Czy wiesz, że istnieją choroby, których dolegliwości mogą występować lub nasilać się w określony dzień tygodnia? Jednym z tego typu schorzeń jest byssinoza. Kto jest narażony na wystąpienie tej choroby? Czy byssinoza występuje w Polsce? Dlaczego kontakt z pyłem roślin włókienniczych nie dla każdego jest bezpieczny?
Co to jest byssinoza?
Byssinoza to choroba płuc spowodowana przez zawodowe narażenia na kontakt z pyłem roślin stosowanych w przemyśle włókienniczym i tekstylnym. Objawy choroby mogą przypominać te spotykane w astmie, ale długotrwałe narażenie na substancje szkodliwe może doprowadzić do trwałego uszkodzenia układu oddechowego. Ze względu na występowanie objawów głównie na początku tygodnia, choroba bywa nazywana gorączką poniedziałkową (ang. Monday fever). W Polsce schorzenie to spotykane jest bardzo rzadko. W latach 2003- 2008 w Polsce stwierdzono zaledwie jeden przypadek byssinozy.
Byssinoza – przyczyny
Przyczyną byssinozy jest kontakt z pyłem bawełnianym, lnianym lub pyłem konopii. Narażeni na chorobę są głównie pracownicy przemysłu włókienniczego. Modernizacja przemysłu tekstylnego i poprawa warunków pracy przyczyniła się do zmniejszenia występowania choroby w krajach rozwiniętych. Obecnie schorzenie dotyczy głównie krajów rozwijających się i częstość występowania choroby szacuje się około 15 % wśród pracowników zajmujących się przetwarzaniem bawełny.
Czy wiesz że: byssinoza była częstszym schorzeniem w czasach rewolucji przemysłowej w związku z olbrzymim rozwojem przemysłu tekstylnego?
Dokładny mechanizm rozwoju choroby nie został poznany, jednak dominuje pogląd, że przyczyną schorzenia są endotoksyny bakteryjne zanieczyszczające pył włókien roślinnych. Endotoksyny to substancje budujące błonę komórkową niektórych gatunków bakterii. Związki te są rozpoznawane przez komórki układu immunologicznego człowieka jako “obce”, co prowadzi do uruchomienia mechanizmów mających na celu zwalczenie intruza. Jednym z procesów obronnych jest aktywacja mastocytów (komórek tucznych biorących udział m.in w rozwoju reakcji alergicznej). Pobudzone mastocyty uwalniają duże ilości histaminy (substancji będącej hormonem tkankowym), czego skutkiem jest rozwój dolegliwości opisanych jako byssinoza.
Byssinoza – objawy
Charakterystycznym objawem byssinozy jest uczucie ściskania i ciasnoty w klatce piersiowej, występujące po okresie przerwy od pracy, najczęściej w poniedziałki. W miarę rozwoju choroby dolegliwości pojawiają się także w pozostałe dni tygodnia i towarzyszy im często kaszel oraz duszność. Objawy zwykle stopniowo ustępują w przeciągu kilku dni. Ciągła ekspozycja na czynniki wywołujące schorzenie prowadzi do postępującego, nieodwracalnego uszkodzenia układu oddechowego, nasilania się duszności i występowania dolegliwości niezależnie od narażenia na kontakt z pyłem roślin tekstylnych.
Byssinoza – diagnostyka
Rozpoznanie choroby opiera się na stwierdzeniu narażenia zawodowego na kontakt z roślinami włókienniczymi i objawów zgłaszanych przez pacjenta.
Zapamiętaj: Charakterystycznym objawem byssinozy jest uczucie ściskania i ciasnoty w klatce piersiowej, występujące po okresie przerwy od pracy, najczęściej w poniedziałki.
W celu wykluczenia innych przyczyn dolegliwości ze strony układu oddechowego lekarz może zlecić wykonanie badania spirometrycznego. Jest to proste, nie wymagające specjalnego przygotowania badanie czynności układu oddechowego. Pacjent jest proszony o wykonanie szybkiego wydechu po uprzednim głębokim nabraniu powietrza, do specjalnej aparatury przeznaczonej do badania spirometrycznego. W przypadku byssinozy w badaniu spirometrycznym stwierdza się spadek parametru FEV1 (objętości powietrza wydmuchiwanego z płuc w ciągu pierwszej sekundy maksymalnie natężonego wydechu) pod koniec dnia roboczego w środowisku narażającym na kontakt z roślinami włókienniczymi.
Byssinoza – leczenie
Podstawą leczenia byssinozy jest zaprzestanie kontaktu z czynnikami wywołującymi chorobę, w tym przypadku pyłem bawełnianym lub innych roślin przemysłu tekstylnego. Konieczna może okazać się zmiana pracy. W przypadku nasilonych objawów ze strony układu oddechowego pomoc mogą przynieść substancje rozszerzające oskrzela oraz leki przeciwzapalne.
Byssinoza jest chorobą zawodową związaną z ekspozycją na pył roślin wykorzystywanych w przemyśle włókienniczym. Do głównych objawów choroby należy występowanie uczucia ciasnoty w klatce piersiowej oraz duszność i kaszel. Dolegliwości pojawiają się po okresie przerwy od pracy, zwykle w poniedziałek. Leczenie choroby polega przede wszystkim na unikaniu sytuacji narażających na kontakt z pyłem roślin tekstylnych. W Polsce schorzenie to spotykane jest bardzo rzadko.