Co to jest histamina i jaka jest jej rola w organizmie?

Popularnym terminem stała się ostatnio znana już od dawna histamina. Pojawia się ona często w doniesieniach z dziedzin alergologii, ale nie tylko. Jest ona cząsteczką, która występuje w prawidłowo funkcjonującym organizmie, problemy zaczynają się dopiero, gdy nagle pojawia się jej nadmiar lub jej nietolerancja w spożywanych pokarmach.

Co to jest histamina?

Histamina jest to związek chemiczny z grupy tak zwanych amin, który występuje u każdego człowieka. Odpowiada ona za powstawanie reakcji alergicznych, ale także za procesy fizjologiczne np. wydzielanie soków żołądkowych, a także przyspiesza perystaltykę jelit. Zmiany jej stężenia w mózgu pomagają regulować rytm dobowy. Jest wydzielana przez specyficzne komórki – bazofile oraz mastocyty w reakcjach zapalnych. Jej prawidłowe stężenie powinno wynosić 1ng/ml.

Histamina – objawy nadmiaru

Newsletter Medovita - przydatne informacje, dostęp do nowych e-booków przed premierą.
Zapisuję się

Nadmiar histaminy w organizmie może brać się z jej zwiększonej produkcji, zbyt dużego przyjmowania jej w pokarmach lub obniżonego metabolizmu usuwania jej. To ostatnie może być spowodowane niedoborem enzymu DAO (oksydazy diaminowej), które ma podłoże genetyczne lub może być wywołane np. niektórymi lekami.

Zapamiętaj: Histamina jest to związek chemiczny z grupy tak zwanych amin, który występuje u każdego człowieka.

Spożycie od 50-75mg histaminy w produktach, może już spowodować niewydolność tychże procesów metabolicznych. Objawy nadmiaru histaminy to w pierwszej kolejności alergie – zarówno katar sienny, astma, alergiczne zapalenie spojówek, duszność, czy też zmiany skórne. Także alergie pokarmowe objawiające się bólami brzucha, biegunką, czy wymiotami mogą mieć swoją przyczynę w nadmiarze histaminy. Najcięższą dolegliwością z tego zakresu jest wstrząs anafilaktyczny w przebiegu, którego dochodzi do puchnięcia, pokrzywki, świądu i problemów z oddychaniem. Inne objawy nadmiaru histaminy to: bóle kostno-stawowe oraz mięśniowe, niedociśnienie, nadciśnienie, arytmie, bóle i zawroty głowy.

Badanie poziomu histaminy

Istnieje kilka badań poziomu histaminy. Jednym z badań jest tak zwany bazofilowy test uwalniania histaminy, w którym izoluje się komórki zawierające histaminę, by po szeregu procesów uzyskać liczbowo jej stężenie, które koreluje ze stopniem nasilenia alergii. Używany jest on zwłaszcza w diagnostyce alergii na jad owadów i lateks. Innym jest tak zwana metoda ELISA. Metoda ta wykorzystywana jest w diagnostyce bardzo wielu chorób, nie tylko badania histaminy. Polega ona na wykrywaniu swoistych przeciwciał i oznaczeniu ich ilości poprzez skomplikowane reakcje przeciwciał z odpowiadającym mu enzymem. Po takim połączeniu możliwe jest wybarwienie cząsteczek i niejako zliczanie ich. Możliwe jest też zbadanie stężenia metabolitu histaminy wydalanego z moczem, do tego jednak potrzebna jest dobowa zbiórka moczu pacjenta, co sprawia, że jest to najmniej wygodna z metod.

Histamina – występowanie w produktach

Histamina naturalnie występuje w wielu produktach spożywczych, w niektórych osiągając zdecydowanie wyższe stężenia. Inne zaś naturalnie powodują uwalnianie większej ilości histaminy już obecnej w organizmie. Te pierwsze to m.in.:

  • przetwory rybne – tutaj histamina powstaje w wyniku procesów technologicznych produkcji żywności;
  • sery – zwłaszcza poddawane procesom fermentacji i dojrzewania;
  • pomidory;
  • kiełbasa;
  • salami;
  • szpinak;
  • banan;
  • kapusta;
  • bakłażan.

Drugie natomiast to:

  • kakao i czekolada;
  • białko jaj;
  • mięso – wieprzowina
  • skorupiaki;
  • ananas;
  • szpinak;
  • banan;
  • kapusta;
  • bakłażan.

Część produktów działa w obu mechanizmach. Jest to np. alkohol (szczególnie dużo histaminy zawiera czerwone wino) czy truskawki. Skutkuje to w obu przypadkach podniesieniem poziomu histaminy w organizmie i może wywołać wspomniane objawy.

Histamina, a zdrowie psychiczne

Histamina w aspekcie psychologicznym i psychiatrycznym przede wszystkim wpływa na nasz sen. Reguluje ona wraz z wieloma innymi substancjami np. melatoniną cykl dobowy, zasypianie, uczucie zmęczenia i senności. Jej wahania czy zaburzenia wydzielania mogą zaburzać ten proces, a należy pamiętać, że higiena snu to jeden z podstawowych elementów utrzymywania zdrowia psychicznego, zmniejszania stresu, a także zmian fizjologicznych i hormonalnych.

Czy wiesz że: histamina jest wykorzystywana w diagnostyce alergii? Podczas testów skórnych wykonuje się z jej użyciem tak zwaną próbę dodatnią, by uzyskać porównanie, jak człowiek reaguje na naturalny “uczulacz”, którym jest histamina, a inne alergeny. Zatem podczas testów zawsze powinien pojawić się co najmniej jeden bąbel - w miejscu próby z histaminą.

Nieprawidłowości na tym polu mogą powodować wzrost stresu i nerwowość. Część działania na receptory histaminowe wykorzystywana jest zarówno w lekach przeciwdepresyjnych, jak i przeciwpsychotycznych, w obu przypadkach wykorzystywany jest raczej aspekt sedacji pacjenta np. w depresji, gdy towarzyszy jej bezsenność. W niektórych badaniach wykazano również wzrost poziomu histaminy w mózgu w chorobach, takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona, udar niedokrwienny czy schizofrenia. Spadek natomiast towarzyszy drgawkom. Istnieją też dowody na wpływ histaminy na odczuwanie bólu. Jednak sprawdzanie jej poziomu nie jest elementem diagnostyki w tych przypadłościach, nie wykorzystuje się tu również leków działające poprzez jej receptory.

Leczenie nadmiaru histaminy

Pierwszym rzutem leczenia są oczywiście tak zwane leki przeciwhistaminowe działające na receptor H1, które blokują go i hamują reakcje alergiczne. Działają one jednak często również na podobne receptory w ośrodkowym układzie nerwowym, co czasem prowadzi do zawrotów głowy, senność, czy zwiększony apetyt. Te skutki uboczne możemy zauważyć w lekach starszej generacji np. klemastynie, czy hydroksyzynie. Leki II i III generacji zwykle nie wywołują tych działań niepożądanych dlatego są obecnie najczęściej wybierane. Są to leki takie jak np. loratadyna, cetyryzna (2 generacja) lub bilastyna, rupatadyna (3 generacja). Leki, które również działają na receptory histaminowe typu H2, wykorzystywane są w leczeniu choroby wrzodowej. Obecnie jednak w pierwszej kolejności wybiera się inne – inhibitory pompy protonowej, jednak blokery H2 nadal pozostają opcją w leczeniu tego typu dolegliwości.

Badania nad histaminą trwają. Nadal jest to nie do końca odkryta i poznana substancja, która oddziałuje na wiele aspektów naszego życia – sen, trawienie, funkcjonowanie neuropsychologiczne. Daje to pole do popisu dla wielu badaczy, tym bardziej w erze piorunującego wzrostu ilości chorób alergicznych. Ponieważ coraz więcej osób boryka się z tego typu dolegliwościami jest to szczególnie ważny obszar poszukiwań w medycynie.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *