Temperatura ciała jest jednym z parametrów określających stan naszego zdrowia. Obniżona lub podwyższona może świadczyć o toczącej się w organizmie chorobie. Jednak jaką wartość temperatury powinien wskazywać termometr? Gdzie można dokonać pomiaru? Czy temperatura różni się w zależności od miejsca, w którym jest badana?
Ile wynosi prawidłowa temperatura?
Zazwyczaj uważa się, że 36,6 °C to wzorcowa temperatura ciała. Jednak prawidłowe wartości różnią się od przyjmowanego standardu, zostały one przedstawione w tabeli 1. Warto zaznaczyć, że na temperaturę naszego ciała ma wpływ wiele czynników takich jak: płeć, wiek, rytm okołodobowy, pora pomiaru, cykl menstruacyjny. Ponadto na wartość temperatury organizmu oddziałuje aktywność fizyczna, stres jak również temperatura otoczenia.
Czy wiesz że: termometry zawierające rtęć zostały wycofane z obrotu w krajach Unii Europejskiej w 2009 roku? Ich miejsce w termometrach cieczowych zajął galinstan (stop galu, indu i cyny).
Temperatura w godzinach porannych przyjmuje niższe wartości, niż mierzona w godzinach popołudniowych oraz wieczornych. Badania wskazują również, że temperatura ciała osób starszych jest niższa niż mierzona u osób młodych. O gorączce u niemowląt (dzieci od urodzenia do pierwszego roku życia), jak również u osób dorosłych mówimy, gdy temperatura ich ciała osiąga 38,0 °C. Wartości widziane na termometrze będą też ulegać zmianie w czasie cyklu miesiączkowego kobiety, co może być wykorzystane do kontroli owulacji.
Tabela 1. Temperatura ciała osób dorosłych w zależności od płci i miejsca pomiaru [1].
| Miejsce pomiaru | Kobiety | Mężczyźni |
|---|---|---|
| Jama ustna | 33,2 - 38,1° C | 35,7 - 37,7° C |
| Odbyt | 36,8 - 37,1° C | 36,7 - 37,5° C |
| Ucho | 35,7 - 37,5° C | 35,5 - 37,5° C |
| Dół pachowy | 35,5 - 37,0 ° C | 35,5 - 37,0 ° C |
Jak mierzyć temperaturę?
Pomiaru temperatury ciała można dokonać w wymienionych wcześniej miejscach: jama ustna, odbyt, ucho oraz dół pachowy. Należy zwrócić uwagę na rodzaj termometru i jego przeznaczenie, ponieważ nie każdym termometrem możemy zmierzyć temperaturę w każdym wspomnianym miejscu. Termometry cieczowe, jak również kontaktowe elektroniczne przeznaczone są do wykonywania pomiarów temperatury w jamie ustnej, odbycie oraz dole pachowym. Natomiast termometrem bezdotykowym możemy zmierzyć temperaturę na czole oraz w uchu. Należy zwrócić uwagę, aby powierzchnia ciała, na której dokonywany jest pomiar nie była mokra ani pokryta kremem lub makijażem. Badania nie wykonujemy po wysiłku fizycznym, w czasie dużego stresu czy też po gorącym posiłku. Zawsze należy stosować urządzenie zgodnie z zaleceniami na opakowaniu lub w ulotce.
Jak mierzyć temperaturę u niemowlaka? Jaki termometr dla niemowlaka?
Na początku należałoby przypomnieć, że stan gorączki występuje, gdy temperatura ciała niemowlaka wynosi 38,0 °C. Temperaturę ciała można mierzyć pod pachą jednak rekomendowanym miejscem pomiaru u niemowląt jest odbyt. Przed wykonaniem pomiaru należy zdezynfekować końcówke termometru oraz natłuścić oliwką. W celu zwiększenia komfortu pomiaru można użyć termometru elektronicznego z giętką, miękką końcówką. Podczas pomiaru termometr powinien być trzymany i stabilizowany przez osobę wykonującą badanie. Gdy wynik badania osiąga wartość 38,0 ° C należy zgłosić się do lekarza.
Jak długo mierzyć temperaturę?
| Model termometru | Czas pomiaru |
|---|---|
| Cieczowy | 4 minuty - jama ustna 10 minut - dół pachowy |
| Elektroniczny pomiarowy | Od 10 sekund do 1 minuty w zależności od modelu bez względu na miejsce badania |
| Bezdotykowy | Od 1 do 4 sekund bez względu na miejsce badania |
| Zmiennofazowy | Od 1 do 3 minut |
Jaki termometr kupić? Termometr bezdotykowy, elektroniczny czy rtęciowy? Na rynku dostępnych jest wiele modeli termometrów:
- Termometr cieczowy – Jest to klasyczny szklany termometr, który zapewne każdy posiadał lub posiada w domowej apteczce. Charakteryzuje się dość długim czasem pomiaru wynoszącym w zależności od miejsca 4 minut w jamie ustnej oraz 10 minut w dole pachowym. Model ten może być również użyty do pomiaru temperatury w odbycie. Po użyciu należy przetrzeć termometr nasączonym alkoholem gazikiem. Warto zaznaczyć, iż od roku 2009 w termometrach tego typu zamiast rtęci znajduje się stop galu, indu oraz cyny.
- Termometr elektroniczny (dotykowy) – podobnie jak w przypadku termometru cieczowego stosuje się go do pomiaru temperatury w dole pachowym, jamie ustnej oraz odbycie. Przewagą tego modelu jest krótki czas pomiaru wynoszący od 10 sekund do 1 minuty. Odczytana temperatura pokazywana jest na wbudowanym ekranie. Po użyciu należy przetrzeć termometr nasączonym alkoholem gazikiem lub wymienić końcówkę.
- Termometr bezdotykowy na podczerwień – umożliwia wykonanie pomiaru na czole oraz przewodzie słuchowym. Czas pomiaru wynosi od 1 do 4 sekund. Zmierzona temperatura przedstawiana jest na wbudowanym ekranie. Termometrów bezdotykowych nie należy przykładać bezpośrednio do powierzchni ciała, nie należy dokonywać pomiaru na spoconej powierzchni ciała lub powierzchni ciała pokrytej makijażem. Wymienne końcówki termometru należy przecierać nasączonym alkoholem gazikiem.
- Termometr zmiennofazowy – przeznaczony jest do badania temperatury na czole, w jamie ustnej oraz dole pachowym. Są to termometry przeważnie jednorazowe w postaci paska. Czas pomiaru tym modelem wynosi od 1 do 3 minut. Wynik przedstawiany jest poprzez zmianę barwy w miejscu odpowiadającym zmierzonej temperaturze.
Zapamiętaj: Pomiaru temperatury ciała można dokonać w wymienionych miejscach: jama ustna, odbyt, ucho oraz dół pachowy.
Rozsądnym wyborem dla standardowego pacjenta jest zakup termometru elektronicznego dotykowego, ponieważ ma on stosunkowo szybki czas pomiaru oraz szeroki zakres miejsc stosowania. Jednak w przypadku utrudnionego procesu pomiaru np. u osób starszych lub bardzo aktywnych dzieci zastosowanie może znaleźć termometr bezdotykowy na podczerwień, który znacząco ułatwi zmierzenie temperatury.
Pomiar temperatury jest bardzo ważnym elementem w ocenie stanu naszego zdrowia. Poprawnie wykonany pozwala na ocenę czy jesteśmy w stanie podgorączkowym, stanie gorączki oraz czy należy już rozpocząć terapię farmakologiczną w celu zmniejszenia temperatury. Duże znaczenie pomiar temperatury ma w przypadku niemowląt, które ciężko przechodzą gorączke i stanowi ona dla nich zagrożenie. Na rynku dostępnych jest wiele modeli termometrów, różniących się czasem pomiaru oraz miejscem ich przeznaczenia. W momencie zakupu odpowiedniego modelu powinniśmy kierować się własnymi preferencjami oraz funkcjonalnością dostępnych modeli.
Ja mam termometr bezdotykowy, na podczerwień. Moim zdaniem rewelacyjny – błyskawiczny i dokładny pomiar, cichy w użyciu. Dawno już odeszłam od tradycyjnych termometrów, te nowe są dużo wygodniejsze i bezpieczniejsze.