Czym jest biopsja grubo- i cienkoigłowa? Jak wygląda badanie przy zastosowaniu tych technik? Czy jest ono bolesne?
Biopsja to badanie diagnostyczne, które polega na inwazyjnym pobraniu materiału z narządów, w których wykryto nieprawidłowości podczas diagnostycznych badań obrazowych (np. USG). Pobrany materiał poddawany jest badaniom cytologicznym lub histopatologicznym, podczas których dokonywana jest ocena jego cech morfologicznych. Dzięki temu możliwe jest określenie charakteru wykrytej zmiany. Stwierdzenie nieprawidłowych cech morfologicznych badanego materiału (jak np. złośliwy proces nowotworzenia) stanowi podstawę do podjęcia dalszych kroków mających na celu usunięcie groźnych zmian (głównie nowotworów tkanek miękkich) oraz zapobieganie dalszemu rozwojowi choroby.
Pobranie materiału biopsyjnego wykonywane jest przez lekarza chirurga. Natomiast ocenę cech cytomorfologicznych za pomocą mikroskopu wykonuje cyto- lub histopatolog (np. lekarz, diagnosta laboratoryjny).
Istnieją różne metody pobrania materiału, których wybór zależy od rodzaju podejrzanej zmiany oraz jej lokalizacji.
Wskazaniem do wykonania biopsji cienkoigłowej są:
- Zmiany wykrywane badaniem palpacyjnym – powiększone węzły chłonne przy podejrzeniu przerzutu nowotworu, zmiany guzowate w szczególności u kobiet, wszelkie zmiany świadczące o wznowieniu choroby po jej uprzednim wyleczeniu;
- Zmiany wykryte technikami obrazowania – zmiany podejrzane o charakter nowotworowy.
Biopsja cienkoigłowa
W metodzie tej za pomocą cienkiej igły (o średnicy 0,5–0,7 mm) pobierany jest materiał komórkowy (cytologiczny) z podejrzanej zmiany. Następuję to poprzez nakłucie narządu w miejscu, w którym zlokalizowana jest ta zmiana, najczęściej pod kontrolą USG (biopsja aspiracyjna cienkoigłowa celowana). Uzyskany w ten sposób materiał rozmazywany jest na szkiełku, a następnie poddany barwieniu. W ten sposób przygotowany preparat poddawany jest ocenie przy wykorzystaniu technik mikroskopowych.
Pobranie materiału odbywa się w pozycji leżącej. Po uprzednim odkażeniu miejsca ukłucia lekarz wykonujący badanie przykłada sondę w celu lokalizacji podejrzanej zmiany. Następnie igłą dociera do niej, po czym, wykonując ruchy do przodu i do tyłu, aspiruje komórki. Po usunięciu igły miejsce ukłucie opatrywane jest jałowym opatrunkiem, a pobrany materiał rozmazywany jest na szkiełku.
Cienkoigłowa biopsja aspiracyjna ma zastosowanie diagnostyce nowotworów (takich jak np. rak piersi, sutka czy tarczycy). Badanie nie trwa długo, jest prawie bezbolesne (poza momentem ukłucie).
Biopsja gruboigłowa
Biopsja gruboigłowa to metoda, która pozwala na pobranie materiału tkankowego z podejrzanej zmiany. Dzięki zastosowaniu igły o większej średnicy (2–3 mm) pobieranych jest kilka fragmentów tkanki w postaci cienkich, cylindrycznych wycinków (zazwyczaj pod kontrolą USG lub innych metod obrazowania). Pobrany materiał utrwalany jest w roztworze formaliny, a następnie przygotowywane są z niego preparaty histopatologiczne, które poddawane są ocenie mikroskopowej.
Badanie to przeprowadzane jest przy zastosowaniu znieczulenia miejscowego. Przebieg badania jest podobny jak w przypadku wykonania biopsji za pomocą cienkiej igły. Po nim w miejscu ukłucia może dojść do powstania krwiaka, któremu może towarzyszyć niewielki ból.
Szczególnym rodzajem biopsji gruboigłowej jest biopsja mammotomiczna, w której wykorzystywana jest igła ze specjalnym systemem próżniowym. Najczęściej metoda ta jest stosowana w celu diagnostyki zmian zlokalizowanych w piersi. Pod kontrolą USG, poprzez niewielkie nacięcie skóry, wprowadzana jest igła. Dzięki obecnemu systemowi zasysa ona tkankę, która następnie jest odcinana. W ten sposób możliwe jest usunięcie zmian, których wielkość nie przekracza 2 cm.
Wynik biopsji zarówno cienko-, jak i gruboigłowej należy skonfrontować z wynikami badań obrazowych podejrzanej zmiany. W przypadku rozbieżności między wynikiem biopsji a wynikami badania obrazowego często zalecane jest chirurgiczne usunięcie podejrzanej zmiany.