Badania poziomów wszelakich hormonów to skomplikowana diagnostyka. Wszystkie bowiem one wpływają na siebie nawzajem, wahają się w zależności od różnych schorzeń, ale też fizjologicznie w przebiegu cyklu dobowego, miesięcznego czy całego naszego życia. Niektóre z nich są charakterystyczne dla niektórych chorób, inne mogą zwiastować często przyjemne i wyczekiwane konsekwencje. Do tej ostatniej grupy często należy beta-hCG – hormon zwany gonadotropiną kosmówkową, który pojawia się głównie w ciąży.
Co to jest badanie beta-hCG?
Beta-hCG to badanie poziomu gonadotropiny we krwi lub moczu. Standardem jest jego wykonanie w laboratorium – jest to najbardziej precyzyjna metoda i pozwala nawet określić jego dokładny poziom zarówno w próbce krwi, jak i moczu.
Czy wiesz że: wypicie zbyt dużej ilości płynów może powodować fałszywie ujemny wynik domowego testu ciążowego i testu laboratoryjnego wykonanego z moczu?
Również właśnie dzięki przenikaniu do moczu, możemy wykryć gonadotropinę w domowych testach ciążowych. Są to niewielkie paski lub płytki działające na zasadzie reakcji immunochemicznej (odpowiednie cząsteczki zawarte w teście łączą się z hormonem co powoduje wybarwienie kresek na teście). Test taki wykrywa obecność beta hCG w próbce moczu u kobiety, a jego dodatni wynik świadczy o podniesionym stężeniu owego hormonu. Zwykle jest to dowód na rozwijającą się ciąży, jednak w niektórych przypadkach beta hCG może podnosić się w nowotworach czy przy powstaniu tak zwanego zaśniadu groniastego (gdy w wyniku zapłodnienia nie dochodzi do rozwoju płodu lecz nieprawidłowej struktury zaśniadowej).
Kiedy wykonać badanie beta hCG?
Domowe testy ciążowe można wykonywać już w zasadzie po kilku dniach od spodziewanej miesiączki, która się nie pojawiła. Większość testów swoją skuteczność ma już po około tygodniu, choć zdarza się iż już w dniu, gdy miała pojawić się menstruacja test potrafi wykryć już odpowiednio dużo beta-hCG. Jednak ujemny wynik nie zawsze świadczy o braku zapłodnienia, gdyż jego poziom wzrasta z każdym dniem i test może wykryć go dopiero troszkę później. Dla potwierdzenia wykonujemy badanie laboratoryjne z krwi, które określi dokładny poziom hormonu. Beta-hCG wzrasta do około 10 tygodnia ciąży, podwajając swoje stężenie co 2-3 dni. Gdy wykonujemy badanie gonadotropiny ze względu na podejrzenie procesu chorobowego, wtedy termin wykonania ustala lekarz biorąc pod uwagę inne fluktuacje hormonów u kobiet w trakcie cyklu.
Beta hCG – normy
Domowe testy ciążowe z moczu wykrywają beta-hCG, gdy jest ono na poziomie 200-800 mIU/ml. Testy laboratoryjne w moczu wykrywają już gonadotropinę na poziomie 5-50 mIU/ml, a we krwi nawet 1-2 mIU/ml! Prawidłowo, bez ciąży poziom tego hormonu wynosi poniżej 5 mIU/ml. Najwyższe stężenia osiągane są ok. 9-10 tygodnia ciąży, jednak bardzo wysoki poziom utrzymuje się całą ciąże i spada po porodzie w ciągu 21-24 dni do wyjściowego. Kluczowa w diagnostyce jest także obserwacja zmian poziomu gonadotropiny kosmówkowej.
Jak interpretować wyniki beta hCG?
Poziom beta-hCG powyżej 5 mIU/ml zwykle świadczy o ciąży. Prawidłowo podwaja się on do około 2 dni, jednak czasem dynamika zmian jest inna i to może świadczyć o nieprawidłowościach. Gonadotropina może wzrastać gwałtowniej w ciążach wielopłodowych np. bliźniaczych, zaśniadzie groniastym czy zespole Downa.
Zapamiętaj: Beta-hCG to badanie poziomu gonadotropiny we krwi lub moczu. Standardem jest jego wykonanie w laboratorium - jest to najbardziej precyzyjna metoda i pozwala nawet określić jego dokładny poziom zarówno w próbce krwi, jak i moczu.
Niski natomiast wiąże się często z ciążą pozamaciczną lub innym zespołem wad genetycznych – zespołem Edwardsa. Czasem zbyt mały wzrost beta-hCG może być także pierwszym objawem poronienia. Badanie poziomu beta-hCG wchodzi w skład badań prenatalnych – testu podwójnego wykonywanego między 11. a 14. tygodniem (wraz z gonadotropiną bada się białko PAPP-A) oraz testu potrójnego między 14. a 20. tygodniem ciąży (wtedy wykonuje się poziom beta-hCG, alfa-fetoproteiny i estriolu). Odpowiednia interpretacja tych wyników wraz z badaniami USG pozwala wykryć wiele wad wrodzonych u płodu. Jeżeli nie potwierdzono występowania ciąży, a poziom tego hormonu jest podniesiony, lub gdy zbada się go na wysokim poziomie u mężczyzny – należy poszukiwać procesu nowotworowego. Może być to nowotwór w obrębie macicy, jajników, ale także jąder, pęcherza moczowego, jelit, a nawet płuc i piersi. Rośnie także w czerniaku. Inna choroba mogąca powodować wzrost beta-hCG to zespół policystycznych jajników, jak również obserwujemy taką tendencję w okresie okołomenopauzalnym.
Cena badania beta hCG?
Domowe testy ciążowe kosztują zwykle kilka złotych – w aptece możemy dostać je już od 4 czy 5 zł. Natomiast badanie w laboratorium ze względu na to, iż jest bardziej pracochłonne, ale też niezwykle dokładne ma wyższą cenę. Dokładna kwota zależy od konkretnego punktu. Wahają się jednak one w okolicach 30-40 zł za badanie z surowicy krwi, jak i w moczu.
Badanie poziomu beta-hCG jest niezwykle pomocnym narzędziem diagnostycznym. Umożliwia on kobietom, na własną rękę w formie testu ciążowego, potwierdzić lub wykluczyć ciążę z dużym prawdopodobieństwem. Badanie laboratoryjne jest jeszcze doskonalsze – bardzo czułe, niedrogie i dostępne w niemal każdym punkcie badań – pozwala stwierdzić biochemicznie iż doszło do zapłodnienia. Kolejno każda kobieta powinna zgłosić się do lekarza, gdyż jest to tylko badania wykrywające i częściowo pomagające w prowadzeniu ciąży. Położnik zleca dopiero dalszy cały szereg badań dla ciężarnej. Beta-hCG jest też swego rodzaju markerem nowotworowym, ułatwia wykrywanie niektórych rodzajów guzów, zatem znajduje bardzo szerokie zastosowanie we współczesnej medycynie.