Liście babki lancetowatej uznawane były w starożytności za panaceum na wszelkie dolegliwości. Rośnie w wielu miejscach w całej Polsce, przez co jest często uważana za zwykły chwast. Tymczasem jest to cenna roślina lecznicza, którą warto zbierać do domowej apteczki. Dowiedz się, jakie posiada właściwości.
Co to jest babka lancetowata?
Babka lancetowata, rzadziej zwana języczkami polnymi lub psim języczkiem, to roślina zaliczana do gatunku bylin. Występuje na terenie całej Europy, a także w Afryce i Azji. Nie należy do wymagających gatunków i potrafi przystosować się nawet do trudnych warunków klimatycznych i glebowych. W Polsce najłatwiej spotkać ją na polanach, trawnikach, łąkach i pastwiskach. Niestety przez wysokie użycie pestycydów roślinę coraz trudniej zobaczyć w naturalnym środowisku.
Jak wygląda Babka lancetowata?
Roślina ma długie, wąskie, zaostrzone na końcu liście zebrane w przyziemną różyczkę. Pod powierzchnią ziemi znajdują się krótkie kłącza. Kwiatki są drobne, niepozorne, od białych do brunatnoróżowych, zebrane w gęsty, kulisty lub walcowaty kłos. Kwitnie od maja do września, wytwarzając gładkie, błyszczące, czerwonobrunatne nasiona w kształcie czółenek. Osadzone są one po 1–2 w jajowatej torebce.
Babka lancetowata – właściwości
Ekstrakt pozyskiwany z ziela babki lancetowatej jest źródłem wielu aktywnych substancji. Wśród nich wymienić można następujące grupy związków: irydoidy, glikozydy fenyloetanoidowe, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, substancje śluzowe, pektyny i sole mineralne (w tym sole cynku, potasu i kwas krzemowy). Roślina ta jest także źródłem fitosteroli, a także witaminy C. To właśnie te związki są odpowiedzialne za szereg prozdrowotnych właściwości. Za te dotyczące stosowania wewnętrznego odpowiadają głównie irydoidy, do których należy aukubina. Działa ona przeciwbakteryjnie, antywirusowo, antyhepatotoksycznie, przeciwzapalnie, rozkurczowo oraz antystresowo.
Czy wiesz że: babki lancetowatej nie powinno się zbierać nad morzem i w górach ponieważ rosną tam dwa mniej wartościowe gatunki: babka nadmorska i babka górska, które są do siebie bardzo podobne?
W Japonii zostały opatentowane tabletki przeciw stresowi z dodatkiem tej substancji czynnej. Z kolei katalpol (również irydoid) wykazuje działanie moczopędne i rozkurczające. Bardzo cenną cechą babki lancetowatej jej jej działanie wykrztuśne. Z kolei za pożądane właściwości do stosowania zewnętrznego odpowiadają inne związki. Fitosterole takie jak stigmasterol i β-sitosterol wykazując działanie przeciwzapalne, zmniejszają obrzęk i rumień skóry. Substancje śluzowe wykazują funkcję ochronną i przyśpieszają regenerację uszkodzonego naskórka i gojenie się ran. Flawonoidy, garbniki i witamina C są antyoksydantami, które neutralizują wolne rodniki co spowalnia starzenie się komórek. Może mieć to zastosowanie zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne.
Babka lancetowata – zastosowanie
Roślina ta jest stosowana w lecznictwie od wielu lat. Stosowane zewnetrznie liście babki lancetowatej likwidują opuchliznę oraz łagodzą świąd po ukąszeniach owadów. W starożytności sok z babki lancetowatej miał pomagać na ukąszenia skorpionów i węży. Preparaty zawierające sok z babki lancetowatej używane są też do przemywania oczu w zapaleniu spojówek. Również ze względu na swoje przeciwzapalne właściwości jest coraz częstszym składnikiem kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery trądzikowej i łojotokowej oraz preparatów do higieny intymnej. Doskonale przyspiesza też gojenie ran. Jest stosowana w dermatozach, czyli różnych chorobach skóry i czyrakach. Zastosowanie może być również wewnętrzne, jako składnik syropów ziołowych na kaszel, chrypę oraz na dolegliwości pokarmowe takie jak biegunka, wrzody (pomocniczo, gdy nie występuje nadkwaśność) czy stany zapalne gardła i jamy ustnej.
Babka lancetowata na kaszel
Syropy z babki lancetowatej doskonale sprawdzają się w pomocniczym leczeniu objawów zapalenia górnych dróg oddechowych. Rozrzedza ona bowiem gęstą wydzielinę i wspiera oczyszczanie dróg oddechowych. Oprócz tego ma również właściwości łagodzące suchy kaszel, dzięki zawartości śluzów. Jest to przydatne u palaczy oraz na gardło zdarte w czasie wykonywania pracy, w której głównym narzędziem jest głos. Jej właściwości docenią więc nauczyciele, wykładowcy i piosenkarze.
Przepis na wykrztuśny syrop wygląda następująco:
- 100 gram świeżych liści babki lancetowatej rozdrabniamy na drobne części;
- Zalewamy 100 ml wody, a następnie miksujemy;
- Całość przecedzamy dokładnie przez gazę;
- Do otrzymanego roztworu dodajemy 100 gram cukru i zagotowujemy;
- Uzyskany syrop przelewamy do słoików (najlepiej wieczkiem do dołu – zawekowany posłuży nam dłużej) i przechowujemy w lodówce. Należy go zużyć w ciągu kilku miesięcy, maksymalnie roku.
Jako preparat wykrztuśny stosujemy kilka razy dziennie po 1 łyżeczce. Pamiętajmy, aby ostatnią porcję przyjąć co najmniej 4 godziny przed zaśnięciem!
Babka lancetowata w ciąży
Czy babkę lancetowatą można stosować w ciąży? Niestety jest to pytanie bez jednoznacznej odpowiedzi. Aktualnie nie jest zalecana ani kobietom w ciąży ani tym karmiącym piersią. Powodem jest brak badań naukowych z udziałem ciężarnych, które potwierdzałyby jej bezpieczeństwo. Lepiej więc unikać jej stosowania w tym specyficznym okresie zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie.
Zapamiętaj: Babka lancetowata, rzadziej zwana języczkami polnymi lub psim języczkiem, to roślina zaliczana do gatunku bylin. Występuje na terenie całej Europy, a także w Afryce i Azji.
Babka lancetowata na żylaki
Okazuje się, że babka lancetowata może również wspomagać walkę z żylakami. Wzmacnia ona naczynia krwionośne, poprawia krążenie krwi a także wykazuje silne działanie przeciwzapalne. Może być stosowana w formie okładów, kompresów, ale także w specjalnych maściach, które mają ją w składzie. Taką papkę możemy bez większego trudu przygotować samodzielnie w domu. Do jej przyrządzenia wystarczy zmielić kilkanaście liści rośliny w maszynce a następnie dodać około 100 ml miodu oraz odrobinę wody. Całość można podgrzać na lekkim ogniu lub wymieszać ręcznie, aż do uzyskania konsystencji typowej dla maści. Babka lancetowata na żylaki może być stosowana także w formie zgniecionych liści rośliny zwilżonych wodą. W tej formie należy nanieść kompres na miejsca zmienione chorobowo.
Babka lancetowata – przeciwwskazania
Jedynym poważnym przeciwwskazaniem jest alergia lub nadwrażliwość na tę roślinę. Z uwagi na brak badań dotyczących bezpieczeństwa nie należy jej stosować u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią, a także u dzieci poniżej 12. roku życia. W przypadku gdy wystąpią jakiekolwiek działania niepożądane należy skonsultować się z lekarzem. Jeśli babka lancetowata podawana jest w dawkach leczniczych, jej działanie na organizm nie powinno wywoływać żadnych negatywnych skutków. Nie wchodzi ona również w interakcje ze środkami farmaceutycznymi.
Podsumowując, babka lancetowata to bardzo wartościowa roślina. Jest często wykorzystywana pomocniczo w leczeniu kaszlu, zapaleń dróg oddechowych i układu pokarmowego oraz doskonale działa na skórę. Nie wymaga specjalnych zabiegów pielęgnacyjnych, można uprawiać ją we własnym ogródku i samodzielnie przygotowywać z niej półprodukty.