Substancje pochodzenia naturalnego cieszą się obecnie coraz większym zainteresowaniem. Warto dowiedzieć się więcej o ektoinie – aminokwasie, który znajduje różnorodne zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny. Co powinniśmy o niej wiedzieć i kiedy warto ją zastosować?
Co to jest ektoina?
Ektoina (znana także pod skomplikowaną nazwą jako: kwas 2-metylo-1,4,5,6-tetrahydropirymidyno-4-karboksylowy) to substancja wytwarzana przez bakterie, w celu ochrony przed zewnętrznymi czynnikami szkodliwymi, takimi jak: susza, wysoka temperatura, wysokie stężenie soli oraz promieniowanie ultrafioletowe. Bakterie, zdolne do syntezy ektoiny to przede wszystkim: Halobacterium halobium, Halomonas elongata, H. halmophila, H. variabilis, H. boliviensis, Bacillus alcalophilus, B. agaradhaerens. Bakterie żyjące w niekorzystnych warunkach określane są mianem ekstremofilnych. Innymi słowy – ektoina pomaga przetrwać bakteriom w wybitnie niekorzystnych warunkach.
Obecnie istnieje możliwość pozyskiwania tej substancji na drodze biotechnologicznej.
Właściwości ektoiny
Ektoina jest gromadzona we wnętrzu komórek bakteryjnych w dużych stężeniach. Substancja ta jest zdolna do wiązania (zatrzymywania) wody w komórkach, dzięki czemu zapobiega odwodnieniu i uszkodzeniu komórek bakterii. Ektoina działa stabilizująco na materiał genetyczny komórek oraz białka i enzymy, które są niezbędne do prawidłowych reakcji metabolicznych. Ektoina zapewnia także ochronę przed wolnymi rodnikami, czyli przed atomami lub cząsteczkami, które w organizmie odpowiedzialne są za degradację materiału genetycznego oraz ogólne starzenie się organizmu. Co więcej, substancja ta może także neutralizować działanie toksyn bakteryjnych – istnieją badania, które wykazały ochronny wpływ ektoiny na krwinki czerwone (ektoina chroniła je przed rozkładem przy udziale toksyny gronkowcowej).
Czy wiesz że: krople z ektoiną mogą być stosowane przez osoby noszące szkła kontaktowe?
Dostępne są także badania wykazujące, że ektoina może mieć właściwości przeciwzapalne. W badaniach co prawda na szczurach wykazano, że ektoina przyspiesza regenerację nabłonka komórkowego płuc oraz ma korzystny wpływ na procesy zapalne toczące się w jelitach. Co więcej, inne badania na zwierzętach wykazały, że ektoina wpływa ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy poddany napromienianiu. Ten korzystny wpływ polegał na hamowaniu stresu oksydacyjnego i działaniu przeciwzapalnym.
Ektoina na kaszel
Ektoina znajduje zastosowanie w preparatach do inhalacji. Powoduje ona rozrzedzenie wydzieliny znajdującej się w drogach oddechowych, co zmniejsza dolegliwości i pozwala na pozbycie się męczącego kaszlu. Inhalacje z ektoiny znajdują zastosowanie w takich chorobach, jak zapalenie oskrzeli, czy przewlekła obturacyjna choroba płuc. W porównaniu do soli fizjologicznej ektoina charakteryzowała się w badaniach większą skutecznością w niwelowaniu odruchu kaszlu oraz chrypki w przebiegu infekcji wirusowej. Istnieją także badania wskazujące, że ektoina zmniejsza neutrofilowe nacieki zapalne w płucach.
Ektoina w przeziębieniu
Ektoina znalazła zastosowanie we wspomagającym leczeniu zapalenia błony śluzowej gardła, nosa oraz zapaleniu migdałków. Preparaty z ektoiną wspomagają leczenie stanu zapalnego oraz zmniejszają dolegliwości i działają ochronnie na błonę śluzową jamy ustnej, gardła, nosa. Działanie przeciwzapalne tego związku wiążę się z jej stabilizującym wpływem na błony biologiczne komórek. Stabilizowanie błon biologicznych sprawia, że nabłonek dróg oddechowych jest bardziej odporny na uszkodzenia i szybciej ulega regeneracji. Badania pokazały, że leczenie roztworem zawierającym ektoinę powodowało także zmniejszenie obrzęku szyjnych węzłów chłonnych towarzyszącym infekcjom. W badaniu porównującym preparat zawierający ektoinę z tabletkami do ssania zawierającymi sól emską, ektoina charakteryzowała się większą skutecznością w zwalczaniu objawów infekcji. Ektoina charakteryzowała się także dużym bezpieczeństwem stosowania w przebiegu ostrego zapalenia gardła.
Dostępne preparaty z dodatkiem ektoiny, to między innymi:
- aerozole do nosa;
- pastylki do ssania;
- aerozole do gardła;
- roztwory w ampułkach do inhalacji;
- wody morskie wzbogacone dodatkiem ektoiny.
Ektoina na alergię
Dostępne są badania na temat wpływu ektoiny stosowanej w postaci sprayu do nosa i kropli do oczu na przebieg alergicznego nieżytu nosa i spojówek. W badaniach tych po 7 dniach stosowania ektoiny doszło do znacznej redukcji objawów. Ektoina miała wpływ na redukcję obrzęku błony śluzowej nosa oraz na zmniejszenie świądu oczu, jak i nosa, co więcej – zmniejszała także zaczerwienienie spojówek. Wynika z tego, że ektoina może być skuteczna w leczeniu chorób o podłożu alergicznym. Alergiczny nieżyt nosa dotyka dość duży odsetek społeczeństwa, co sprawia, że nowe preparaty redukujące objawy tego schorzenia są naprawdę bardzo potrzebne. Krople do oczu z ektoiną mogą się także sprawdzić w zespole suchego oka, ponieważ wpływają na stabilizację struktury lipidowej warstwy płynu łzowego. Preparaty zawierające ektoinę zapewniają długotrwałe nawilżenie oraz regenerują suchą i podrażnioną błonę śluzową nosa oraz spojówki oka.
Ektoina dla urody
Zdolność do zatrzymywania wody sprawia, że ektoina znajduje zastosowanie w produkcji kosmetyków o działaniu nawilżającym. Ektoina zapobiega utracie wody, wzmacnia barierę skórną, dzięki czemu sprawia, że skóra dłużej zachowuje swoje nawilżenie. Warto także wiedzieć, że zastosowanie ektoiny wydłuża nawilżenie skóry nawet do tygodnia po zakończeniu jej stosowania.
Zapamiętaj: Preparaty z ektoiną wspomagają leczenie stanu zapalnego oraz zmniejszają dolegliwości i działają ochronnie na błonę śluzową jamy ustnej, gardła, nosa.
Co więcej, substancja ta może chronić przed promieniowaniem ultrafioletowym, dzięki czemu znalazła zastosowanie w produkcji filtrów UV. Produkty kosmetyczne zawierające ektoinę mają pewne działanie przeciwzapalne, co sprawia, że znajdują zastosowanie w redukowaniu objawów atopowego zapalenia skóry. Preparaty z ektoiną, łagodząc stan zapalny, niwelują także zaczerwienienia oraz świąd skóry. Ektoinę można stosować na całe ciało łącznie z twarzą, okolicami oczu i narządów płciowych.
Ektoina – przeciwwskazania
Ektoina jest substancją na ogół bardzo dobrze tolerowaną i bezpieczną. Preparaty z ektoiną można stosować u dzieci, niektóre z nich (np. wody morskie z dodatkiem ektoiny) nawet już od 1 miesiąca. Z pewnością nie należy stosować preparatów z ektoiną, jeśli kiedykolwiek pojawiły się objawy alergii na ten związek lub dany preparat. Ciąża i karmienie piersią nie są przeciwwskazaniem do stosowanie ektoiny, jednak należy pamiętać, że w tym przypadku warto skonsultować przyjmowanie jakichkolwiek preparatów z lekarzem.
Preparaty z ektoiną nawet przy długotrwałym stosowaniu nie wykazują istotnych skutków ubocznych. Dlatego jeśli borykamy się z zapaleniem błony śluzowej gardła lub też alergicznym nieżytem nosa, czy podrażnieniami skóry, to warto sprawdzić, czy substancja jaką jest ektoina pomoże nam zmniejszyć dokuczliwe objawy.