Prawie 60% masy białka całkowitego zawartego w osoczu krwi stanowi albumina, która pełni szereg istotnych funkcji w ludzkim organizmie. O czym może świadczyć niski jej poziom we krwi? Czy warto oznaczać poziom albuminy?
Jak wcześniej wspomniano, albumina to białko o największej masie spośród wszystkich białek zawartych w osoczu krwi. Jego ciągła synteza odbywa się w komórkach wątroby – hepatocytach. Spożycie posiłku, wysokie stężenie hormonów tarczycy (przy nadczynności tarczycy), insulina, kortyzol – to czynniki działające pobudzająco na syntezę albuminy. Jednak najważniejszym czynnikiem regulującym syntezę tego białka jest ciśnienie koloidoosmotyczne (onkotyczne) , które w głównej mierze regulowane jest przez albuminę (prawidłowo ciśnienie onkotyczne w naczyniach krwionośnych jest wyższe od ciśnienia w płynie tkankowym, co zapobiega przenikaniu wody wraz z elektrolitami z krwi do tkanek).
Około 40% całkowitej ilości albuminy wyprodukowanej przez wątrobę wydzielane jest do krwi, a pozostała część trafia do mięśni i skóry oraz stanowi pulę magazynową w wątrobie.
Oprócz utrzymania ciśnienia koloidoosmotycznego najważniejszą funkcją albuminy jest udział w transporcie wielu produktów oraz substratów przemian metabolicznych w organizmie (takich jak kwasy tłuszczowe, aminokwasy, kwasy żółciowe, bilirubina), hormonów, witamin, jonów czy leków.
Albumina odpowiada również za utrzymanie prawidłowego pH krwi w zakresie 7,35–7,45 (funkcja buforowa), działa antyoksydacyjnie oraz pełni funkcję odżywczą.
Albumina – badanie
Ocena stężenia albuminy we krwi ma istotne znaczenie w diagnostyce chorób wątroby i nerek czy w rozpoznaniu przyczyny obrzęków. Pozwala na ocenę niedożywienia organizmu, wyniszczenia w przebiegu ciężkich chorób (jak nowotwory złośliwe) oraz monitorowania ogólnego stanu organizmu w przebiegu długotrwałego leczenia chorób przewlekłych.
Wykrycie obecności albuminy w moczu ma istotne znaczenie przy ocenie nieprawidłowej funkcji nerek.
Albumina we krwi
Badanym materiałem jest surowica krwi uzyskana poprzez pobranie krwi pacjenta będącego na czczo z żyły łokciowej oraz odpowiednie żwirowanie pobranej próbki.
Zakres wartości referencyjnych różni się w zależności od wieku oraz wykorzystanej metody do oznaczenia stężenia albuminy. Przykładowe wartości referencyjne dla dorosłych: 3,1–5,5 g/dl.
Albumina w moczu
Właściwie funkcjonujące nerki uniemożliwiają przedostanie się albuminy do moczu, zatem w prawidłowym moczu obecne są minimalne ilości tego białka. Wszelkie zaburzenia czynności nerek skutkują przenikaniem białek (w tym albuminy) do moczu, stąd zastosowanie oznaczenia albuminy do oceny czynności nerek.
Oznaczenie stężenia albuminy można wykonać zarówno w pierwszej porannej próbce moczu, jak i w dobowej zbiórce moczu.
Stężenie albuminy:
- w próbce moczu porannego: < 20 mg/l,
- w dobowej zbiórce moczu: < 30 mg / 24 h.
Ocena wydalania albuminy z moczem (albuminuria) ma szczególne znaczenie dla pacjentów obarczonych ryzykiem wystąpienia dysfunkcji nerek (nadciśnienie, cukrzyca). Wczesne wykrycie niewielkich ilości tego białka w moczu (jeszcze przed wystąpieniem objawów niewydolności nerek) pozwala na rozpoczęcie leczenia, które przyczyni się zahamowania rozwoju dysfunkcji nerek.
Niedobór albuminy
Stężenie albuminy w surowicy krwi poniżej zakresu wartości referencyjnych może świadczyć o:
- przewlekłej chorobie wątroby (w jej przebiegu dochodzi do obniżenia syntezy albuminy przez komórki wątroby),
- długotrwałym niedożywieniu,
- stanie zapalnym w organizmie (spadek stężenia albuminy w stanach zapalnych – ujemne białko ostrej fazy),
- wyniszczeniu organizmu (np. w przebiegu chorób nowotworowych),
- obrzęku,
- zespole nerczycowym (utrata albuminy z moczem),
- wrodzonej hipoalbuminemii,
- oparzeniu,
- ciąży,
- zaburzeniach w trawieniu/przyswajaniu białka (np. celiakia, choroba Crohna).
Niskie stężenie albuminy w surowicy krwi nie pozwala na jednoznaczne ustalenie przyczyny jej niedoboru. W celu rozpoznania należy oznaczyć szereg parametrów powiązanych z istniejącymi objawami oraz ogólnym stanem klinicznym pacjenta.
Często oznaczenie stężenia albuminy, obok morfologii krwi czy ogólnego badania moczu, ma charakter badania przesiewowego, a jego nieprawidłowy wynik skłania do oznaczenia innych parametrów pozwalających wykryć przyczynę tych zaburzeń.