Prawidłowe bicie serca jest niezbędne dla utrzymania naszych czynności życiowych, ukrwienia i odżywienia wszystkich komórek w ciele. W prawidłowych warunkach nasze tętno wynosi od 60 do 100 uderzeń na minutę, jednak czasem fizjologicznie zwalnia lub przyspiesza. We śnie często akcja naszego serca jest wolniejsza, natomiast podczas stresu czy wysiłku fizycznego gwałtownie rośnie. Czasami zdarza się niestety, że w wyniku patologii dochodzi do zmiany naszego rytmu serca.
Co to jest bradykardia?
Bradykardię zwykle definiujemy jako tętno, które wynosi mniej, niż 60 uderzeń na minutę. Tętnem nazywamy ilość uderzeń naszego serca mierzoną na tętnicy palpacyjnie (czyli z użyciem palców) lub za pomocą specjalnych urządzeń. Jednak ta norma jest wiążąca jedynie dla osób dorosłych. U dzieci zakres ten zmienia się z wiekiem. Przykładowo u noworodka mówimy o zbyt wolnym rytmie już poniżej 100 uderzeń na minutę i w tej sytuacji u malucha musimy rozpoczynać już akcję reanimacyjną! Nasze prawidłowe tętno zmienia się już w życiu płodowym, ewoluuje w dzieciństwie, a normę powyżej 60 uderzeń uznajemy dopiero w okresie dojrzewania. Natomiast często osoby starsze oraz sportowcy funkcjonują na co dzień prawidłowo przy niższych wartościach akcji serca, jednak nie powinna ona ulegać gwałtownym zmianom i powodować niepokojących objawów – wtedy możemy nawet wartości odrobinę niższe, niż 60 uderzeń na minutę uznać za prawidłowe.
Objawy bradykardii
Jeżeli mamy do czynienia z patologiczną bradykardią wtedy przy obniżonym rytmie serca dochodzi do pojawienia się niepokojących objawów. Bradykardia może powodować omdlenia i uczucie osłabienia, często z zawrotami głowy. Pojawiają się też zaburzenia koncentracji, problemy z wydolnością fizyczną czy duszność. W skrajnych przypadkach zwalnianie rytmu może być coraz większe i doprowadzić nawet do zatrzymania akcji serca. Nie są to jednak symptomy zbyt charakterystyczne dlatego wystąpienie tego typu objawów powinno zawsze skłonić nas do pogłębionej diagnostyki.
Przyczyny bradykardii
Fizjologicznie bradykardia pojawia się u osób młodych uprawiających sport oraz we śnie. W sytuacjach chorobowych do spadku tętna dochodzi głównie w wyniku chorób serca m.in. poprzez uszkadzanie układu przewodzącego impulsy.
Czy wiesz że: najniższe zarejestrowanie fizjologiczne tętno u zawodowego sportowca wynosiło 29 uderzeń na minutę? Ten rekord należy do hiszpańskiego kolarza Miguela Induráina. Takie zjawisko obserwowane jest u sportowców, których wydolność rośnie i na co dzień serce bijąc nawet dużo wolniej jest w stanie zaopatrzyć organizm w tlen i substancje odżywcze, przystosowuje się zatem do takiej pracy.
Może towarzyszyć ona chorobie niedokrwiennej serca, kardiomiopatii (czyli w chorobie, która spowodowana jest zaburzeniem budowy mięśniówki serca) czy innym zmianom zwyrodnieniowym w układzie bodźcotwórczo-przewodzącym, który stymuluje pracę serca. Poza przyczynami kardiologicznymi możemy też poszukiwać innych źródeł bradykardii. Pojawia się ona czasem w chorobach tarczycy przebiegających z jej niedoczynnością oraz w przypadku zaburzeń elektrolitowych, gdy dochodzi do wzrostu stężenia potasu we krwi. Bradykardia może być także spowodowana lekami, zwłaszcza gdy nieodpowiednio dobierzemy ich dawkę. Takie objawy obserwujemy zwłaszcza przy stosowaniu beta blokerów (np. propranololu, metoprololu) oraz glikozydów nasercowych (np. digoksyny). Również przy zatruciach niektórymi toksynami czy narkotykami może dojść do pojawienia się objawów związanych ze spadkiem tętna.
Leczenie bradykardii
Kluczowe w leczeniu bradykardii jest poszukiwanie jej przyczyny i wyleczenie jej, jeśli to możliwe. W stanach zagrożenia życia, gdy może dojść do zatrzymania krążenia podawana jest natomiast atropina we wstrzyknięciu dożylnym, która powinna przyspieszyć pracę serca. Natomiast u osób borykających się ze stałą bradykardią, często wraz z towarzyszącymi innymi objawami i zaburzeniami rytmu serca rozważane jest także wszczepianie rozruszników. Istnieje kilka różnych typów tego rodzaju urządzeń i ostateczny wybór zależy od wielu czynników. Rozrusznik wszczepia się pod obojczykiem, a specjalne elektrody umieszcza w sercu tak by mogły je stymulować. Rozruszniki poprawiają komfort życia pacjentów i przedłużają je dlatego w przypadkach poważnych zaburzeń są często koniecznym rozwiązaniem.
Zapamiętaj: Bradykardię zwykle definiujemy jako tętno, które wynosi mniej, niż 60 uderzeń na minutę
Nasze serce to skomplikowany układ pomp i przewodzenia impulsów, który musi funkcjonować prawidłowo dla osiągnięcia efektu i utrzymaniu nas przy życiu. Zarówno zbyt szybka praca, jak i ta za wolna negatywnie wpływają na organizm powodując poważne objawy i mogą prowadzić nawet do śmierci. Dlatego tak ważne jest dbanie o nasze serce, bowiem wielu z tych chorób możemy uniknąć! Prowadząc zdrowy styl życia unikniemy miażdżycy, choroby niedokrwiennej serca, a więc i często zaburzeń w jego pracy.