Ciąża i poród to czas wielkich zmian dla kobiety. Jednak nie każda kobieta radzi sobie psychicznie z ciężarem nowych obowiązków i zadań. Depresja poporodowa to poważna choroba, która może dotknąć każdą kobietę w okresie połogu. Charakteryzuje się przedłużającym się uczuciem smutku i przygnębienia, czasami ciężko odróżnić ją od tzw. baby blues (przejściowego spadku nastroju po porodzie). Jak często kobiety chorują na depresję poporodową, gdzie szukać pomocy oraz najważniejsze czy można zapobiec zachorowaniu?
Co to jest depresja poporodowa?
Kobiety chorujące na depresję poporodową odczuwają chroniczne przygnębienie, obojętność, bardzo głęboki smutek. Jest to stan niemalże identyczny do depresji występującej na każdym innym etapie życie. Istnieje jednak jeden wyjątek, mianowicie kobiety czują się winne oraz martwią się o brak zdolności do zajmowania się noworodkiem. Niestety, z tego powodu bardzo często wstydzą się przyznać, że potrzebują wsparcia i zainteresowania.
Bardzo ważne jest aby rozpoznać chorobę jak najwcześniej, ponieważ ma ona negatywny wpływ na zdrowie matki, relację z dzieckiem oraz z całą rodziną!
Różnice między fizjologicznym smutkiem poporodowym, a depresją.
| Smutek poporodowy | Depresja poporodowa |
|---|---|
| stan przejściowy, pojawia się w ciągu kilku dni po porodzie | stan chorobowy rozwijający przez kilka tygodni po porodzie |
| dotyczy 50-80% kobiet po porodzie | dotyczy 7-20% kobiet po porodzie |
obecne słabo nasilone obniżenie nastroju oraz niechęć | objawy i zaburzenia funkcjonowania są bardzo nasilone |
| nie wymaga leczenia | wymaga leczenia |
Jak często występuje depresja poporodowa?
Depresja poporodowa dotyczy około 15% kobiet i niestety procent zachorowań ciągle wzrasta m.in z powodu presji wywieranej na kobiecie oraz życiu w stresie. Choroba może przyjmować postać łagodną, umiarkowaną i ciężką. Statystycznie 7% chorych matek rozwinie tą najcięższą formę depresji, która nieleczona może skutkować poważnymi konsekwencjami (np. chroniczną depresją). Jak wspomniano wyżej wiele kobiet odczuwa smutek po urodzeniu dziecka, dlatego tak ważna jest obserwacja i rozróżnienie przejściowego pogorszenia nastroju od rozwijającej się depresji. Typowe objawy choroby zostały wymienione poniżej.
Objawy depresji poporodowej
Do głównych objawów depresji możemy zaliczyć:
- głęboki smutek oraz płaczliwość;
- obojętność (brak zainteresowania sprawami niegdyś ważnymi dla chorej);
- stan nasilonego niepokoju połączony również z zamartwianiem się;
- bezsenność oraz brak apetytu;
- brak pewności siebie, obawa przed brakiem kompetencji w zajmowaniu się dzieckiem, relacja z nim może być stresująca;
poczucie winy i wstydu; - w ciężkiej postaci choroby – myśli samobójcze lub chęć skrzywdzenia dziecka.
Zapamiętaj: Karmienie piersią oprócz swoich ogromnych korzyści dla noworodka, jest bardzo wartościowym czynnikiem ochronnym przed depresją.
Nie jest łatwo na początku zdiagnozować chorobę, dlatego tak ważna jest obserwacja kobiety w połogu i ewentualna wczesna interwencja. Jednym z najbardziej znanych testów używanych do oceny stanu psychicznego kobiety jest Edynburska Skala Depresji Poporodowej. Kwestionariusz składający się z 10 pytań pomaga potwierdzić przypuszczenia o obecności zaburzeń psychicznych. Wynik pozytywny skłania lekarza do wykonania szczegółowego badania psychologicznego.
Przyczyny depresji poporodowej
Istnieje wiele teorii na temat przyczyn depresji poporodowej. Potwierdzone czynniki ryzyka wystąpienia choroby to:
- epizody zaburzeń psychicznych, lękowych w przeszłości;
- hospitalizacja, stresujące wydarzenia w czasie ciąży, powikłania okołoporodowe – najsilniej predysponują do rozwinięcia się depresji;
- brak karmienia piersią;
- co ciekawe wpływ na obecność choroby ma również typ osobowości matki – neurotyczna osoba (mało odporna na sytuacje stresujące, niezrównoważona emocjonalnie) – częściej choruje na depresję;
- brak wsparcia społecznego – trudna relacja z partnerem, doświadczenia agresji domowej;
- występowanie poporodowych zaburzeń psychicznych w bliskiej rodzinie.
Leczenie depresji poporodowej
Wybór leczenia w dużej mierze zależy od postaci depresji poporodowej. Tak jak wspomniano wyżej najważniejsza jest szybka interwencja oraz wsparcie najbliższych i lekarzy.
W przypadku łagodnej formy choroby, wsparcie emocjonalne i odciążenie matki są wystarczające aby kondycja psychiczna kobiety wróciła do normy.
W przypadku cięższych postaci depresji kobieta powinna zasięgnąć porady psychologa lub psychiatry.
Czy wiesz że: Baby blues (przejściowy okres obniżonego nastroju, drażliwości) odczuwany jest aż przez 50-80% kobiet po porodzie! W przeciwieństwie do depresji nie wymaga leczenia oraz ustępuje do 2 tygodni po porodzie
Pozytywny wpływ na poprawę zdrowia psychicznego ma również behawioralna terapia zastępcza. Terapeuta podczas kilkunastu spotkań próbuje zmienić myślenie chorej, co skutkuje zmianą nastroju oraz zachowania.
Przy braku poprawy i bardzo ostrych epizodach depresji poporodowej skuteczne może okazać się leczenie farmakologiczne. Lekarze jednak podchodzą z dystansem do przyjmowania leków antydepresyjnych w przypadku kobiet karmiących. Decyzja musi być podjęta podczas szczegółowego badania psychiatrycznego.
Ile trwa leczenie depresji poporodowej?
Długość leczenia jest bardzo indywidualna i zależy w dużym stopniu od stanu psychicznego pacjentki. Terapia behawioralna składa się z kilkunastu spotkań (raz w tygodniu), po których kondycja psychiczna kobiet najczęściej wraca do normy. Leczenie farmakologiczne może trwać nawet kilka miesięcy, lecz na szczęście nie zawsze jest konieczne.
Zachorowaniu po części można zapobiec poprzez terapię interpersonalne, spotkania z położnymi czy wykwalifikowanymi pielęgniarkami, które są wielkim wsparciem dla ciężarnych. Kobiety mogą przygotować się psychicznie na nowe zadania i obowiązki.
Depresja to poważna choroba, której nie można lekceważyć, najważniejsza jest szybka reakcja, wsparcie rodziny oraz personelu medycznego. Kobieta, która nie radzi sobie z nową rolą nie powinna się wstydzić, tylko spróbować szukać pomocy i zrozumienia.