Atopowe zapalenie skóry to choroba alergiczna, na którą chorują głównie dzieci. Związane z nią są różne zmiany skórne, ale i silny świąd, przez który niejedno dziecko doświadcza nawet problemów ze snem. Szczęśliwie istnieją sposoby na łagodzenie objawów atopowego zapalenia skóry – wyróżnia się wśród nich m.in. metody naturalne, czasami korzystne jest również wprowadzenie pewnych ograniczeń w diecie dziecka z tą chorobą.
Atopowe zapalenie skóry (AZS)
Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) zaliczane jest do schorzeń alergicznych. Na tę jednostkę zapadają nawet najmłodsze dzieci – do większości zachorowań na atopowe zapalenie skóry dochodzi jeszcze przed ukończeniem przez dziecko pierwszego roku życia [1]. Częstość występowania AZS jest stosunkowo duża – na całym świecie choroba ta występuje bowiem u nawet 15 do 30% dzieci [2].
Różne są obecnie poglądy dotyczące przyczyn atopowego zapalenia skóry u dzieci. Potencjalnie wpływ na występowanie schorzenia mają odziedziczone geny – okazuje się bowiem, że AZS częściej występuje u tych dzieci, których rodzice sami borykają się z jakimiś chorobami o podłożu alergicznym (takimi jak na przykład astma czy katar sienny). W rozwoju jednostki prawdopodobnie odgrywają rolę również różnego rodzaju uwarunkowania środowiskowe – taka hipoteza wzięła się stąd, że na AZS cierpią częściej dzieci mieszkające w dużych miastach niż te, które wychowują się na wsi.
Czy wiesz że: atopowe zapalenie skóry diagnozuje się u 20% dzieci w Polsce?
Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci
Dolegliwości związane z atopowym zapaleniem skóry bywają bardzo różnorodne – ogólnie wymienić można nawet kilkanaście objawów tego schorzenia. U dzieci z atopowym zapaleniem skóry pojawiać się mogą przede wszystkim takie zmiany, jak:
- wypryski,
- grudki,
- rumienie.
Wymienione zmiany pojawiają się w typowych lokalizacjach, to znaczy na twarzy, czole czy na dalszych częściach kończyn dziecka. Zmiany skórne w przebiegu atopowego zapalenia skóry umiejscawiać się mogą również w obrębie zgięć stawowych – w okolicy łokci, nadgarstków czy pod kolanami. Z chorobą tą związane bywają także:
- wyjątkowa suchość skóry,
- bladość twarzy,
- zapalenia spojówek,
- zapalenie czerwieni wargowej ust,
- tzw. biały dermografizm (objaw ten polega na tym, że u dziecka z AZS po delikatnym zadrapaniu skóry, zamiast dochodzić do jej zaczerwienienia w danym miejscu, dochodzi do zblednięcia skóry).
Charakterystycznym, a jednocześnie bardzo uciążliwym objawem atopowego zapalenia skóry u dzieci jest znaczny świąd skóry. Swędzenie w tym przypadku może być tak silne, że dochodzić może do znacznego rozdrażnienia dziecka czy do tego, że nie będzie ono mogło w nocy spać. Świąd skóry jest niebezpieczny z tego względu, że zmiana skórna, którą dziecko drapie, cechuje się zwiększonym ryzykiem nadkażenia czy to przez wirusy, czy to przez bakterie.
Leczenie naturalne atopowego zapalenia skóry u dzieci
W leczeniu najcięższych postaci atopowego zapalenia skóry u dzieci stosowane są preparaty o działaniu przeciwzapalnym oraz modyfikującym czynność układu odpornościowego. Do pierwszych z wymienionych zaliczane są leki z grupy glikokortykosteroidów (GKS). Lekarze dobierają jednak te preparaty szczególnie ostrożnie i bardzo indywidualnie, co wynika z tego, że poszczególne GKS różnią się od siebie zarówno pod względem siły działania, jak i tendencją do wywoływania różnych skutków ubocznych. Oprócz tych środków, w leczeniu AZS u dzieci wykorzystanie znajdują również preparaty z grupy inhibitorów kalcineuryny – są to leki, które miejscowo modyfikują czynność układu odpornościowego, a także cechują się one działaniem przeciwzapalnym. Czasami – szczególnie w przypadku, gdy świąd skóry jest bardzo nasilony – lekarze zalecają chorym na AZS stosowanie środków przeciwhistaminowych.
Zapamiętaj: Atopowe zapalenie skóry to przewlekła choroba, której najbardziej uporczywym objawem jest świąd.
Nie każdy pacjent z AZS wymaga jednak farmakoterapii – czasami sami rodzice mogą podejmować się działań, dzięki którym stan ich malca ulegnie polepszeniu. W przypadku atopowego zapalenia skóry bardzo istotne jest nawilżanie skóry dziecka. Wykorzystywać można do tego różnego rodzaju preparaty nawilżające (tzw. emolienty), z których część zawiera składniki naturalne, takie jak np. olej kokosowy. Rodzice powinni również uważnie wybierać odzież, którą będzie nosiło dziecko – ubrania z wełny czy ze sztucznych materiałów mogą niekorzystnie wpływać na stan skóry małego chorego.
W naturalnym leczeniu atopowego zapalenia skóry ważne jest również to, w jaki sposób rodzice dbają o higienę swojej pociechy. Istotne są chociażby kąpiele – zbyt długie mogą bowiem prowadzić do przesuszenia skóry. Dodatkowo zwracać należy uwagę na to, z jakich preparatów myjących korzysta dziecko – najkorzystniejsze są takie środki, które nie zawierają drażniących barwników czy substancji zapachowych.
Kolejną metodą naturalnego leczenia atopowego zapalenia skóry jest… zapewnianie dziecku jak największej ilości spokoju. Okazuje się bowiem, że stres może negatywnie wpływać na stan skóry – u niektórych dzieci pod wpływem stresu dochodzi do zaostrzenia przebiegu ich schorzenia i do nasilenia zmian skórnych. Poświęcanie malcowi uwagi oraz dokładanie wszelkich starań, aby czuł się on bezpieczny, również może korzystnie wpływać na stan zdrowia jego skóry.
Dieta przy atopowym zapaleniu skóry u dzieci
Nie wszystkie dzieci z atopowym zapaleniem skóry muszą stosować jakąś specyficzną dietę. Konieczność taka może zachodzić jednak wtedy, kiedy dziecko jest uczulone na jakieś pokarmy. Co prawda alergia na jakiś produkt żywnościowy nie wywołuje atopowego zapalenia skóry, jednakże w razie jej istnienia spożycie czegoś, na co dziecko jest uczulone, może doprowadzić do nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry.
Z wymienionych względów rzeczywiście – czasami dziecko z AZS nie powinno spożywać niektórych pokarmów (np. cytrusów, orzechów ziemnych czy pszenicy – w zależności od tego, na co jest ono uczulone) – jednakże eliminować jakiegokolwiek produkty z diety dziecka należy dopiero po konsultacji z lekarzem. Taka konieczność wynika z tego, że najpierw należy potwierdzić alergię: dokonać tego można np. na drodze skórnych testów punktowych.
Atopowe zapalenie skóry u dzieci z pewnością może rodzić wiele trudności. Pocieszające jest jednak to, że istnieją skuteczne metody leczenia tego schorzenia. Rodziców planujących skorzystać z naturalnych sposobów terapii tej jednostki należy jednak uczulić na to, że i tak ich dziecko powinno zostać ocenione przez specjalistę. Może się bowiem okazać, że stan ich dziecka jest poważny i aby złagodzić jego dolegliwości, konieczne stanie się wdrożenie, bardziej zaawansowanego niż metody naturalne, leczenia atopowego zapalenia skóry. Czasami również – ze względu na drapanie się przez dziecko – dochodzi do zakażeń bakteryjnych skóry, które mogą wymagać leczenia antybiotykami.