Podczas porodu najważniejszy jest czas. To on decyduje o wielu czynnikach wpływających na dziecko. Szybka reakcja zespołu medycznego pozwala uniknąć wielu zdarzeń niepożądanych. Wprowadzenie skali Apgar bardzo ułatwiło pracę neonatologów i położników oraz pozwoliło na szybką ocenę stanu klinicznego noworodka. Co warto wiedzieć o wspomnianej skali? O czym świadczą jej poszczególne oceny?
Co to jest skala Apgar?
Skala Apgar jest stosowana do oceny stanu ogólnego noworodka bezpośrednio po urodzeniu. Opracowała ją w 1952 roku Virginia Apgar. Ocenie podlegają: czynność serca, czynność oddechowa, napięcie mięśniowe, zabarwienie skóry i reakcja na bodźce. Stan noworodka jest oceniany w 1., 3., 5., i 10. minucie życia. Dziecko minimalnie może dostać 0 punktów, a maksymalnie 10.
W jakim celu stosuje się skalę Apgar?
Wiele osób zastanawia się, dlaczego w medycynie wykorzystujemy właśnie skalę Apgar? Otóż odzwierciedla ona stan fizjologiczny dziecka w danym czasie, dzięki czemu szybko można ustalić wstępny stan kliniczny zaraz po urodzeniu.
To nie wszystko. Skalę Apgar można stosować także podczas zabiegów resuscytacyjnych noworodka, służy wtedy ona jako wskaźnik odpowiedzi dziecka na zastosowaną interwencję.
Ocena zdrowia dziecka skalą Apgar
Ocenę dziecka w skali Apgar przeprowadza lekarz neonatolog.
| Oceniana cecha | Punktacja | ||
|---|---|---|---|
| 0 | 1 | 2 | |
| Czynność serca | Brak | Powolna < 100 ud./min | > 100 ud./min |
| Czynność oddechowa | Brak | Powolna, nieregularna | Prawidłowa, płacz |
| Napięcie mięśniowe | Całkowita wiotkość | Słabe napięcie mięśni | Czynne ruchy |
| Zabarwienie skóry | Sine/blade | Tułów zaróżowiony, kończyny sine | Równomierne zaróżowienie |
| Reakcja na bodźce · Drażnienie nozdrzy cewnikiem · Drażnienie podeszwy stóp | · Brak · Brak | · Grymas · Słabe poruszanie | · Kaszel, kichanie · Płacz |
Wyniki:
0 – 3 pkt ocena zła,
4 – 6 pkt ocena średnia,
7 – 10 pkt stan dobry.
Zalety skali Apgar
Główną zaletą skali Apgar jest to, że dzięki niej możliwa jest szybka ocena stanu klinicznego noworodka. Jest ona także przydatna podczas resuscytacji noworodka, jednak w tym przypadku zalecane jest stosowanie rozszerzonej wersji tej skali.
Czy wiesz że: przedłużający się drugi okres porodu i związane z tym działanie leków opioidowych mogą powodować niższą skalę Apgar u dziecka?
Niska punktacja jest sygnałem dla zespołu medycznego do natychmiastowej interwencji. Wynik co najmniej 5 w piątej minucie życia jest wskazaniem do przeprowadzenia badania gazometrycznego w próbce krwi pobranej z tętnicy pępowinowej pobranej z zamkniętego zaciskami odcinka naczynia. Celem tego badania jest wykluczenie zagrażającym życiu zaburzeniom równowagi kwasowo-zasadowej.
Wady skali Apgar
Ilość punktów przyznawanych dziecku na podstawie skali Apgar jest oceną subiektywną.
Zapamiętaj: Skala Apgar to narzędzie służące do oceny stanu dziecka po porodzie.
Wyniki między położnymi, anestezjologami i lekarzami innych specjalności różnią się. Nie jest to także skala dokładna i precyzyjna. Skala Apgar jest często niewłaściwie stosowana do przewidywania wystąpienia zaburzeń neurologicznych u dziecka. Należy pamiętać, że na ilość przyznanych punktów może wpływać wiele czynników, m.in.:
- zastosowanie znieczulenia lub sedacji u matki,
- wady wrodzone noworodka,
- wiek ciążowy,
- uraz,
- zmienność oceny pomiędzy badającymi.
Podsumowując, dotychczas skala Apgar jest najlepszą skalą szybkiej oceny noworodka. Pomimo licznych sporów na temat jej skuteczności, nadal pozostaje najczęstszą używaną skalą na świecie. Ułatwia ona wstępne rozpoznawanie zaburzeń u noworodków. Wykazano, że na podstawie niskiej punktacji w skali Apgar (0–3 punktów po 1. minucie) nie można przewidzieć w indywidualnym przypadku wystąpienia powikłań lub zgonu u noworodka. Ryzyko to w wzrasta, gdy noworodkowi przyznaje się niską punktację w 5 minucie życia.