w przypadku iniekcji jak i tabletek. Zwykle jest to od 3 do 5 lat, w trakcie których pacjent musi w różnych odstępach czasu (początkowo nawet co tydzień, później raz w miesiącu czy kilka razy do roku) pojawiać się w gabinecie na podanie kolejnych dawek, a przerwanie wiąże się z koniecznością rozpoczęcia cyklu od nowa. Przed podaniem szczepionki pacjent każdorazowo jest badany, a po jej zastosowaniu musi odczekać w poradni pod obserwacją – tak by był pod okiem lekarz w przypadku wystąpienia ewentualnych powikłań w tym najgroźniejszego z nich – wstrząsu anafilaktycznego. Wstrząs ten to uogólniona, silna reakcja, w której dochodzi do groźnego spadku ciśnienia, duszności czy obrzęku.
Immunoterapia alergenowa – wskazania
Immunoterapii alergenowej może zostać poddany pacjent z niemalże każdą formą alergii – alergicznym nieżytem nosa, alergicznym zapaleniem spojówek czy astmą alergiczną, pod warunkiem że nie ma do tego innych przeciwwskazań. Ważne jest by precyzyjnie określić co uczula daną osobę i właśnie na to ją odczulać. Do przeciwwskazań w stosowaniu tej terapii należą m.in. choroby autoimmunologiczne, choroby tkanki łącznej, ciężkie choroby układu krążenia czy nowotwory. Nie powinny być jej poddawane też osoby w trakcie infekcji, jednak po jej wyleczeniu można zastosować odczulanie. U osób z bardzo poważnym i ciężkim przebiegiem alergii również należy ostrożnie rozważyć immunoterapię, bowiem są one bardziej narażone na ewentualne powikłanie w postaci wstrząsu. Każdy przypadek jednak powinien być rozważony indywidualnie i zakwalifikowany przez specjalistę z dziedziny alergologii. Wskazaniami do zastosowania tej terapii jest wystąpienie objawów uczulenia, stwierdzenie konkretnego alergenu dla danego pacjenta w badaniach oraz wykazania związku przyczynowego, gdy po narażeniu na daną substancję dochodzi do eskalacji symptomów alergii. Możemy pacjenta odczulać tak naprawdę na większość powszechnie uczulających alergenów – pyłki (np. brzoza, tymotka, olcha, leszczyna), jady owadów (osa, pszczoła), roztocza, grzyby pleśniowe, sierść kota czy psa. Istnieją eksperymentalne badania dotyczące odczulania na pokarmy, jednak nie jest to obecnie jeszcze wystarczająco popularne. Gdy jednak podejmowane są takie próby wykonuje się je w formie odczulania podjęzykowego lub najczęściej – podając maleńkie dawki pokarmu, nie ma w Polsce dostępnych szczepionek w formie zastrzyków, które pomagają w leczeniu alergii pokarmowych.
Zapamiętaj: Immunoterapia jest tylko częściowo refundowana jeżeli mowa o iniekcjach. Niestety terapia w postaci tabletek podjęzykowych musi być całkowicie opłacona przez pacjenta.
Immunoterapia alergenowa – skuteczność
Immunoterapia alergenowa jest bardzo skuteczną metodą, która może pomóc wielu chorym zwłaszcza cierpiącym na astmę czy atopowe zapalenie skóry. Pierwsze skutki widzimy już w trakcie terapii, jednak jej ostateczny efekt dostrzegalny jest po całym cyklu. Co więcej zauważono, że osoby odczulone na jedną rzecz, rzadziej zapadają na inne, kolejne alergie. Skuteczność różni się także w zależności od tego na co odczulamy pacjenta – największą ma w przypadku alergii na jad owadów (widoczna poprawa u 80-90%), mniejszą w przypadku pyłków roślin czy roztocza, jednak we wszystkich przypadkach jest to metoda o udokumentowanym, wysokim wskaźniku poprawy u pacjentów. W astmie ponad połowa pacjentów uzyskuje satysfakcjonującą poprawę. Obniżenie skuteczności może powodować stałe narażanie się pacjenta na alergen (np. mieszkanie z kotem w trakcie immunoterapii na jego sierść), nieregularne stosowanie kolejnych dawek lub zbyt wczesne przerwanie terapii. Odczulanie jest także mniej pomocne u osób z wieloma różnymi uczuleniami. Lepsze efekty widzimy też u młodzieży, aniżeli u osób starszych.
Immunoterapia alergenowa – cena
Immunoterapia jest tylko częściowo refundowana jeżeli mowa o iniekcjach. Niestety terapia w postaci tabletek podjęzykowych musi być całkowicie opłacona przez pacjenta. Koszty takich terapii różnią się, bowiem mamy do czynienia z różnymi alergenami, różnymi producentami, a także odmiennymi cyklami podawania leku – wtedy odpowiednio mamy więcej lub mniej dawek za które trzeba zapłacić. Ceny szczepionek wahają się zwykle od kilku do nawet 300 zł za jedną dawkę, wyższe kwoty dotyczą tabletek podjęzykowych (zwykle od kilkudziesięciu do kilkuset złotych za miesięczną kurację) jednak ciężko jednoznacznie określić cenę takiej terapii, jest bowiem w jej stosowaniu niezwykle wiele zmiennych. Tę kwestię warto przedyskutować z lekarzem przed rozpoczęciem leczenia – musimy być gotowi na stałe, regularne opłacenie terapii przez kilka lat, a jej przerwanie sprawia, że dotychczasowe wysiłki idą na marne, dlatego tak ważne jest rozsądne kwalifikowanie chorych do danego leczenia.
Dla kogo immunoterapia alergenowa?
Decyzję o odczulaniu podejmuje lekarz alergolog po dokładnym zbadaniu pacjenta. Konieczne jest też precyzyjne określenie co uczula daną osobę, bowiem ta terapia działa na konkretny alergen – osoba uczulona na pyłki brzozy odczulana jest właśnie na nie, nie jest to leczenie skuteczne na wszystkie alergie dotyczące danego pacjenta. Odczulanie możemy rozpocząć już od piątego roku życia, jeśli choroba ta dotyczy małych dzieci. Ne istnieje górna granica wieku, jednak u osób starszych często mamy do czynienia z towarzyszącymi innymi chorobami, które mogą być przeciwwskazaniem do immunoterapii.
Czy wiesz że: immunoterapia działa nie tylko na dany alergen, ale moduluje układ odpornościowy i może zmieniać w organizmie mechanizmy odpowiedzialne za powstawanie reakcji alergicznej?
Alergie są bardzo nieprzyjemną, choć często wydają się błahą chorobą. Nie powinny jednak być bagatelizowane, bowiem znacznie obniżają komfort życia oraz mogą prowadzić do poważnych powikłań – niekontrolowanego ataku astmy cz wstrząsu. Immunoterapia jest w tym przypadku metodą polecaną wielu osobą, wysoce skuteczna, bezpieczna, z rzadko występującymi powikłaniami, może pomóc wielu pacjentom. Jej stosowanie bywa jednak trudne, wymaga współpracy lekarza z pacjentem, regularności i przestrzegania ściśle zasad prowadzenia terapii. Jednak u osób z alergią zdaje się być to małym wyrzeczeniem – regularne wizyty i przyjmowanie leków w zamian za skuteczne wyleczenie choroby.